پسته ایلخچی؛ مهجور و ناشناخته

در باغات بخش ایلخچی مخصوصا در چند سال‌ گذشته کشت پسته رونق پیدا کرده است، زیرا که خشک شدن دریاچه ارومیه باغداران را مجبور به اصلاح الگوی کشت در باغات اطراف حوزه دریاچه ارومیه کرد و محصولاتی را کشت کردند که نیاز آبی کمتری داشته باشد. این جملات را رضا انوری مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اسکو می گوید.

وی با بیان اینکه این باغات قبل از خشک شدن دریاچه ارومیه محصولاتی مانند پیاز کشت می‌کردند که آب فراوانی لازم داشت، ادامه داد: نزدیک ۷۰۰ هکتار از زمین‌های بخش ایلخچی برای محصول پیاز زیر کشت می رفت. با تغییر سیاست‌ها و اصلاح الگوی کشت محصولاتی را کاشتیم که آبی کمترمصرف کند و سود دهی زیادتری داشته باشد.

مهاجرت معکوس در پنج روستای بخش ایلخچی

وی افزود: در ایلخچی و ۲۲ روستای این بخش به طور میانگین ۴۰ هکتار زمین‌ هر سال به زیر کشت پسته اضافه می‌شود. این موضوع باعث شده که شاهد مهاجرت معکوس در پنج روستای این بخش باشیم.
انوری خاطر نشان کرد: تبدیل زمین‌های زراعی به باغات محدودیت دارد، ولی با این وجود و به دلایلی که ذکر شد سعی در بهبود وضع کشاورزان داریم.

۴۲۵ هکتار باغ پسته در بخش ایلخچی

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اسکو با اشاره به اینکه هنوز باغات پسته این منطقه جوان هستند گفت: سطح زیر کشت ۴۲۵ باغات پسته ایلخچی ۴۲۵ هکتار است که رتبه اول در استان را دارد، ولی هم اکنون ۱۱۷ هکتار آن بارور است.
وی عمده ترین ارقام تجاری کشت شده در این منطقه را احمد آقایی و اکبری عنوان کرد و ادامه داد: این درختان بعد از ۸ سال بار می‌دهند ولی هم اکنون از هر هکتار، یک تن و ۴۰۰ کیلوگرم محصول در این منطقه برداشت می‌شود و از هر کیلو پسته تر،۴۰۰ گرم پسته خشک به دست می‌آید.
انوری با بیان اینکه انتظار داریم امسال ۱۶۴ تن پسته برداشت کنیم، ادامه داد: برداشت پسته نسبت به سال گذشته ۱۵ تن افزایش خواهد داشت و برای اینکه بتوانیم بصورت بهینه از محصولات، سود آوری داشته باشیم باید، صنایع تبدیلی برای جلوگیری از خام فروشی در این منطقه راه اندازی شود. گسترش صنایع تبدیلی و فرآوری پسته با افزایش سطح زیر کشت این محصول مد نظر است. فروش پسته تر با قیمت پایین توسط کشاورز، لزوم جذب سرمایه گذار در این بخش را بیشتر آشکار کرد، زیرا محصول پسته این منطقه به مناطقی مانند کرمان و به نام پسته کرمان به فروش می‌رسند و به جای آن باید شاهد صادرات این محصول فرآوری شده از استان باشیم.

طلای سبز در آذربایجان شرقی

کارشناس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه پسته، طلای سبز نام دارد و یک محصول استراتژیک است گفت: از سال ۷۲ به علت تغییر آب و هوا در استان مجبور به اصلاح الگوی کشت و توسعه باغات پسته شده‌ایم. این محصول به صورت وحشی در جزیره اسلامی رشد کرده بودند و گونه‌های مختلف آن نیز در استان رشد کرده‌اند و بعضی از آنها بیش از صد سال قدمت دارند و بیشتر از این درختان، برای تولید سقز استفاده می‌شود. پسته جایگزین باغات هلو، زرد آلو و گردو که آب زیادی مصرف می کردند شده است، زیرا این محصول به ای سی خاک و آب مقاوم است. البته فقط برای باغاتی که سال‌های گذشته کشت می‌شدند، طرح اصلاح و جایگزینی را داریم و توسعه باغات اصلا مطرح نیست.

اختصاص ۱۳۶۳هکتاربرای کشت پسته در استان

کارشناس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه در سطح استان ۱۳۶۳ هکتار به کشت پسته اختصاص داده شده است گفت: از این مقدار ۸۳۰ هکتار آن غیر بارور و ۵۳۰ هکتار بارور هستند و در کل از ۳۸۰ هزار هکتار سطح زیر کشت پسته در کشور، استان ما فقط نیم درصد از این مقدار را به خود اختصاص داده است.

وی افزود: برداشت پسته امسال استان حدود ۳۷۵ تن پیش بینی شده است که عمدتاً به صورت تازه خوری به فروش می رسد.

این کارشناس نقش مناطقی که پسته در سطح استان در آن کشت می شود را برشمرد و ادامه داد: مناطق ایلخچی، مرند، آذرشهر، تبریز و عجب شیر جزو این مناطق هستند که در این میان شهرستان ایلخچی رتبه نخست را در سطح زیر کشت در استان دارد.

وی استفاده حداقلی از کودهای شیمیایی را به باغداران و کشاورزان توصیه کرد و گفت: قیمت کود ارزان است و ما شاهد استفاده بی رویه از سوی باغداران در این مورد هستیم. دلیل حذف یارانه کود، بخاطر سیاست کاهش مصرف و برآورد نیاز خاک و استفاده استاندارد از کودهاست. از طرفی نیز افزایش قیمت سبب افزایش مشکلات کشاورزان نیز می شود.

هزینه کلان سیستم آبیاری قطره ای،مشکلی بزرگ برای کشاورزان است

ابراهیم غلامی یکی از باغداران بخش ایلخچی عنوان کرد: با وجود مساعدت های مسئولان جهاد کشاورزی متأسفانه مشکلاتی نیز داریم. برای جلوگیری از هدر رفت آب باید از سیستم آبیاری قطره‌ای که هزینه بر است استفاده کنیم زیرا برای هر هکتار حدود ۲۰ میلیون تومان هزینه دارد. دریافت انشعاب برق نیز مشکلات زیادی دارد.

وی ادامه داد: فقط کود اوره یارانه دارد و محصول پسته به کود پتاس و فسفات نیز نیاز زیادی دارد که یارانه ندارند و هر کیسه کود ۵۸۰ تومان هزینه دارد. غلامی همچنین محصول پسته باغات خود را در دو سال اخیر حدود یک تن و ۳۰۰ کیلوگرم عنوان کرد.

حذف یارانه کودهای شیمیایی و افت کیفیت محصولات

یکی دیگر از باغداران به نام حسن لطفی نیز حذف یارانه کودهای کشاورزی را یکی از مشکلات عمده دانست و افزود: امکان تهیه این کودها با قیمت آزاد را نداریم و مجبور می‌شویم کود را حذف کنیم و این باعث کاهش کیفیت محصول می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: ما حتی نمی توانیم خانه باغی با مجوز دریافت کنیم ولی افرادی که وضعیت مالی خوبی دارند ساخت و سازهای زیادی در این زمین‌ها داشته اند.

رامین رادمنش که به صنایع تبدیلی محصول پسته همراه باغداری روی آورده است نیز گفت: ۱۳ سال است باغدار درختان پسته هستم و فقط دو سال است که کارگاه صنایع فرآوری این محصول را راه اندازی کرده‌ام و روزانه ۵ تن می‌توانیم در این مکان پسته تر را پوست کنده و ۲ تن را توسط دستگاه خشک کنیم.

وی مراحل فرآوری این محصول را پوست کنی، شست و شو، حذف مواد زائد، نم گیری و خشک کردن و سایزبندی عنوان کرد و افزود: هدف اصلی من برندسازی محصولاتم است تا این محصولات را به صورت بسته بندی شده به فروش برسانیم.