حسن ملکی:
تفکر عمیق در برنامه‌ریزی فنی و حرفه‌ای و کاردانش ضرورت دارد
تهران (پانا) - جلسه مشورتی و بررسی با حضور رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با مدیرکل، معاونان و سرپرست گروه‌های دفتر تألیف فنی و حرفه‌ای و کاردانش، در سازمان پژوهش برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، حسن ملکی در ابتدای این جلسه ضمن تشکر از زحمات و تلاش‌های مدیرکل، معاونان و مدیران گروه‌های دفتر تألیف فنی و حرفه‌ای و کاردانش، بیان کرد: زمانی که بنده معاون سازمان شدم بیشترین وقت را برای فنی و حرفه‌ای می‌گذاشتم. با همت آقای بهمنی، چند نفر از افراد اهل نظر دعوت شدند و شورایی تشکیل دادیم و روی مبانی و مبادی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای گفت‌وگو و بحث شد. افرادی که در این جلسات شرکت می‌کردند هم افراد اهل نظر در عرصه‌ی فنی و حرفه‌ای بودند.
وی افزود: علت اینکه از مبانی شروع کردیم نیز این بود که احساس می‌شد جایگاه فنی و حرفه‌ای و کاردانش در اسناد تحولی چندان شفاف نیست. مواردی در سند تحول بنیادین و برنامه‌ی درسی ملی مطرح شده است ولی آن‌گونه که فضای مفهومی آن اسناد برای بخش شاخه‌ی نظری شفاف است، برای فنی و حرفه‌ای و کاردانش شفافیت لازم وجود نداشت. به عبارت دیگر، حق مطلب از جهت دلالت‌های برنامه‌ریزی درسی برای فنی و حرفه‌ای ادا نشده بود و الآن هم همین حالت وجود دارد.
ارتباط نرم‌افزاری در فنی و حرفه‌ای و کاردانش با اسناد تحولی
ملکی ادامه داد: ما برای اینکه این خلاء را پر کنیم و یک مقدار مبنایی‌تر حرکت کنیم شورایی که اشاره کردم را تشکیل دادیم. اما زمانی که بنده مسئول سازمان شدم ارتباطم تا حدودی با آن جلسات قطع شد و آقای بهمنی خودشان کار را پیگیری کردند و نهایتاً جلسات به جایی رسید که طراحی دوره‌ی تحصیلی فنی و حرفه‌ای و کاردانش دنبال شود زیرا اهداف برنامه‌ی درسی فنی و حرفه‌ای در اسناد تحولی روشن نبود و حتی در اهداف دوره‌های تحصیلی که تصویب شده نیز جایگاه فنی و حرفه‌ای مشخص نیست. بنابراین من یک ابهام نرم‌افزاری در مجموعه‌ی اسناد تحولی سازمان پژوهش راجع به فنی و حرفه‌ای و کاردانش احساس می‌کردم.
رئیس سازمان پژوهش اظهار داشت: ما باید طراحی دوره‌ی تحصیلی را در فضای تحولی انجام می‌دادیم و بعد بر اساس آن طراحی، شاخ و برگ‌ها و رشته‌ها جدا می‌شدند. طراحی دوره‌ی تحصیلی انجام شد و یک نسخه از آن در شورای علمی سازمان بررسی شد که مورد تأیید قرار نگرفت و قرار شد که اشکالات آن اصلاح شود. اکنون طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار است نسخه اصلاح شده تا پایان آبان ماه در اختیار ما قرار داده شود.
این جلسه را از این رو تشکیل شد تا گروه‌ها اعلام کنند برای طراحی دوره چه ضلعی از این طراحی چند ضلعی را پیگیری می کنند.
کاردانش به بازتعریف نیاز دارد
معاون وزیر آموزش و پرورش یادآور شد: یکی از مواردی که در جلسات ابتدایی عرض کردم این بود که ما در ارتباط با کاردانش حتماً باید دست به اصلاحات بزنیم. کاردانش فعلی با فنی و حرفه‌ای هیچ تفاوتی ندارد و گویا فلسفه‌ی اولیه تأسیس کاردانش فراموش شده است، بنابراین تأکید دارم که در این زمینه باید کاری کرد و اصلاحاتی انجام داد که البته تلاش‌هایی هم صورت گرفت و فکرهای جدیدی مطرح شد هرچند هنوز به بار ننشسته است.
وی افزود: مورد دیگر راهبرد بومی‌گرایی و بومی‌اندیشی در فنی و حرفه‌ای بود. بی تردید ضرورت‌ها و نیازهایی در یک استان وجود دارد که در استان دیگر اصلاً معنا و مفهوم ندارد و باید نیازها، رشته‌ها و نگاه به شغل، با نگاه بومی شکل بگیرد و انجام شود.
ملکی ادامه داد: راهبرد سوم این بود که فنی و حرفه‌ای مانند شاخه‌ی نظری، اتصال و ارتباط خودش را به عنوان مجموعه‌ای از برنامه‌های درسی بر اساس اسناد تحولی نشان بدهد. یعنی مشخص شود که این بناها مطابق کدام قاعده بر آن مبنا استوار می‌شوند.
رئیس سازمان پژوهش خاطرنشان کرد: مهم‌ترین چیزی که عرض کردم راهبرد آموزش عمومی بود. رویکرد آموزش عمومی یک رویکردی است که در آن ما از اول ابتدایی شروع به آموزش دادن مفاهیم فنی و حرفه‌ای و مهارت‌های بنیادین کنیم تا وقتی دانش‌آموز وارد دوره‌ی متوسطه‌ی دوم می‌شود رشته‌ی فنی و حرفه‌ای برای او یک خانه‌ی ناآشنا نباشد و مسیر را آگاهانه انتخاب کند. به علاوه اینکه، رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش در دوره‌ی دوم متوسطه دیگر دوره، موضوع‌محور نخواهد بود.
طراحی دوره‌ی تحصیلی اصلی‌ترین کار دفتر است
در ادامه این جلسه، افشار بهمنی، مدیرکل دفتر تألیف آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش، موضوع طراحی دوره‌ی تحصیلی فنی و حرفه‌ای بر اساس اسناد بالادستی را مهم‌ترین و اصلی‌ترین کار این دفتر دانست و توضیحاتی را در خصوص فعالیت‌های مهم انجام شده در دفتر فنی و حرفه‌ای و کاردانش در شش ماه نخست سال مطرح کرد.
سپس معاونان و مدیران گروه‌های دفتر فنی و حرفه‌ای و کاردانش به ارائه‌ی گزارش‌هایی در خصوص رویکرد بومی‌گرایی و بومی‌اندیشی، برنامه‌ی ویژه‌ی مدرسه، تحلیل حرف و مشاغل، آموزش عمومی، الگوی مفهومی صنایع دستی، استاندارد بسته‌های تحولی فنی و حرفه‌ای و کاردانش، تولید و تأمین رمزینه‌های سریع پاسخ، تدوین برنامه‌ی درسی شرایط ویژه کرونا و... پرداختند.
مهم‌ترین عنصر در برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای، نیازسنجی است
در بخش پایانی این جلسه، حسن ملکی با تأکید بر اینکه طراحی کلان شما همان طراحی دوره‌ی تحصیلی شماست، افزود: انتظار دارم طراحی دوره را طوری بیاورید که در آن بخش اجرایی ما هم یک اقناع سطح بالا داشته باشند.
وی افزود: فضای برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای ما هنوز مه‌آلود است و مه‌شکن این فضای مه‌آلود چیزی جز دستیابی به الگوهای شفاف مناسب حال فنی و حرفه‌ای و کاردانش نیست.
ملکی تأکید کرد: از نگاه من مهم‌ترین عنصر در برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای، نیازسنجی است، بنابراین الگوی نیازسنجی متناسب با برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای باید مدون و شفاف شود.
مختصات برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای
رئیس سازمان پژوهش به مختصات برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای اشاره کرد و گفت: کانون توجه الگوی برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای، تربیت حرفه‌ای است. تربیت حرفه‌ای از پیوند حرفه و تعلیم و تربیت به دست می‌آید و چیزی که اسناد بالادستی از ما می‌خواهد همین است. اینکه یک فرد مهارت معین کار را به دست آورده باشد ولی تربیت حرفه‌ای نشده باشد، مطلوب سند تحول بنیادین نیست.
ملکی با بیان اینکه در برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای، شایستگی‌های فنی و شایستگی‌های غیر فنی باید به هم پیوند بخورند، ادامه داد: دنیای کار و دنیای آموزش دو تا نیست و ما نباید برنامه‌ریزی درسی را دچار ثنویت کنیم. ما یک دنیا داریم که در آن می‌خواهیم یک آدمی را تربیت حرفه‌ای کنیم که در این تربیت حرفه‌ای باید معلوم شود بحث کار و دانش در کجای قضیه قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای حتماً باید ویژگی کاهش تمرکز داشته باشد زیرا تربیت حرفه‌ای در موقعیت‌های مختلف نمی‌تواند یکسان باشد. به همین خاطر تأکید کردم که روی قضیه راهبرد بومی اندیشی و بومی گرایی کار کنید که البته توجه داشته‌اید. ما نمی‌توانیم با یک نظام برنامه‌ریزی درسی متمرکز، فنی و حرفه‌ای کشور را در بُعد برنامه درسی نجات دهیم.
رئیس سازمان گفت: نکته دیگر مهارت محوری برنامه درسی فنی و حرفه‌ای است. ما در هر برنامه درسی سه عنصر ارزش، مهارت و دانش را داریم که در فنی و حرفه‌ای عنصر مهارت محوریت دارد. اگر من از وضعیت کاردانش نگران هستم به خاطر این است که کاردانش نباید وارد حوزه فنی و حرفه‌ای شود و نیازی به کتاب ندارد. بسته‌های تربیت و یادگیری کاردانش شما اصلاً نباید کتاب داشته باشد زیرا محوریت، مهارت است و حالا باید فکر کنید در برنامه درسی که محوریتش با مهارت است بسته تربیت و یادگیری باید چگونه باشد.
ملکی تأکید کرد ویژگی دیگر برنامه درسی فنی و حرفه‌ای، کارآفرینی است و این واژه نباید غریب باشد و سپس گفت: ما در برنامه‌ریزی درسی فنی و حرفه‌ای نه با یک شغل معین، بلکه با خانواده مشاغل کار داریم. ما نمی‌توانیم فرد را برای یک کار معین تربیت کنیم زیرا آن کار معین فرار است و نمی‌ماند. شما باید خوشه‌ای تربیت کنید.
علی محبی قائم مقام رئیس سازمان، محسن کیالاشکی، پرستو آریانژاد، بشری گلبخش، معصومه صادق، حسن عبدالله‌زاده، محمد لطفی‌نیا، عابدین آریان‌پور و عباس بیات از دیگر حاضران در این جلسه بودند.
ارسال دیدگاه