حاکمیت در افغانستان باید شراکتی باشد

عبدالرضا فرجی‌راد در گفت‌وگو با پانا درباره تحولات و ناآرامی‌های افغانستان و پیشروی‌های طالبان در خاک این کشور، گفت: «ابتدا یک نکته را می‌گویم. ایران هم با طالبان ارتباط دارد چون بقیه ارتباط داشتند، این عقلانی نیست که روسیه، ازبکستان، ترکمنستان، چین، قطر، امارات و پاکستان و ترکیه و ... با طالبان ارتباط داشته باشند ولی ایران ارتباط نداشته باشد. طبیعتا ایران هم نمی‌خواهند از قافله عقب بماند. طبیعتا هم امنیت ایران، هم مساله مردم افغانستان برای ایران مهم است. اثرات بی‌امنیتی در همسایه شرقی ما بیش از هر کشور دیگری بر روی ایران اثر می‌گذارد. ایران نمی‌تواند با طالبان ارتباط نداشته باشد و موجی از پناهندگان را در آینده و بقیه مسائل و اتفاقات را بپذیرد.»

وی با بیان اینکه ما چوب بی‌ثباتی در افغانستان را زیاد خورده‌ایم، گفت: «بنابراین این حرف بی‌خودی است که بعضی هم در رسانه‌های خارجی بیان می‌کنند که ایران با طالبان ارتباط دارد و به مردم افغانستان ظلم می‌کند. این حرف‌های بی‌ربط را می‌زنند در حالی که همین افرادی که این حرف‌ها را می‌زنند نمی‌گویند چرا دیگر کشورهایی که اسم بردم با طالبان ارتباط دارند و این نشان می‌دهد که هدف‌های دیگری دارند.»

این استاد ژئوپلیتیک اضافه کرد: «چه بخواهیم چه نخواهیم حتما طالبان را دوست نداریم. اما طالبان یک قدرت است و قدرت برتر افغانستان است، زور دارد و روز به روز وضعیت بهتری پیدا می‌کند. ما باید تلاش کنیم که تمام قدرت دست طالبان نیافتد. اگر تمام قدرت دست طالبان بیافتد بالاخره یک گروه مذهبی خشک هستند که بیگانگان می‌توانند روی آنها اثر بگذارند و اثرگذاری بیگانگان هم می‌تواند بر روی امنیت ما اثر بگذارد.»

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه گفت: «بنابراین باید کاری کرد که طالبان به قدرت برسد اما همراه با دیگران. من فکر می‌کنم دولت فعلی دوام نیاورد. دولت فعلی خیلی بد عمل کرد. آنچه که در افغانستان می‌گذرد مقصر اصلی آن آقای اشرف غنی و اطرافیان وی هستند که دنبال این بودند که قدرت را برای خود و پشتون‌ها قبضه کند. در حالیکه افغانستان موزاییکی از اقوام است و باید اجازه می‌داد همین روند دموکراتیکی که وجود دارد، افراد مختلف با توانایی خود و عدم فسادپذیرشان قدرت بگیرند. آقای غنی خوب عمل نکرد، ضعیف عمل کرد. ضمن اینکه داخل افغانستان را هم با ۲۰ سال زندگی در خارج از کشور، خوب نمی‌شناخت و سر سفره آماده نشست، خوب هم عمل نکرد.»

فرجی‌راد اداکه داد: «اوضاع افغانستان اکنون به این شرایط ختم شده است، طالبان در حال نفوذ است، بخش‌هایی از غرب افغانستان را تصرف کرده و گمرک اسلام قلعه را نیز گرفته است. مرز تاجیکستان را گرفته و مبادی ورود و خروج کالا را تصرف کرده است. می‌خواهند دولت مرکزی را تحت فشار بگذارند تا نارضایتی مردم بیشتر شود. خبرها حاکی است که وارد دومین شهر بزرگ افغانستان یعنی قندهار هم شده‌اند.»

وی تاکید کرد: «برخلاف اظهارنظرها طالبان این توان را دارد که وارد شهرهای بزرگ هم بشود. هرچند که دولت نیروهای خود را بر روی شهرهای کابل، هرات، مزارشریف و قندهار متمرکز کرده است، اما واقعیت این است که طالبان نیستند که پیروز می‌شوند بلکه مردم و نیروها هستند که تصمیم می‌گیرند.»

این دیپلمات اسبق کشورمان در این باره توضیح داد: «این مساله را باید تفکیک کنیم، این تصرف‌ها و خاک‌گیری‌های طالبان نشان از قدرت نظامی آنها ندارد، نشان از این دارد که مردم افغانستان به ویژه توده‌ها حتی نیروهای نظامی برایشان خیلی فرق نمی‌کند که چه کسی در قدرت باشد. یک سری نیروهای جوان طبقه شهری که تغییراتی کرده‌اند، زنان و جوانانی که از نظر اجتماعی تغییر کرده‌اند، آنها خیلی نگران هستند و حق هم دارند اما اکثریت مردم از این دولت ناراضی هستند. پول‌های هنگفتی وارد افغانستان شد و به فساد کشیده شد. افرادی این پول‌ها را خوردند و سهمی را به مردم ندادند.»

این استاد ژئوپلیتیک گفت: «بنابراین این نیروهای مردمی هستند که در برخی از جاها از طالبان استقبال می‌کنند. به ویژه اینکه در تبلیغات هم حرف‌هایی می‌زنند که ما تغییر کرده‌ایم و این کار را می‌کنیم و مثبت هستیم، این روی مردم عامه اثر می‌گذارد. مردم هم در ارتباط با طالبان هستند، اینطور نیست که نیروهایی آن طرف رود و نیروهایی هم این طرف رود باشند، مردم در روستاها که اکثریت افغانستان را تشکیل می‌دهد با هم هستند. بنابراین به نظر من باید هر چه زودتر همسایگان افغانستان دور هم جمع شوند و طالبان را تحمیل کنند. این یک واقعیت است که طالبان می‌خواهد قدرت را قبضه کنند، هر جا را هم تصرف می‌کنند شعار امارت اسلامی افغانستان را می‌دهند و این تن برخی از شهرنشینان را با توجه به سوابق طالبان می‌لرزاند.»

این استاد دانشگاه در پایان گفت: «باید روسیه، ازبکستان، ایران، پاکستان، چین و آمریکا هم که ۲۰ سال در افغانستان بوده است، این‌ها باید قدرتی را به طالبان تحمیل کنند، حاکمیتی را که شراکتی باشد. اکنون طالبان دست برتر را دارد و ممکن است در شرکت سهامی قدرت هم سهم بیشتری داشته باشد که این اشکالی ندارد ولی اشکال دارد که قدرت کاملا دست طالبان بیافتد.»