غلامرضا رمضانی: شورای صنفی منتظر فروش میلیاردی فیلم کودک نباشد

«غلامرضا رمضانی»، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس حوزه کودکان و نوجوانان است که کارگردانی فیلم‌هایی چون «ضربه‌فنی»، «گنجشکک اشی‌مشی» و سریال های تلویزیونی چون «مدرسه مادربزرگ‌ها» و «سایه‌ها» را بر عهده داشته است. وی در گفت‌و‌گو با پانا از غفلت آموزش و پ رورش نسبت به فیلم سازی در حوزه کودک و نوجوان سخن گفته و معتقد است هر فیلمی از دایره کودک و نوجوان جذب خوبی داشته باشد، واقعاً نیازی ندارد که شورای اکران داشته باشد زیرا سینماداران خودبه‌خود از آن استقبال می کنند اما شورای صنفی باید از این ژانر حمایت کند تا روحیه کودکان در بلندمدت آسیب نبیند.

جایگاه سینمای کودک در ایران کجاست؟
جایگاه سینمای کودک با توجه به اهمیت، ارزش و فضای تربیتی و آموزشی و بسیار فرهنگی که دارد در راس سینمای ایران است. مجموعه فعالیت‌های فرهنگی و سینمایی کشور را می‌توان برای سینما کودک قلمداد کرد زیرا اساس حرکت و ریشه اندیشه در فیلم‌های کودک و نوجوان می‌تواند در کودکان تأثیر مثبت بگذارد. کودکان را به سمت انگیزه و حرکت و امید و آینده روشن رهنمود کند. سینمای کودک جایگاه ویژه‌ای دارد اما ممکن است در این سال‌ها خلأ آن را حس کنیم و در سطح مسئولین مرتبط با سینمای کودک کم‌لطفی در حقش می‌شود ولی درواقع حضورش و بودنش بسیار مؤثر است.

آموزش‌وپرورش در شکل‌گیری و تداوم سینمای کودک چه نقشی داشته و دارد؟
بن‌مایه اصلی و نهال اصلی سینمای کودک همیشه از ریشه‌های آموزشی شکل می‌گیرد. خردسالان، نونهالان و نوجوانان هستند که شکل کلی سینمای کودک را به ذهن متبادر می‌کنند و نمایه اولیه را می‌گویند. بخش اعظم سینمای نخستین کودک همیشه مدرسه و محیط آموزش‌ و پرورش بوده است. شکل‌گیری مدرسه و چالش‌ها و مسائل درون کلاس و درس و ناظم و رفقا و هم‌کلاسی‌های درون مدرسه همیشه ریشه‌های اصلی و طرح‌های اصلی قصه‌های سینمای کودک بوده، پس نمی‌توان گفت آموزش‌وپرورش در شکل‌گیری سینمای کودک نقشی نداشته است. اتفاقاً این نقش به این شکل بوده که فضای موجود و اتمسفر موجود در سینمای کودک برگرفته از محیط آموزش‌وپرورش بوده زیرا اگر غیرازاین بود به این بسنده می‌کردیم که کودک درون خانواده و محله شکل بگیرد و دیگر اسمش را فیلم‌های آموزشی و پرورشی نمی‌گذاشتیم بلکه فیلم‌های تربیتی و خانوادگی می‌گذاشتیم. اکنون فیلم‌های با نگاه آموزش‌وپرورش پررنگ است و فیلم‌های با مسائل تربیتی و آموزشی و پیام‌رسانی را می‌توان به‌خوبی دید. آموزش‌وپرورش شکل‌گیری را به‌خوبی انجام داده است اما در طول مسیر حرکتش کمی فاصله گرفته و خودش را کم‌ارزش تلقی کرده و یا شاید به جایگاه خودش اهمیت ویژه نداده است. درحالی‌که یکی از راه‌های عالی که در این سال‌ها می‌توانست انجام دهد این بوده که بخش هنر کودک و نوجوان، بخش اصلی و فضاسازی جنبی آموزشی تربیتی مدرسه‌ای باشد. اگر آموزش‌وپرورش به این فضا اهمیت ویژه بدهد و چه‌بسا فیلم‌های مهم حوزه کودک را زیر سیطره خودش بگیرد، شاهد اتفاقات تأثیرگذارتری در حوزه کودک و نوجوان هستیم. اکنون آموزش‌وپرورش در بخش‌هایی، فعالیت‌های هنری خودش را به زیرمجموعه‌اش یعنی کانون پرورشی فکری می‌دهد، البته بازهم این خوب است ولی فقط فیلم ساختن زیرپوشش و نظر آموزش‌وپرورش کفایت نمی‌کند و گاهی کمک کردن به پخش و توزیع فیلم، خرید فیلم و تشویق برای دیدن این فیلم‌ها از وظایف اصلی آموزش‌وپرورش است که از آن غافل است. به همین دلیل فیلم‌های کودک و نوجوان خوبی که ساخته می‌شود در عرصه اکران کمتر به آن بهاداده می‌شود و این ضعف بزرگی است.

برخی معتقد هستند که سینمای کودک و نوجوان جنبه تفریح و سرگرمی دارد و برخی دیگر معتقدند جنبه تعلیم و تربیت و آموزش دارد. نظر شما چیست؟
ازنظر من باید هردو جنبه را داشته باشد. سینمای کودک باید حرکت و جهان ماجراجویانه داشته باشد. در دل همین‌ها بحث تعلیم و تربیت و آموزش رعایت شود. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم وقتی به سراغ سوژه‌های کودک و نوجوان می‌رویم، قاعدتاً باید به‌نوعی مراقب حرف زدن و قصه تعریف کردن مان و نوع فضاسازی در داستان باشیم. باید نوع شخصیت‌پردازی را مراقبت کنیم زیرا مخاطب ما بسیار حساس و سریع التاثیر است و می‌تواند به‌سرعت هر مسئله‌ای را هضم و جذب کند. طبیعتاً فیلم کودک و نوجوان باید جنبه سرگرمی داشته باشد و کودک با لذت تماشا کند و کودک وقتی تماشا می‌کند احساس بطالت نکند اما در دل هر قصه‌ای نکات پندآموزی باشد. این نکات پندآموز ناچیز هم باشد کفایت می‌کند زیرا قرار نیست فیلم‌ها مدرسه تعلیم و تربیت باشند و صرفاً کلاس درس باشند و نصیحت کنند. اگر به این سمت برود از دایره انتخاب مخاطب جا می‌ماند. فیلم‌هایی که جنبه تربیتی و آموزشی مناسب دارند اگر جنبه سرگرمی خوبی هم داشته باشند قطعاً تأثیرگذار است.

چرا شورای صنفی نمایش در گروه‌های اعلامی خود حداقل یک فیلم کودک ندارد؟
بحث اکران و شورای صنفی بحث پیچیده‌ای است که در شرایط فعلی جامعه ما حل نمی‌شود زیرا به نظر می‌رسد یک مقایسه و مبارزه نابرابر است بین فیلم‌های بزرگ‌سال با حجم مخاطب و سوپراستار و هزینه‌های بالای تولیدی و شرایط ویژه تولیدی و هزینه‌های عجیب‌وغریبی که دارد با فیلم‌های حوزه کودک و نوجوان که با یک بی‌بضاعتی و شرایط دشوار ساخته می‌شود. این است که شورای اکران هیچ‌وقت نمی‌آید برای فیلم کودک و نوجوان یک باکس تعریف کند و یا شرایط ویژه‌ای بگذارد بگوید که به این منظور و مضمون سعی می‌کنیم فیلم‌های کودک و نوجوان در هر نوبت اکران دوتا یا یک فیلم داشته باشد. هر فیلمی از دایره کودک و نوجوان که جذب خوبی داشته باشد، واقعاً نیازی ندارد که شورای اکران داشته باشد زیرا سینماداران خودبه‌خود از آن استقبال می‌کنند. مسئله‌ای که وجود دارد این است که به نظر می‌رسد سیاست‌گذارهایی که در امور صنفی هستند، باید باکسی داشته باشند که به‌طور روتین و دائم فیلم‌هایی از همه گونه‌های اجتماعی و پلیسی و جنگی یک ژانر کودک و نوجوان همراهشان باشد. باید همیشه فیلم داشته باشند اگر چنین نمی‌کنند به نظرم کم‌توجهی است و به‌نوعی تخریب روحیات نوجوان و کودک است که قطعاً در نسل‌های آینده اثرگذار است. شورای صنفی قطعاً باید به بخش کودک و نوجوان یک شرایط ویژه‌ای بگذارد تا بتواند فیلم‌هایش را در سطح خودش اکران کند و قرار نیست منتظر فروش میلیاردی این حوزه باشیم.