چراغ خاموش بازار صنایع‌دستی
تهران (پانا) - رکود کامل بازار اصفهان را با ۱۹۷ رشته صنایع دستی در بر گرفته؛ مالیات‌های سنگین، اجبار به خرید مواد لازم برای ساخت صنایع دستی از واسطهها و... انگیزه را از هنرمندان نصف جهان گرفته و آنها را مجبور به انتخاب شغل دیگری کرده است.
به‌گزارش ایران، ثبت جهانی اصفهان به عنوان شهر خلاق صنایع‌دستی در یونسکو هم نتوانست تضمینی برای این بازار باشد.
مرگ انگیزه‌ها در میان هنرمندان جوان صنایع دستی اصفهان
نایب رئیس هیأت مدیره اتحادیه صنف شهر صنایع دستی شهرستان اصفهان ضمن گلایه از نبود هرگونه حمایت از سوی مسئولان در بخش صنایع دستی گفت: طی سال‌های اخیر خصوصاً دو سالی که ایران مانند سایر کشورها درگیر کرونا شده است اگرچه کرونا به چرخه صنایع‌دستی مانند سایر صنایع دیگر آسیب وارد کرده است اما آسیب جدی و اصلی را شرایط اقتصادی موجود به این بازار ارزشمند که حالا بیشتر اسمی از آن به جای مانده، زده است.
حبیب روزدار با بیان اینکه یکی از آسیب‌هایی که این روزها تهدید جدی برای بخش صنایع دستی اصفهان به‌شمار می‌آید بی‌توجهی به خلاقیت هنرمندان این صنعت است، افزود: در تمام دنیا از خلاقیت هنرمندان برای برندسازی و مهر اصالت یک هنر حمایت می‌شود. این در حالی است که در کشور ما خصوصاً استان اصفهان که مهد هنر و شهر اصفهان که شهر خلاق صنایع دستی محسوب می‌شود و در یونسکو جایی برای خود باز کرده است، هیچ نگاه و اهمیتی از سوی مسئولان نه‌تنها نمی‌شود بلکه اگر یک هنرمند با صدها انگیزه کار جدیدی را ارائه دهد چنان با بی‌توجهی و به هیچ انگاشتن این هنر را سرکوب می‌کنند که هنرمند دیگر به ادامه کار و خلاقیت فکر نمی‌کند. چون می‌داند هیچ پشتوانه و حمایتی نخواهد شد. دیگر بین هنرمندان برای به‌کارگیری خلاقیت و برندسازی انگیزه ای نمانده است.
وی با اشاره به اینکه اصفهان دارای چندین متولی و ده‌ها خواهرخوانده در بخش صنایع‌دستی است که می‌تواند زمینه‌ساز رشد این صنعت در سطح جهانی و ایجاد برندهای متعدد باشد اظهار داشت: متأسفانه با اینکه اصفهان مهد هنر است و برای تمام کشورها شناخته شده است اما به خاطر عدم سیاستگذاری درست و نبود برنامه جوانان هنرمند سرخورده شده‌اند چون می‌دانند هیچ کس برای هنر و خلاقیت آنان ارزش قائل نیست و اگر همان پتانسیل را در کار دیگری به کار بگیرند، جواب بهتری دریافت خواهند کرد. همین باعث می‌شود بازار صنایع‌دستی روزبه‌روز راکدتر و رو به زوال برود.این استاد قلم‌زنی یکی دیگر از مشکلات پیش روی صنایع دستی را سنگ‌اندازی مسئولان در بخش صادرات عنوان کرد و بیان داشت: جوانان و هنرمندان صنایع دستی دارای خلاقیت و هنر فراوانی در این صنعت هستند و می‌توانند آن را در صورت حمایت به سایر کشورها صادر و جایگاهی در بازار جهانی پیدا کنند اما به حدی بر سر راه آنها مانع قرار دارد که این بخش نیز مغفول مانده؛ از جمله این موانع پیش رو مالیات‌های سنگین است. وی با اشاره به اینکه چین، ترکیه و تایلند از جمله رقبای ایران در صنایع دستی به شمار می‌آیند، تصریح کرد: در کشوری همچون ترکیه از صفر تا صد فعالیت یک هنرمند صنایع دستی برای مثال در حوزه نقره با ارائه انواع خدمات و تسهیلات مورد حمایت قرار می‌گیرد. در ایران نقره و طلا و مس وجود دارد و می‌توان آن را به طور خام با تسهیلات در اختیار بنگاه‌های کوچک و بزرگ قرار داد اما این کار هرگز انجام نمی‌گیرد. یک بنگاه‌دار و صاحب یک کارگاه کوچک مجبور است نیاز خود را از واسطه به نرخ چند برابر تهیه کند. چون دولت این مواد را تنها با وزن بالای ۷۰ تن در بورس ارائه می‌دهد. کارگاه‌های کوچک با توجه به نیازشان خرید می‌کنند و مجبورند از واسطه بگیرند. از سوی دیگر واسطهها با خرید این حجم از مواد آن را به سه قسمت تقسیم کرده و با افزایش قیمت به تولیدکنندگان و متقاضیان می‌فروشند که همین عامل آسیب جدی به این صنعت زده است.
عضو هیأت مدیره اتحادیه صنایع دستی شهرستان اصفهان یکی دیگر از چالش‌های صنایع دستی را ایجاد طرح‌های جدید و بدیع بدون توجه به استانداردهای لازم دانسته و بیان کرد: گاهی در بازار صنایع دستی مشاهده می‌شود که طرح جدیدی بدون هیچ نظارت و ضابطه‌ای عرضه شده است و هیچ گونه توجهی از سوی مراکز ذیربط به آن نشده است و این موضوع وقتی نمود پیدا می‌کند که مسئولان بعد از مدتی متوجه آسیب آن به اصالت صنایع دستی می‌شوند و آن زمان تازه وارد عمل می‌شوند. در حالی که باید از ابتدا برای فرد هنرمند و محصولی که قرار است ساخته و عرضه شود یک شناسنامه و برچسب اصالت محصول از سوی میراث فرهنگی و دیگر دستگاه‌های ذیربط معین شود تا وقتی که کار ارائه می‌شود از همان ابتدا استانداردهای لازم را داشته باشد و هم از آسیب زدن به صنایع جلوگیری شود هم خلاقیت در سایه استانداردهای اصالت هنر پرورش یابد؛ کاری که تاکنون انجام نشده است و آسیب بزرگی به این صنعت وارد کرده است. وی با اشاره به نبود سیاست‌های تشویقی و ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان ادامه داد: یکی از برندهای بسیار مطرح در صنایع دستی اصفهان متعلق به یک جوان باانگیزه و خلاق است.
وی در حال‌حاضر ۴۳۰ نیرو را به صورت مستقیم با پرداخت حق بیمه استخدام کرده و به طور غیرمستقیم نیز برای ۲ هزار نفر ایجاد شغل کرده است. سودآوری بازار این صنعت جوابگوی هزینه‌های این بنگاه نیست و همین فشار اقتصادی، عدم گردش مالی و سود و ارزآوری باعث رکود و از بین بردن فعالانی می‌شود که با تمام توان و عشق خود به این کار روی آورده‌اند.
حبیب روزدار با بیان اینکه ۱۹۷ رشته صنایع دستی در اصفهان موجود است، یادآور شد: اگر آن طور که باید به صنایع دستی توجه شود براحتی می‌تواند جایگزین بازار نفت شود و این صنعت به قدری توانمند و دارای پتانسیل بالا است که اگر تمام جمعیت بیش از ۸۰ میلیون نفری ایران به این صنعت روی آورند به جرأت می‌توان گفت که این بازار همچنان ظرفیت لازم برای تولید محصول و ارائه آن به بازار داخلی و خارجی را خواهد داشت. منوط بر اینکه بازار هدف با تمهیدات لازم شناسایی شده و موانع و چالش‌های آن از میان برداشته شود.
خلاقیت و نوآوری، طرحی برای نجات صنایع دستی اصفهان
رئیس اداره خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان نیز گفت: با ارائه خلاقیت و نوآوری در طراحی محصولات جدید صنایع دستی، آنها را از سیکل معیوب تولید صرفاً برای تزئین و قرار دادن در ویترین خارج سازند و با ارائه ایده‌های نو در کاربرد و اثربخشی آن در زندگی انسان‌ها نفوذ بیشتری داشته باشند.
علیرضا رفیعی با بیان اینکه ویژگی مشترک صنایع خلاق و صنایع دستی ذاتی بودن نوآوری و خلاقیت است، افزود: اصفهان سرآمد شهرهای خلاق صنایع دستی است، چرا که با ۱۹۷ رشته صنایع دستی مهد و زادگاه این حوزه از صنایع خلاق است. البته صنایع دستی باید با سلیقه‌های جدید و نیازهای زندگی امروز خود را سازگار و به‌روز کند. وی نوآوری در صنایع دستی را به معنای ارائه طرح‌های جدید عنوان کرد و اظهار داشت: طراحان متخصص این رشته می‌توانند با در نظر گرفتن سلیقه‌های زندگی انسان امروزی و ارائه خلاقیت و نوآوری در طراحی محصولات جدید صنایع دستی، آنها را از سیکل معیوب تولید صرفاً برای تزئین و قرار دادن در ویترین خارج سازند و به‌گونه‌ای با ارائه ایده‌های نو در کاربرد و اثربخشی آن در زندگی انسان‌ها نفوذ بیشتری داشته باشند.
رفیعی با اشاره به اینکه امروزه بحث اصلی خلاقیت در صنایع دستی چیزی جز باز تعریف طراحی نیست که باید به‌صورت ویژه به آن توجه کرد و در دستور کار متولیان امر قرار داد، ادامه داد: اداره خلاقیت و نوآوری در حد توان این موضوع را در سال ۹۹ در دستور کار خود قرار داده تا با فراخوان مسابقه ملی طراحی در صنایع دستی کمک کند تا این خلأ بیشتر دیده شود، همچنین بازتعریف‌هایی در طراحی‌ها صورت گیرد تا به سمت رونق صنایع دستی گام برداریم. وی با تأکید بر اینکه بحث صنایع دستی را می‌توان در دو محور اصلی پیگیری کرد بیان داشت: یکی محور داخلی که مهم‌ترین مانع و چالش، غیرکاربردی بودن صنایع دستی در زندگی روزمره شهروندان است که باید خلاقیت و نوآوری و به روز شدن و کارآمد شدن به کمک صنایع دستی بیاید تا این صنایع خلاق خود را بازتولید کند.
وی با اشاره به شعار «باید داستان اصفهان را با صنایع دستی خلاق برای جهانیان روایت کنیم»، عنوان کرد: بی شک رشد صادرات صنایع دستی، ثروت‌آفرینی برای شهر در پی خواهد داشت که به پویایی اقتصاد شهر کمک شایانی خواهد کرد. در این راستا استفاده از ظرفیت‌های شبکه شهرهای خلاق یونسکو فرصتی است که باید روی آن برنامه‌ریزی کرد.
نیم نگاه
در ایران نقره و طلا و مس وجود دارد و می توان آن را به‌طور خام با تسهیلات در اختیار بنگاه‌های کوچک و بزرگ قرار داد اما این کار هرگز انجام نمی‌گیرد. یک بنگاه‌دار و صاحب یک کارگاه کوچک مجبور است نیاز خود را از واسطه به نرخ چند برابر تهیه کند. چون دولت این مواد را تنها با وزن بالای ۷۰ تن در بورس ارائه می‌دهد. کارگاه‌های کوچک با توجه به نیازشان خرید می‌کنند و مجبورند از واسطه بگیرند. از سوی دیگر واسطهها با خرید این حجم از مواد آن را به سه قسمت تقسیم کرده و با افزایش قیمت به تولیدکنندگان و متقاضیان می‌فروشند که همین عامل آسیب جدی به این صنعت زده است.
ارسال دیدگاه