سقوط کابل و ضرورت جلوگیری از بروز خشونت

به گزارش ایرنا، پس از آنکه کابل بدون درگیری توسط طالبان تصرف شد این گروه وارد ارگ ریاست جمهوری شدند و پایان جنگ در افغانستان را اعلام کردند.

اشرف غنی از افغانستان خارج شد و اعلام کرد که رفتنش برای جلوگیری از خونریزی‌های بیشتر بوده، اما بسیاری از مردم افغانستان، این سخنان را قایل قبول ندانسته و کار او را فرار توصیف کرده‌اند.

این در حالی است که شخصیتهایی مانند عبدالله عبدالله، حامد کرزی و گلبدین حکمتیار برای انتقال قدرت، شورای هماهنگی تشکیل داده‌اند موضوعی که با عدم استقبال طالبان مواجه شده است. خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع آگاه طالبان گزارش داد که دولت انتقالی در افغانستان وجود نخواهد داشت و طالبان انتظار انتقال قدرت کامل را دارد.

همزمان با سقوط کابل تصاویر و ویدئوهای نگران کننده ای از فرار مردم افغانستان بویژه از فرودگاه کابل منتشر شد. در چنین اوضاع و احوالی بسیاری به دنبال یافتن مقصر فروپاشی نظمی هستند که ۲۰ سال است در افغانستان مستقر شده بود و با سرعتی باور نکردنی بلافاصله بعد از خروج نیروعای نظامی آمریکا دچار فروپاشی و اضمحلال شد.طبیعتا بخش زیادی از انتقادات متوجه آنریکا شد که با خروج غیر مسوولانه مردم افغانستان را در بدترین موقعیت ممکن رها کرد. در این زمینه شبکه خبری سی ان ان نوشت: اوضاع کنونی در افغانستان بار دیگر به تصویر آمریکا در جهان ضربه مهلکی وارد کرد و تردیدهایی را درباره جایگاه واشنگتن نزد هم پیمانانش برانگیخت.

بخش زیادی از تحلیلها و واکاوی علل شکست کابل در مقابل طالبان را متوجه فساد در بین رهبران حکومتگران کابل می دانند. انتشار تصاویر و ویدئوهایی از کاخهای برخی از رهبران و دولتمردان افغانستانی فرار آنها همراه با چمدانهای دلار نشان داد که مردم افغانستان چرا انگیزه ای برای دفاع از دولت آلوده به فساد ندارند.

با به قدرت رسیدن طالبان و کناره گیری اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان، گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی وضعیت کنونی را نتیجه ناکامی‌ها و کارکرد دولت اشرف غنی خواند و گفت: دولت مفسد حاضر نشد که دست از جنگ بردارد و بحران افغانستان به گونه صلح آمیز حل شود.

حالا و در شرایطی که شرایط مبهمی پیش روی افغانستان و مردم این کشور است، برخی از سیاستمداران افغان بر این باورند که در افغانستان باید نظامی تشکیل شود که دستاوردهای بیست ساله گذشته حفظ شود و مردم به رفاه و امنیت برسند.موضوعی که بسیار نامحتمل و دور لز ذهن است. امیر خان متقی رئیس کمیسیون ارشاد و دعوت طالبان گفت که نظام آینده به کسانی تعلق دارد که اکنون در افغانستان حاکم هستند.

روز گذشته در دیدار محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و یوه شیائو یونگ فرستاده ویژه وزارت امور خارجه چین در امور افغانستان، آخرین تحولات و دیدگاه دو کشور همسایه افغانستان مورد تبادل نظر قرار گرفت. وزیر امور خارجه با تشریح دیدگاه جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحولات اخیر در افغانستان، حمایت کشورمان از شورای هماهنگی انتقال صلح آمیز قدرت در افغانستان را با هدف جلوگیری از هرگونه تشدید خشونت و وقوع جنگ در شرایط جاری افغانستان مورد تاکید قرار داد. ظریف موضوع بی جا شدگان در تحولات اخیر افغانستان و هجوم آنها به سوی کشورهای همسایه را یکی از مهمترین و ضروری ترین موضوعات برگرفته از تحولات افغانستان دانست که خصوصا با توجه به شرایط دشوار همه گیری کرونا نیازمند توجه جدی می باشد.

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه هم در خصوص آخرین وضعیت تحولات افغانستان و موضع جمهوری اسلامی ایران گفت که ما به دقت و از نزدیک ‌تحولات را پیگیری می کنیم و در تماس با تمامی طرف ها هستیم.

وی همچنین گفت: همانطور که دکتر ظریف در توییت خودشان تاکید کردند جمهوری اسلامی ایران از تمامی امکانات و ابزارهای خود برای تسهیل گفتگوها و مصالحه در افغانستان استفاده کرده و از ابتکار شورای هماهنگی نیز استقبال می کند.

واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران دارای مشترکات فراوان تاریخی، تمدنی و فرهنگی با افغانستان بوده و در تمامی مقاطع حساس و مهم تاریخ آن کشور با تمام توان و به‌رغم مضایق و محدودیتها، در کنار مردم مسلمان و همسایه خود حضور داشته است. مروری بر محتوای تولید و منتشر شده در فضای رسانه های رسمی و مجازی هم نشان می دهد که مردم ایران در حالی که درگیر یکی از مهلکترین گونه های کرونا هستند و هر روز دهها نفر جان خود را از دست می دهند، اما در عین حال با نگرانی اتفاقات همسایه شرقی و انچه بر سر مردم ان می آید را پیگیری می کنند.

سخنگوی وزارت خارجه در همین زمینه اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران عمیقا امیدوار است جان، مال و ناموس تمامی افراد بویژه غیرنظامیان در جریان تحولات پرشتاب اخیر در افغانستان از هرگونه تعرض مصون مانده و همه طرف‌ها با خویشتن‌داری و آینده‌نگری تعهد خود را نسبت به این امور نشان دهند و اجازه ندهند جغرافیای افغانستان مورد سوء استفاده گروههای خشونت طلب قرار گیرد.

موضوع دیگر ضرورت مصونیت دیپلماتها و اماکن دیپلماتیک است موضوعی که با توجه به سابقه رخدادهای افغانستان نگرانی کاملا بجاست.

خطیب زاده دریا زمینع گفت: جمهوری اسلامی ایران خواستار توجه جدی به مصونیت دیپلمات‌ها واماکن دیپلماتیک در چارچوب کنوانسیونهای بین المللی بوده و بر لزوم سلامت دیپلماتها و تامین امنیت این اماکن تاکید می‌نماید. بدیهی است وزارت امور خارجه بطور مستمر با کادر دیپلماتیک مستقر در سفارت و کنسولگری خود در کابل و هرات در تماس بوده و بطور مداوم تحولات را رصد می‌نماید.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی افزود: جمهوری اسلامی ایران امیدوار است همه طرف‌ها از طریق گفتگو و مفاهمه سیاسی مشکلات موجود را حل نمایند. در این راستا، ایران بار دیگر آمادگی خود را جهت تسهیل حل موضوعات افغانستان از طریق گفتگوهای بین الافغانی و با مالکیت افغان‌ها و همچنین کمک به اجماع منطقه ای در موضوع افغانستان اعلام می‌دارد. در همین چارچوب است که ما از انتقال مسالمت‌آمیز قدرت از طریق شورای راهبری متشکل از رهبران بزرگ و سرشناس افغانستان استقبال می نماییم.

در هر صورت باید منتظر ماند و دید طالبان چه شیوه حکمرانی را در پیش خواهد گرفت. طالبان ۲۰ سال قبل هم بخش زیادی از افغانستان را در اختیار گرفت و به نوعی امارت خود را برپا کرد ولی با مداخله قدرتهای بین المللی در فاصله زمانی کوتاهی شکست خورد. حالا باید دید آیا طالبان در گذشت زمان درس گرفته است یا نه.