بروز ناهنجاری‌های اجتماعی در دانش‌آموزان از تبعات آموزش مجازی است

مراد دوست محمدیان، در گفت و گو با پانا، درباره مهمترین آسیب‌های آموزش مجازی از منظر امور تحصیلی، خاطرنشان کرد: «مواردی نظیر کاهش تعامل مربی و متربی، افزایش درگیری شغلی و کاری معلمان و مدیران مدارس در شرایط فعلی، نحوه برقراری تعامل و ارتباط مؤثر در فضای مجازی، کاهش بازده و راندمان آموزشی به دلیل اتلاف وقت و کاهش زمان آموزش ناشی از ترافیک کاربران و ضعف بسترهای فناوری از چالش‌های مدرسه مجازی در امور تحصیلی است.»

وی با اشاره به اینکه در این شرایط خاص کرونایی و حتی عادی خانواده ها باید با فراگیری دانش رسانه و مطالعه، وقت بیشتری برای تربیت صحیح فرزندان می گذاشتند تا سرنخ تربیت کودکان از دستشان خارج نشده و به بستر فضای مجازی که چون تیغ دولبه عمل می کند، نیفتند، افزود: «نگرانی والدین از سلامت فرزندانشان و نگرانی مسئولان از تبعات آینده آموزش مجازی برای نظام تعلیم و تربیت کشور، هر دو به جا و منطقی است که در نهایت سبب برقراری مجدد آموزش‌های حضوری مدارس همراه با رعایت پروتکل های بهداشتی می‌شود.»

معاون فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش شهرستان مهدیشهر تاکید کرد: «بررسی‌های میدانی نیز نشان داد برای تعداد بسیاری از خانواده‌ها به دلیل درآمد کم، همچنان تامین هزینه اینترنت و خرید تلفن همراه برای فرزند و یا در بعضی منازل با توجه به تعداد دانش آموز بیشتر، خرید تبلت برای استفاده از بستر فضای مجازی و شاد، به یک معضل تبدیل شده بود که در چنین شرایطی نمی توان انتظار داشت این دانش آموزان بتوانند با دغدغه‌های فراوان، به خوبی از آموزش های از راه دور استفاده کنند.»

دوست محمدیان با عنوان این مطلب که این روزها دانش آموزان نیز با توجه به دغدغه والدین خود و صحبت های مختلف ناشی از ترس از ابتلا به کرونا، دچار دلهره، ترس و اضطراب ناشی از حضور در مدرسه شده اند و این امر نیاز به بررسی کارشناسان روانشناسی دارد، تصریح کرد: «ارائه آموزش مجازی در ابتدای شیوع کرونا کار بسیار درستی بود، چون نمی‌توانستیم آموزش را تعطیل کنیم؛ اما به دلیل نبود زیرساخت های لازم، با مشکلات زیادی رو به رو شدیم، از جمله این که دانش آموزان در ایام‌ کرونا و آموزش مجازی به شدت افت تحصیلی داشتند، چراکه انگیزه لازم برای درس خواندن وجود نداشت، بستر تقلب بسیار مهیا بود و وقت خود را برای درس خواندن صرف نمی‌کردند.»

وی با بیان اینکه آموزش مجازی به نوعی به آموزش و پرورش تحمیل شد و از آن‌جا که تعطیلی امر آموزش، اصلا اقدام درستی نبود و آموزش مجازی ممکن‌ و در دسترس‌ترین اقدام بود، خاطرنشان کرد: «از این پس، مدارس در کنار بحث آموزش، باید فضای تربیتی و پرورش فکری دانش آموزان را نیز به طور ویژه تر در برنامه خود داشته باشند؛ چرا که در دوره آموزش غیرحضوری دانش آموزان، به دلیل شرایط خاص محیطی، متاسفانه در کنار آموزش، در رابطه با تربیت و یا پرورش مهارتی آنان، به خوبی عمل نشده است.»

معاون فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش شهرستان مهدیشهر با اشاره به اینکه با آموزش مجازی، شاهد تغییر سبک زندگی دانش آموزان خود بودیم، اظهار کرد: «با یک نگاه کلی و تحقیق میدانی از دانش‌آموزان می‌توان به این نکته رسید که فعالیت‌های بدنی و فکری دانش‌آموزان در ایام‌ کرونا به میزان چشمگیری کاهش یافته است، همچنین امر آموزش در بستر مجازی به درستی محقق نمی‌شد که در کنار این امر، با حذف ارتباطات چشمی و عاطفی، قطعا امر تربیت معلم در این روش به حداقل رسید و بیشتر این نقش بر عهده اولیاء بود.»

دوست محمدیان اضافه کرد: «مدرسه محل آموزش و آماده شدن انسان‌ها برای جامعه است که در آن روابط اجتماعی و رفاقت‌ها ایجاد می‌شود؛ اما با تعطیلی چندماهه فیزیکی مدارس، باید در آینده‌ای نزدیک، خلاء این آموزش‌ها و تمرینات را در زندگی فرزندان خود شاهد باشیم. البته امیدوارم در آینده‌ای نزدیک با برطرف شدن همه موانع، مجددا شاهد بازگشت زندگی، شور و شوق و امر تعلیم و تربیت در کلیه مدارس بوده و آفت های فضای مجازی در زمینه تحصیل دانش آموزان را با هدف سازی و زمان بندی حضور آنان در این فضا، سم زدایی کنیم.»

وی در ادامه از یادگیری دیداری به عنوان دیگر آفت آموزش مجازی یاد کرد و گفت: «از بین رفتن روحیه مهارت آموزی شنیداری و جایگزین شدن یادگیری دیداری و موقت از دیگر آفت های حضور پررنگ دانش آموزان در فضای مجازی است که منجر به افت تحصیلی در دانش آموزان می شود. حجم بسیاز زیادی از ذهن دانش آموزان با فیلم ها و تصویرهایی که در فضای مجازی می بینند پر می شود به همین دلیل این عادت به شدت توانمندی دریافت های مطالعاتی و شنیداری را در آنها پایین می آورد.»

معاون فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش شهرستان مهدیشهر از گذران اوقات فراغت در شبکه های مجازی به عنوان یک چالش جدی تربیتی یاد کرد و افزود: «اوقات فراغت می تواند پربارترین و شورانگیزترین لحظات و برعکس ملال انگیزترین و بی ثمرترین دقایق باشد. متاسفانه در سال های اخیر، دانش آموزان از فضای مجازی استفاده بی‌رویه می کنند و همین موضوع منجر به انزوای دانش آموزان شده است، که این خود یک چالش جدی تربیتی است.»

دوست محمدیان با بیان اینکه بسیاری از اولیاء دانش آموزان، آگاهی و سواد رسانه‌ای لازم را در بخش فضای مجازی ندارند، اظهار کرد: «این تفاوت موجب شکاف بین والدین و دانش آموزان شده، در حالی که آگاهی‌بخشی به دانش‌آموزان در کانون خانواده، بیشترین اهمیت را دارد. همچنین فضای مجازی در یادگیری دانش آموزان اختلال ایجاد کرده است که به مطالعه سرسری و کاهش سرانه مطالعه کتاب انجامیده است.»

وی بیان کرد: «فضای مجازی می‌تواند به عنوان یک ظرفیت ارزشمند در اختیار نهاد تعلیم و تربیت قرار بگیرد به شرطی که استلزامات و زیرساخت‌ها در تعلیم و تربیت شکل بگیرد، در حالی که الان استفاده از آن تک ساحتی و آن هم در حوزه علم و فناوری است، اما ما به دنبال تربیت چند ساحتی هستیم که تربیت دینی از جمله آنهاست.»

معاون فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش شهرستان مهدیشهر خاطرنشان کرد: «حالا دیگر خانه هر دانش‌آموز، کلاس درس او و موبایل، ابزار آموزشی اوست. در چنین فضایی، فاصله میان معلم و دانش‌آموزان رقم خورده و دیگر چارچوب حاکم بر کلاس‌های درس سنتی نمی‌تواند پاسخگوی فضای جدید در آموزش مجازی باشد.»

دوست محمدیان تصریح کرد: «اگر چه فضای شبکه شاد، یک فضای سالم و استاندارد است، اما تمام کلاس‌‌های درس در این بستر برگزار نمی‌شود و زمانی که دانش‌آموز موبایل به دست شود به جز محیط شاد ممکن است در محیط‌ها و شبکه‌های اجتماعی دیگر نیز حضور یابد، شبکه‌های اجتماعی که گاه محتوای آن مناسب کودک و نوجوان نیست.»

وی با اشاره به تبعات و آسیب های آموزش غیرحضوری دانش آموزان، بازگشایی مدارس در سال جدید را مورد تاکید همه افرادی که در زمینه آموزش و پرورش فنی هستند و هم آموزش و هم پرورش را درک می کنند، دانست و گفت: «در شرایط کرونایی، فضا به سمتی رفته که باید قبول کنیم دانش آموزان ما هم آموزش و هم پرورش را از دست داده اند. در واقع، حلقه گمشده ما پرورش است؛ معاونتی که در این ایام تا زمانی که دانش آموز وارد مدرسه شود، باید فرهنگ، اخلاق، ادب و احترام را یاد دانش آموزان بدهد.»

معاون فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش شهرستان مهدیشهر در پایان خاطرنشان کرد: «تمام تلاش و توان ما این است تا بتوانیم خلأ عدم حضور دانش آموزان در فضای مدارس را جبران کرده و فضا را به حالت عادی برگردانیم و ضربه سنگینی که این دو سال به وزارت آموزش و پرورش مخصوصا در بحث پرورش وارد شده را جبران کنیم.»