«دو سده» و تحقق «آرزوی چین»

این تفکر ابتدا سال ۱۹۹۷ توسط «جیانگ زمین» دبیرکل وقت حزب کمونیست چین اعلام شد. با این حال تا زمانی که «شی» رهبری حزب را در سال ۲۰۱۲ به‌دست گرفت به‌طور رسمی به شعار اصلی حزب تبدیل نشد. «دو سده» به دو صد سال در تاریخ معاصر چین اشاره دارد:
صدمین سالگرد تأسیس حزب کمونیست چین در سال ۲۰۲۱ که مقرر شده بود چین به یک کشور «نسبتاً مرفه» تبدیل شود و در عمل به معنای تحقق دوبرابر کردن درآمد سرانه کشور نسبت به سال ۲۰۱۰ بود که در سال ۲۰۲۱ محقق شد.

سده «تأسیس کشور» جمهوری خلق چین «در سال ۲۰۴۹ که در آن زمان چین به یک کشور سوسیالیستی «قوی، دموکراتیک، متمدن، هماهنگ» مبدل خواهد شد. (این در حالی است که برابر اعلام «بلومبرگ» چین در سال ۲۰۲۸ به قدرت اقتصادی اول - پنج سال زودتر از پیش‌بینی قبلی آن سنجش - مبدل خواهد شد.) طبق همان ارزیابی چین با سرعت رشد و توسعه فعلی در سال ۲۰۳۵ در اغلب موارد از جمله قدرت نرم‌افزاری از ایالات متحده امریکا پیشی خواهد گرفت.

از یک سده سخت تا سده دوم
عملاً این دو «سده» آزمونی است جهت مشروعیت بخشیدن به زمامداری «شی» و حزب کمونیست چین. «سده» سالگرد تأسیس حزب کمونیست چین که هفته قبل جشن گرفته شد، به لحاظ «سمبولیک» برای «شی جین پینگ» که در سال آینده به‌طور حتم سومین دوره پنج ساله دولتمداری خود را اعلام خواهد کرد، بسیار مهم است. در این راستا «شی» تأکید وافر دارد که عظمت امروزی چین بدون تلاش بی‌وقفه حزب در مقابله با ظلم و ستم خارجی و استثمار داخلی امکانپذیر نمی‌بود.

در بررسی اینکه چین در راستای تحقق «دو سده» چقدر موفق بوده، می‌توان اشاره کرد که بزرگ‌ترین دستاورد چین رهایی ۷۰۰ میلیون نفر از شرایط فقر مطلق بوده که به واسطه اجرای سیاست «درهای باز و اصلاحات اقتصادی» «دنگ شیائو پینگ» تحقق یافت. این رقم که در اصل کمتر از معجزه نیست برابر با ۷۰ درصد حذف فقر مطلق در سطح جهانی است. علاوه بر این تولید ناخالص داخلی این کشور به‌طور متوسط رشدی بالغ بر ۷ درصد داشته و پیش‌بینی می‌شود که در سال‌جاری ۲۰۲۱ که اقتصاد اغلب کشورها گریبانگیر ویروس کرونا بوده، چین تنها کشور قدرتمند جهان باشد که ۸ در صد رشد اقتصادی داشته است.

در اول ماه جولای ۱۹۲۱ تاریخ رسمی تأسیس حزب کمونیست (۲۳ همان ماه برگزاری اولین کنگره حزب را شاهد بودیم) در بخشی از شهر بزرگ شانگهای که منطقه تحت کنترل کشور فرانسه بود (مابقی کشورهای استعماری در مناطق دیگر شهر حضور داشتند و چینی‌ها صرفاً خدمتگزاران آنها بودند!...) حزب کمونیست چین در خفا با حضور ۱۱ نفر و به عبارت دیگر ۱۳ نفر با استناد به اسناد حزب پا به عرصه وجود گذارد. در ابتدای جلسه محل آن لو می‌رود و مورد هجوم نیروهای امنیتی قرار می‌گیرد که باعث می‌شود افراد حاضر در جلسه از محل گریخته و مابقی جلسه خود را در یک کشتی شکسته در بندر شانگهای برگزار کنند. «مائو ز دونگ» بنیانگذار نظام «جمهوری خلق چین» از جمله افرادی بود که به نمایندگی روستاییان «خونان» (زادگاه وی) در جلسه حضور داشت. وی در سال ۱۹۳۵ در کنفرانس «زونی» به ریاست حزب برگزیده شد.

گذار حزب کمونیست به دوران شکوفایی
از شعارهای مهم گردهمایی جشن صدمین سالگرد تأسیس حزب که «شی» در سخنرانی خود بر آن تأکید کرد «جوان‌سازی بزرگ» چین است تا جوانان این کشور بتوانند همچنان کشورشان را کشوری قدرتمند در منطقه آسیا- پاسفیک و جهان نگه‌دارند (از اعضای فعلی حزب کمونیست چین هم‌اکنون ۵۵.۱۲ درصد زیر ۳۰ سال سن دارند). چین تحت رهبری حزب به سمت اولویت دادن به تکنولوژی نو چرخش پیدا کرده است.
چین چند قرن از لحاظ منطقه‌ای و بین‌المللی در جهان سرآمد بود و برخی‌ها معتقد هستند که با این سرعت توسعه در تمام بخش‌ها- حتی حضور در کره مریخ - در آینده‌ای نه‌چندان دور مجدداً ابرقدرت جهان خواهد شد. چین به گواه تاریخدانان جهان آخرین بار در دهه بیست قرن نوزدهم در جایگاه ابرقدرتی جهان قرار داشت.

حزب کمونیست چین در سال ۱۹۲۱ با کمک حزب کمونیست «اتحاد جماهیر شوروی» سابق در عصری پرتلاطم پس از اینکه یک دهه قبل نظام سلطنتی چند هزار ساله را واژگون کرده بود، تشکیل شد. این حزب در ابتدا یک سندیکای کارگری - کشاورزی بود ولی به مرور زمان تحول پیدا کرد. در سال ۱۹۸۲ به پذیرش دانشجویان دانشگاه‌ها پرداخت و در سال ۲۰۰۲ پذیرای کارآفرینان بخش خصوصی شد. حضور زنان در حزب هنوز برابر با مردان نیست و فقط ۸/۲۸ درصد اعضا را تشکیل می‌دهد. تمامی هفت نفر فعلی ریاست حزب را مردان تشکیل می‌دهند. در همین راستا اقلیت‌های مذهبی ۵/۷ درصد اعضا را تشکیل می‌دهند که حتی کمتر از درصدشان در جامعه چین است. چین عملاً یک جامعه «هان» می‌باشد و «هان‌ها» در رأس امور در چین هستند. طبق مقررات حزب کمونیست چین تمام اعضا باید به عدم داشتن مذهب اعتراف داشته و «بی دین» باشند. این شامل بودیسم و تائوئیسم هم که طی قرون در کشور حضور داشته‌اند، می‌شود.

حزب کمونیست چین در حال حاضر حزبی است که مبارزه برای تحقق طبقه کارگری طبق منویات «کارل مارکس» را عملاً کنار گذارده و تلاش اصلی آن برآورده کردن «آرزوی بزرگ چین»؛ عظمت مجدد این کشور است. تحول عظیم این کشور در سال ۱۹۷۸ به رهبری معمار بزرگ چین، «دنگ شیائو پینگ» با اعلام اصلاحات اقتصادی و درهای باز انجام گرفت که طی ۴۰ سال تولید ناخالص داخلی این کشور را ۳۰ برابر کرد. میزان تولید ناخالص داخلی چین اکنون بالغ بر ۲۶ تریلیون دلار با معیار قدرت خرید است که اول جهان محسوب می‌شود. شعار اصلی چین «سوسیالیسم با ویژگی چینی» است. در ارتباط با نظام اداری - سیاسی چین مدل «لنینیستی» اقتدار‌گرایی را دنبال می‌کند و شدیداً به حفظ نظام تک‌حزبی متعهد است.

همان‌طور که اشاره شد حزب کمونیست چین قدرتمندترین سازمان کشور است. این حزب «کنگره ملی خلق» پارلمان کشور را تحت کنترل دارد و سیاست‌های خود را به آن دیکته می‌کند که عملاً باعث شده مجلس ملی کشور فقط مهر و مومی برای تصمیمات حزب باشد. حتی در بحث سیاست خارجی هم حزب حرف آخر را می‌زند و کمیسیونی برای طراحی و اجرای سیاست‌های تدوین شده حزب در زمینه سیاست خارجی دارد. «ارتش آزادیبخش چین» نیز تحت فرمان فرمانده کل قوا است که همزمان با ریاست جمهوری این کشور و دبیرکلی حزب کمونیست چین، رئیس کمیسیون مرکزی نظامی حزب (فرمانده کل قوا) است که مجدداً نقش اصلی حزب را در ارتش مورد تأکید قرار می‌دهد. حزب کمونیست چین در همه جای این کشور حضور و نقش حیاتی را در اداره کشور برعهده دارد.

*استاد دانشگاه تهران

منبع: ایران