معرفی چهره جدید اصفهان با استفاده از ظرفیت‌های تاریخی
اصفهان می‌تواند شهر جهانی موزه شود
تهران (پانا) - کافی است در کوچه پس‌کوچه‌های شهر اصفهان قدم بزنیم تا در هرمحله و کوی و برزن بناهایی را بیابیم که هریک شناسنامه‌ای برای شهر هستند و هویتی را ساخته‌اند که ریشه در تاریخ دارند.
به‌گزارش ایران، بناهایی که در بافت تاریخی شهر اصفهان استوار شده و حضور مردان و زنانی را نشان می‌دهند که پیش از اسلام و پس از آن در سپاهان ساکن‌شده‌اند. در این میان، وجود بی‌شمار خانه‌های تاریخی در اصفهان و برخی بناهای تاریخی شهر نظیر سی‌وسه پل و منارجنبان تنها بخشی از این موزه جذاب است که تاریخ و تمدن نصف جهان را به دنیا نمایش می‌دهد.
از سوی دیگر وجود کاخ موزهها (چهلستون، هشت بهشت و عالی قاپو) و موزه‌های بسیاری همچون گنجینه هنرهای تزئینی و هنرهای معاصر اصفهان، موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی اصفهان، موزه تاریخ طبیعی، موزه کلیسای وانک، موزه حمام علی قلی آقا، گنجینه سنگ نوشته‌های تخت فولاد و باغ موزه پروانه‌ها سال‌ها است که بر جذابیت این شهر تاریخی گنبد فیروزه‌ای افزوده و گویای آن است که اصفهان می‌تواند شهر جهانی موزهها باشد. بر اساس آخرین تعریف شورای بین‌المللی موزهها (ایکوم) «موزه مؤسسه‌ای است دائمی، بدون اهداف مادی، در خدمت جامعه و پیشرفت آن که به روی همگان گشوده است». حال آنکه در هر گوشه و کنار این شهر زیبای تاریخی که نام و شهرت آن برای خاص و عام زبانزد است می‌توان زیبایی‌های کم نظیری را مشاهده کرد که در این تعریف می‌گنجد.
به‌گفته کارشناسان، اصفهان می‌تواند با استفاده از ظرفیت یکهزارو ۸۰۰اثردر سطح ملی و ۷ اثر در سطح جهانی، تبدیل به شهر جهانی موزه شده و آغازگر نگاهی نو به مقوله گردشگری در کارنامه خود باشد.
استادیار دانشکده مرمت اصفهان در این خصوص گفته است: شهر موزه نقش جهان که از سوی مرحوم دکتر شیرازی نظریه‌پردازی شده به‌عنوان جریان سیال و نانوشته‌ای در نیم قرن اخیر توسعه پیدا کرده و بخش‌هایی از این ایده نیز اجرایی شده است.
عیسی اسفنجاری کناری با اشاره به جایگاه میدان نقش جهان در مرکزیت ایده شهر موزه اصفهان، تصریح کرد: محدوده این ایده محور اصلی شمالی و جنوبی شهر اصفهان است که از میدان نقش جهان آغاز و تا بازار، چهار باغ و سپس ساحل زاینده رود ادامه دارد و تلاقی این دو محدوده، استخوان‌بندی شهر موزه را شکل می‌دهد.
وی با بیان اینکه در طول ۵۰ سال گذشته، سازمان میراث فرهنگی به مرور روی بخشی از این طرح کار کرده است، اظهار داشت: با احیا، مرمت وحفاظت مساجد، بازار‌ها و کاروانسرا‌ها همچنین با تبدیل شدن مسیر‌های این محدوده به پیاده راه، شهر موزه بتدریج در حال نمود و ظهور است.هسته مرکزی این شهر موزه نمایشگاهی در طبقه دوم میدان نقش جهان است که مرحوم آیت‌الله‌زاده شیرازی بر آن تأکید داشت، اما امروز به فراموشی سپرده شده و نیازمند برنامه‌ریزی برای تکمیل است.
وی اضافه کرد: در گذشته طبقه دوم میدان نقش جهان دارای حجره‌هایی بوده است، از دهه ۷۰ بخش‌های زیادی از این قسمت‌ها بازسازی و باز زنده‌سازی شد که اکنون با وجود نزدیک به ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی متوقف شده و در حال سکون است. ایده اصلی در طرح شهر موزه این بود که یک و نیم کیلومتر دالان ارتباطی در طبقه دوم میدان نقش جهان به بزرگترین فضای نمایشگاهی و به‌عنوان حلقه اتصال و گفت‌و‌گوی تمدن‌ها تبدیل شود.
وی با اشاره به اینکه در این طرح، نمایشگاه به ۴ بخش اصلی تقسیم و اصفهان در مقیاس شهر، جغرافیای ایران و جهان اسلام به بازدید کننده معرفی می‌شود، تصریح کرد: این طرح به‌عنوان بزرگترین ورودی گردشگری ایران و موزه پویا و زنده جهان اسلام است که به‌دلیل قرار گرفتن در میدان نقش جهان با موزه‌های بزرگ دنیا قابل قیاس است.
وی بازیابی، احیا و تقویت نقش ملی میدان نقش جهان و جایگاه جهانی آن، تقویت نقش گره گاهی میدان نقش جهان در گردشگری ایران و اصفهان و نمود ظرفیت‌های فرهنگی تاریخی میدان برای توسعه خلاقانه استان را از جمله دلایل اهمیت این طرح برشمرد. همچنین تکمیل این طرح همزمان با ورود به سده جدید می‌تواند آغازگر نگاه نو به مقوله گردشگری در اصفهان باشد.
به‌گفته وی، با وجود حفاظت‌ها و بازسازی‌هایی که قبلاً انجام شده است، این پروژه همچنان در مرحله ایده باقی مانده و نیازمند ارائه طرح جامع فضای نمایشگاهی در طبقه دوم و سپس تصویب در مراجع مربوطه و اقدام برای اجراست.
این استادیار دانشگاه با بیان اینکه همه ایده‌ها، آرمان‌ها و چشم انداز‌ها باید در طرح جامع مدون شود، افزود: سازمان میراث فرهنگی، شهرداری و دانشگاه هنر اصفهان به‌عنوان مثلث سه گانه در کنار همیاری و مشارکت مردم می‌توانند این طرح ارزشمند را عملیاتی کنند.
از طرح جهانی شدن اصفهان در بخش موزهها خبری نیست
این در حالی است که رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان ضمن ابراز بی‌اطلاعی از چنین طرحی گفت: تا این لحظه از این طرح عنوان شده در هیچ یک از جلسات حرف و سخنی به میان نیامده است و تصور من بر این است که تنها در حد یک ایده‌پردازی از سوی استادان دانشگاهی بوده است.
ساغر حمیدی با بیان اینکه طی سال های اخیر تنها «طرح موزه منطقه‌ای» مطرح شده است ،افزود: این طرح از دولت‌خانه صفوی که از محدوده کاخ هشت بهشت تا بدنه شرقی میدان نقش جهان را در بر می‌گرفت در اداره میراث فرهنگی مطرح شده بود که پس از بررسی‌های لازم با این طرح موافقت نشد.
وی علت عدم موافقت با اجرای این طرح را احداث نشدن موزهها عنوان کرد و اظهار داشت: برای تأیید طرح، احداث موزهها در محدوده مشخص شده باید صورت می‌گرفت که چون این اقدام انجام نگرفت عملاً این طرح عملی نشد.
وی با اشاره به اینکه اجرای هر طرحی نیازمند زیرساخت‌های لازم و تأمین اعتبار است، خاطرنشان کرد: مطرح کردن چنین طرح بزرگی که عنوان جهانی را بخواهد با خود یدک بکشد نیازمند بررسی همه جانبه است که سر نخ آن باید به دست میراث فرهنگی با مشارکت دیگر دستگاه‌ها باشد، این در حالی است که من به‌عنوان مسئول موزه‌های این استان حتی از مطرح شدن چنین پروژه‌ای خبر ندارم و تصورم بر این است که فقط در حد یک ایده بوده است.
مسئول گروه موزهها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان با بیان اینکه موزهها مکان‌هایی هستند برای معرفی، آموزش، پژوهش وگردآوری اشیا و آثاری که از دوران مختلف تاریخ به یادگار مانده است، عنوان کرد: گنجینه‌ها به‌صورت دولتی، وابسته به سازمان‌های مختلف یا خصوصی دایر می‌شوند، در موزه‌های خصوصی کل فرایند جمع آوری، نگهداری و معرفی آثار برگزیده، به بخش خصوصی محول شده است، البته حمایت‌های دولتی نیز شامل حال این موزه داران می‌شود، اما بیشتر کار برعهده بخش خصوصی است. با توجه به این موضوع که درآمدزایی گنجینه‌ها بسیار ناچیز است، اما حضور افراد علاقه‌مند به حفظ آثار نیاکان، آن هم بدون هیچ‌گونه چشمداشتی ستودنی است، چون این افراد صرفاً درصدد هستند تا فرهنگ ایرانی و اسلامی را زنده نگاه دارند. ازهمین‌رو دولت و وزارت میراث‌فرهنگی نیز تا جایی که در توان داشته باشند به موزه داران بخش خصوصی کمک می‌کنند.
حمیدی تعداد گنجینه‌های فعال در استان اصفهان را۳۹ مورد عنوان کرد و ادامه داد: از این تعداد ۱۶ موزه به همت بخش خصوصی دایر شده است. اگر موزهها بتوانند به فهرست آثار پیشنهادی برای بازدید به گردشگران هر شهر اضافه شوند می‌توانند گردشگران داخلی و خارجی فراوانی را به سوی خود بکشانند، البته اضافه شدن موزه‌های خصوصی به فهرست گردشگری امری ساده و قابل دسترسی نیست، چون گردشگران فقط از مکان‌های شاخص هر شهر یا استان بازدید می‌کنند. در استان اصفهان یکی از موزه‌های فعال در بخش موسیقی توانسته بود به لیست بازدید گردشگران اضافه شود. نکته جالب اینکه گردشگران تقاضا می‌کردند، این گنجینه را از نزدیک ببینند که این از اتفاقات خوب برای موزهها بخصوص موزه‌های بخش خصوصی است.
ارسال دیدگاه