الگوی برنامه درسی آموزش‌های غیرحضوری در سال تحصیلی 1400

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، در ابتدای این جلسه، حسن ملکی، رئیس سازمان، پیشاپیش عید سعید قربان را تبریک گفت و افزود:هر یک از اعیادی که در تقویم ملت‌های مسلمان وجود دارد، هر کدام به نوعی آثار فرهنگی، اخلاقی و تربیتی خاصی دارند. عید قربان، عید الهام بخش ودارای ابعاد تربیتی خاص و ویژه‌ای است که ارتباط مستقیمی با هدف‌های تربیتی و اسلامی ما دارد.

وی افزود: همه انبیاء طبق نص صریح قرآن برای تزکیه و تعلیم مبعوث شده‌اند چرا که تعلیم و تربیت اسلامی دارای دو رکن تزکیه و تعلیم است و البته این دو ترتیب زمانی ندارند اما می‌توان یک تقدم رتبه‌ای برای تزکیه قائل شد زیرا اگر تزکیه نباشد، هیچ تعلیمی کاربردی نیست.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ادامه داد: در این عید مبارک، حضرت ابراهیم (علیه السلام) از سوی خدای متعال مامور می‌شود، فرزند خود را در راه خدا قربانی کند، در ادامه خداوند ایشان را در امتحان موفق و پیروز می‌بیند و از قربانی شدن، اعلام انصراف می‌دهد، تا حضرت ابراهیم (علیه السلام) و بشریت را متوجه کند که محتاج خون فرزند او نیست اما طالب تزکیه نفس انسان است. حضرت ابراهیم (علیه السلام)، در این امتحان با عشق به خداوند، پیروز میدان شد. ما نیز در روزمره درون گفتار، کردار، نوشتار و مسائل مختلف می‌توانیم در حد وسع خودمان به خداوند اعلام بندگی کنیم. خداوند نیز به اندازه وسع انسان‌ها، حسابرسی می کند و این یکی از الطاف الهی است.

ملکی خاطر نشان کرد: این بدان معناست که هر کس در مسیر، به اندازه وسع خود قدم برمی‌دارد، و در پی آن، وسعت دید می‌یابد. در واقع اجری که خداوند به انسان در این مسیر می‌دهد، وسعت منش، روش و شخصیت است. هر قدر انسان وسعت و سعه صدر بیشتر به دست آورد، می‌تواند در آزمون‌های بالاتر شرکت کند لذا زندگی یک مومن چیزی جز امتحانات پی در پی نیست.

ابلاغ شیوه نامه ویرایش

وی به شیوه نامه ویرایش اشاره کرد و گفت: شیوه نامه ویرایش ابلاغ شده است لذا تقاضا دارم که این بحث را چه در کتاب‌های درسی و چه مجلات رشد، و همه تولیدات از هم اکنون آغاز کنید. در این شیوه نامه، زحمات بسیاری صرف شده و متخصصان متعددی در جلسات پی در پی، بر روی آن کار کرده‌اند؛ همچنین فرهنگستان زبان و اساتید متعدد بر روی این شیوه نامه نظارت داشتند، لذا اجرای آن ضروری است و لازم است که کار دیده شود. این دیده شدن نیز نیازمند تاکید بر اجراست تا خدایی نکرده کار به آرشیو نرود.

معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: زنده ماندن یک ابلاغ نیازمند اجرای آن است لذا کتاب های درسی ۱۴۰۱ ما، و مجلات رشد و سایر تولیدات با این شیوه نامه باید ویرایش شوند. برنامه ویژه مدرسه ملقب به طرح «بوم» باید توسط مدیران مربوطه دنبال شود و جزوء برنامه‌های اصلی خود دفاتر تالیف باشد.

ملکی خاطر نشان کرد: زیرساخت‌های شبکه ملی رشد، مساله مهمی است و نیاز به یک مراقبت بالینی دارد که باید توسط بخش‌های مربوطه دنبال شود.

آماده کردن یک سرور پشتیبان

محمد علوی تبار، معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان نیز درباره زیرساخت شبکه ملی رشد، گفت: ما سه سناریو را برای شبکه رشد در نظر گرفته‌ایم که در حال دنبال کردن آن هستیم. در نخستین سناریو و بر مبنای تجربه‌ای که وزارتخانه در ارتباط با شبکه شاد داشت، کار را دنبال کردیم تا کمترین آسیب داشته باشیم لذا ما یک سرور پشتیبان را آماده کرده‌ایم تا اگر زمانی مشکلی پیش آمد، اطلاعات پشتیبان را داشته باشیم.

وی افزود: دو سناریو نیز برای بحث زیرساخت در نظر گرفته شده است که یکی ارتباط با زیرساخت کشور است زیرا کار کردن با برخی از شرکت‌ها، محدودیت‌هایی دارد. بحث دوم نیز رایگان بودن محتوا برای دانش آموزان است که ما در حال مکاتبه با شرکت مخابرات و بخش‌های مربوطه در راستای اجرای آن هستیم.

بازدید یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از شبکه رشد

محمد ابراهیم محمدی، مدیرکل انتشارات و فناوری آموزشی نیز در این جلسه، گفت: هم اکنون، ما روزانه نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بازدید از شبکه ملی رشد داریم که بخشی از آن به خاطر کتاب الکترونیک است.

او افزود: بحث اصلی این است که اگر در ابتدای مهر، ۳ هزار و ۵۰۰ محتوا بارگذاری شد و دانش آموزان کتاب را درخواست کردند، آیا برای مراجعه بالای بازدیدکنندگان، آمادگی داریم؟ در این مسیر، بخش مهمی از محتواهای دوره‌های مختلف تحصیلی انجام شده است و باید برای نیمه شهریور ماه که کتاب‌ها توزیع می شوند، برای این امر، آمادگی داشته باشیم.

ضرورت ایجاد یک پوشش ضمانتی

محسن باهو، مشاور فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان نیز بر لزوم توجه به پشتیبانی سخت افزاری و نرم افزاری در راستای شبکه رشد، تاکید کرد و گفت: ایجاد یک پوشش ضمانتی در دوره گذار یک امر ضرورتی و الزامی است و تا رسیدن به شرایط ایده آل، باید بتوانیم یک پشتیبانی در بخش سایت برای پیشگیری از اختلال داشته باشیم زیرا هر چه پیش می‌رویم، بازدید سایت بیشتر می‌شود. ضمن اینکه قرار است پایلوت رمزینه‌ها نیز در چند استان به اجرا گذاشته شود تا نیاز سنجی انجام را انجام دهیم بنابراین این دو ماه پیش رو بسیار جدی است.

سعید بدیعی مدیرکل حوزه ریاست نیز در ادامه بر توجه به زیرساخت‌ها تاکید کرد و گفت: تست گرفتن از سیستم زیرساخت امر مهمی است و نباید این امر را به ابتدای مهر موکول کنیم زیرا حتی تعطیلی کمتر از یک ساعت باعث ضربه زدن به بدنه کار می‌شود بنابراین لازم است که در شهریور ماه به زیرساخت اصلی کوچ کنیم تا بتوانیم مشکلات را پیش از مهر ارزیابی کنیم و به کمک شبیه سازی این تست‌ها را از سیستم را بگیریم.

مهدی ایلکا، رئیس حراست سازمان نیز بر لزوم توجه به امنیت ساختارهای فناوری تاکید کرد و گفت: ضروری است که در بحث امنیت زیرساخت‌ها و مباحث فناوری، جدی باشیم و امکان هر نوع مشکلی را در این عرصه پیش بینی کنیم.

علی محبی، قائم مقام رئیس سازمان پژوهش بیان کرد: پیشنهاد من این است که یک برنامه زمانبندی مقطعی از برنامه زمان بندی اعلام شده در مورد سه سناریو پیش رو داشته باشیم.

الگوی مشخص مواجهه با کرونا ارائه شود

حسن ملکی نیز در ادامه این جلسه، بر لزوم همکاری و همدلی بخش‌های مختلف سازمان تاکید کرد و گفت: ارتباط و هم افزایی در بین اجزای مختلف سازمان یک ضرورت است اما در مورد زیرساخت نیز باید معاونت مربوطه اقدامات لازم را انجام دهند تا با شروع سال تحصیلی و افزایش بازدیدها و کاربران، بتوانیم پاسخگو باشیم.

وی خواستار ارائه الگو و مدل مشخص در مواجهه با کرونا در سال تحصیلی جاری شد و گفت: در بدو امر ما باید رویکرد خودمان را در مواجهه با این امر مشخص کنیم. منظور من از رویکرد این است که مبنا را بر فعالیت در فضای مجازی قرار دهیم. یعنی فضای تصمیم گیری آموزش الکترونیک است و ما باید در آن ادبیات خود را قرار دهیم و هر سخنی در آن جغرافیا باید معنا بدهد. در این مسیر سوالات متعددی وجود دارد و یکی از آنها این است که آیا آنجا نیز ما می‌خواهیم متن محور و بر مبنای کتاب پیش برویم؟ رویکرد ما متن محور یا فعالیت محور است و یا اینکه ترکیبی از این دو را در مسیر دنبال خواهیم کرد؟

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ادامه داد: ما باید امسال در فضای آموزش الکترونیک حرف‌هایی متناسب با آن فضا داشته باشیم. سوال دیگر این است که عناصر برنامه درسی که در این الگوی مورد نظر وجود دارند، باید پرداخته شوند، چیست؟ و شامل چه مواردی هستند؟ ما باید در الگوی پیش رو تکلیف عناصر مختلف نظیر هدف، محیط و ... را مشخص کنیم.

ملکی تاکید کرد: ما باید بدانیم روش‌ها، ارزشیابی و ... در این فضا چگونه است و باید بدانیم که منظور از محیط یادگیری در این نوع از آموزش چیست؟ مهمترین مساله در این نقطه محیط اجتماعی است. در ادامه نیز باید نقش معلم در این فضا فکر شده و مشخص باشد زیرا معلم یک نقش یادگیری و تربیتی با کودک و نقش ارتباطی با والدین دارد. نقش خانواده نیز باید مشخص شود لذا اگر این الگوها مشخص شود. بدیهی است که الگو باید کاربردی و قابل فهم باشد تا بتوانیم آن را اشاعه دهیم و به والدین و معلمان ارائه کنیم.

حسین سوزنچی، مدیرکل دفتر برنامه ریزی درسی و تألیف کتاب‌های درسی آموزش عمومی و متوسطه نظری به ارائه گزارشی درباره اقدامات انجام شده در حوزه برنامه کووید ۱۹ را ارائه کرد و گفت: اگر قرار باشد که برنامه درسی متفاوت از گذشته اجرا شود، باید چند وجه مشخص داشته باشد. یکی بحث عدالت آموزشی است که باید به آن در این دوره بپردازیم و افرادی را مد نظر قرار دهیم که امکان استفاده از نرم افزارها را نداریم، چگونه آموزش ببینند. مرور آنچه که در دنیا انجام شده، به ما نشان می‌دهد که باید بحث سلامت و لطمه‌هایی است که در فضای مجازی ایجاد شده است را جدی بگیریم و به آسیب‌های روحی و روانی دانش آموزان را در بخش‌های مختلف ببینیم.

محبی خاطر نشان کرد: بحث سواد دیجیتال نیز باید توجهاتی داشته باشیم. بحث دیگر که شاید بسیار مهم است، خود مدیریتی است که شامل خود کنترلی، خود انگیزشی، عزت نفس و اعتماد به نفس باید در محتوا و روش لحاظ شود. از امروز باید خود را برای آموزش‌های ترکیبی آماده کنیم تا بتوانیم مدارس را در شرایط مختلف پوشش دهیم.

عبداله زاده، معاون دفتر تالیف کتاب های درسی فنی و حرفه ای و کاردانش نیز بیان کرد: سال گذشته آموزش معلمان انجام نشد و برنامه ابتر ماند لذا باید در این دوره روی آموزش این گروه تمرکز ویژه‌ای داشته باشیم اما مسئله بعد، نظارت بر آموزش‌ها در بحث غیر حضوری است زیرا در سال گذشته درون این بخش با مشکلاتی رو به رو بودیم. تجربه سال گذشته نشان داد که مهارت آموزی از طریق پاورپوینت و راه دور امکانپذیر نیست لذا باید به این تجربه، نگاه کنیم و آن را مد نظر قرار دهیم.

حسن مظاهری، دبیر شورای هماهنگی علمی، بر لزوم توجه به فضای آموزش تاکید کرد و گفت: بحث فضای تعاملی و ارتباطی را باید دنبال کنیم و باید بدانیم که چه فضایی در حوزه آموزش الکترونیک نیاز داریم. نکته دیگر زمان آموزش است که باید مشخص شود. به نظر من، علاوه بر دوره ابتدایی، فنی و حرفه‌ای را باید بیشتر در مرکز توجه قرار دهیم زیرا متاسفانه مهارت‌های این بخش دچار مشکلات جدی شده است.

در بخش پایانی این جلسه، حسن ملکی به جمع بندی مباحث مطرح شده، پرداخت و گفت: مدیریت به طور ذاتی آمیخته به زمانبندی است لذا باید به این امر توجه ویژه داشته باشیم. نکاتی که مطرح شده، بسیار کاربردی و کمک کننده است.

وی ادامه داد: وقتی از یادگیری ترکیبی صحبت می‌کنیم، مراد این است که در فرایند یادگیری، روش‌های معمولی و سنتی که جا افتاده است، با امکانات و ظرفیت‌های فناوری و اطلاعات و ارتباطات ترکیب شود زیرا فناوری یک واقعیتی است که باید در نظام تعلیم و تربیت مترقی باید به آن توجه کنیم تا یادگیری موثرتر باشد. هم اکنون ترکیب حضور و غیر حضور دانش آموزان به عنوان بحث یادگیری ترکیبی مطرح شده است.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی خاطر نشان کرد: نکته اصلی ما این است که برای شرایط عدم حضور دانش آموزان در مدرسه، یک برنامه درسی ارائه کنیم تا به صورت الکترونیکی قابل استفاده باشد اما در طراحی باید به این امر توجه داشته باشیم که امکان حضور دانش آموزان طی دو یا سه روز در هفته نیز وجود دارد.

ملکی افزود: در این مسیر باید مراقب باشیم که صرفا متن مکتوب را محور قرار ندهیم زیرا در این صورت فضا الکترونیک نیست و باید آموزش درسی الکترونیک تولید کنیم. در این مسیر می‌توانیم از اساتید پیشکسوت در این عرصه که تخصص دارند، مشورت دریافت کنیم تا کار بهتر و علمی‌تری ارائه کنیم.

وی ادامه داد: این مسیر باید برای برنامه درسی الکترونیکی، مفاهیم، مهارت‌ها و ارزش‌ها و نگرش‌های اساسی را محور قرار دهیم و الگوی برنامه درسی را برمحوریت این سه عنصر تنظیم کنیم.

معاون وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد: بسیارخوب است که با کارشناسان استانی نیز به طرح مساله بپردازیم و از نظرات آنان نیز استفاده کنیم.