ارتقای سطح دانش زیست‌محیطی افراد جامعه با آموزش‌های زیست محیطی

رئیس اداره حفاظت‌محیط‌زیست شهرستان امیدیه بر این باور است که توانمندسازی محیط زیستی جوامع محلی از طریق آموزش زیست محیطی باعث ترویج و ارتقای سطح دانش و بینش زیست محیطی افراد جامعه برای ایجاد علاقه، حس مسئولیت و مشارکت عمومی آنها در حفاظت محیط زیست می‌شود.

علی معماری با اشاره به اینکه محیط زیست مجموعه ای از انواع حیات در کره زمین است که در شبکه ای پیچیده و کاملا وابسته به‌هم گرد آمده‌اند، به پانا اظهار می‌کند: «حفظ این مجموعه برای بقای زندگی در آن بسیار مهم است و شناخت آلاینده های محیط زیست و پیدا کردن راهکار مناسب برای مبارزه با آنها و فرهنگ‌سازی برای حفظ محیط زیست امری ضروری است.»

او در ادامه با اشاره به تاریخ آغاز نهضت‌محیط زیست در جهان می گوید: «با وقوع انقلاب صنعتی در اروپا، دست اندازی به طبیعت بکر برای دستیابی به مواد اولیه مورد نیاز صنایع، سرعت غیرقابل منتظره ای به خود گرفت. دولت‌های اروپایی با استعمار سایر ملل به قدرت و ثروت فراوانی دست پیدا کرده و از همین دوران بود که علاوه بر تخریب محیط زیست جهان فاصله های اجتماعی جوامع غربی( اروپایی) با سایر ملل به شدت افزایش یافت و نقطه آغازین تقسیم جهان به دو گروه پیشرفته و عقب مانده مشخص شد. افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی، گسترش دامنه جنگل ها و افزایش آلودگی در نتیجه سرعت چند برابر تخریب محیط زیست از نتایج منفی انقلاب صنعتی است.»

معماری، در بخشی دیگر به تاریخ تشکیل سازمان حفاظت محیط زیست در ایران و سابقه تاسیس این اداره در شهرستان امیدیه اشاره می‌کند و می افزاید: «سازمان حفاظت محیط زیست در ایران در سال ١٣۵٠ قانون تجدید تشکیلات و تعیین وظایف سازمانهای وزارت کشاورزی و منابع طبیعی به تصویب رسید. همچنین این اداره در سال ۱۳۸۷در شهرستان امیدیه تاسیس شده است.»

او در خصوص وظایف و اقدامات اداره حفاظت محیط زیست به دو بخش طبیعی و بخش محیط انسانی اشاره می کند و با اشاره به محیط طبیعی بیان می‌کند: «سازمان حفاظت محیط زیست به طور ویژه در بخش محیط طبیعی، متولی حفاظت از آن دسته از عرصه‌های طبیعی کشور است که جزء مناطق چهارگانه تحت مدیریت این سازمان هستند. این مناطق به چهار بخش پارک های ملی، مناطق حفاظت شده، مناطق شکار ممنوع و آثار طبیعی ملی تقسیم می شود. با توجه به اینکه شهرستان امیدیه فاقد مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست است، محیط بانان و مأموران یگان محیط طبیعی این اداره به عنوان ضابطین دادگستری در شناسایی مسببین آلودگی های محیط زیست و برخورد با متخلفانی هستند که به عرصه های طبیعی اعم از رودخانه ها، مناطق جنگلی و سایر زیستگاه ها و همچنین به تنوع زیستی گیاهان و جانوران بومی منطقه آسیب وارد می کنند. آن ها، انجام اقدامات لازم در زمینه دستگیری متخلفان ذیربط و تشکیل پرونده و معرفی به مقامات ذیصلاح قضایی را با همکاری واحد حقوقی به عهده دارند. ارائه دلایل اثبات دعوی در مطالبه ضرر و زیان ناشی از تخلفات زنده‌گیری پرندگان، بویژه پرندگان شکاری از دیگر وظایف محیط بانان و مأمورین بخش محیط طبیعی این اداره است.»

او در بخش دیگر با اشاره به محیط انسانی توضیح می دهد: «وظیفه اصلی سازمان حفاظت محیط زیست در بخش محیط زیست انسانی، مدیریت محیط زیست در سطح کشور همراه با تقلیل آلودگی ها و کاهش اثرات تخریبی آن در حدی معقول و در روند توسعه پایدار همراه با استفاده از تکنولوژی های متعادل و منطبق با وضعیت فیزیکی جامعه، برای حفظ و تأمین سلامت، رشد و بقای حال و آینده موجودات زنده و بستر حیات آن ها است.»

او در ادامه بیان می کند: «در این بخش، کارشناسان محیط زیست انسانی این اداره، به پایش مستمر و کنترل منابع و عوامل آلاینده هوا، آب، خاک، آلودگی‌های صوتی، امواج و اشعه‌های مخرب و تغییرات نامساعد اقلیمی پرداخته و با اقدامات و پیگیری های حقوقی لازم، پدیدآورنده های آلودگی ها و بی نظمی های محیط زیست را ملزم به رعایت استانداردها و شاخص‌های زیست محیطی در حیطه قوانین و مقررات، برنامه‌های توسعه و آمایش سرزمین می‌کنند. نظارت بر مدیریت اجرایی انواع پسماندها و کنترل آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی، نظارت بر مراکز معاینه فنی خودروها، صدور پروانه احداث و بهره برداری زیست محیطی، پیگیری جرایم زیست محیطی، شناسایی صنایع آلاینده شهرستان (موضوع یک در هزار فروش نفت)، شناسایی صنایع سبز، پیگیری اجرای قوانین و مقررات زیست محیطی، برگزاری نشست ها و کارگروه های تخصصی مدیریت منابع زیستی و مقابله با آلودگی های محیط زیست، توسعه و ارتقاء همکاری های بین بخشی و دستگاهی برای پیاده سازی هر چه بهتر برنامه های زیست محیطی، و ...، از دیگر اقدامات کارشناسان بخش محیط انسانی این اداره محسوب می شود.»

معماری در پاسخ به این سوال که رویکرد این اداره جهت جلب مشارکت عمومی برای حفظ محیط زیست چیست، می گوید: «استفاده از ظرفیت تشکل های زیست محیطی فعال غیر دولتی شهرستان و هیئت‌های کوهنوردی شهرستان برای آگاهی رسانی و جلب مشارکت شهروندان در موضوعات مختلف محیط زیستی؛ (مانند انجمن نسیم سبز طبیعت شهرستان امیدیه، انجمن حامیان حیات وحش مارون شهر جایزان، انجمن دوستداران محیط زیست میانکوه و انتشار پیام های زیست محیطی از طریق فضای مجازی، برگزاری مسابقه های مختلف نقاشی، عکاسی، کاردستی با وسایل بازیافتی، قصه گویی و ... با محوریت محیط زیست، برگزاری نشست مشترک با مدیران بخش محیط زیست واحدهای صنعتی شهرستان و جلب مشارکت آن ها در راستای مسئولیت های اجتماعی آن واحدها در حفظ محیط زیست، استفاده از نقش و ظرفیت نهادها و سازمان های اجرایی، دولتی و قضایی شهرستان در امر حفاظت از محیط زیست مانند فرمانداری، دادگستری، بخشداری، شهرداری، جهاد کشاورزی، اداره صمت و ...انجام برنامه های آموزشی در موضوعات مختلف محیط زیست برای گروه های متفاوت سنی، فرهنگی و اجتماعی جامعه است.»
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان امیدیه از برنامه‌های هفته محیط زیست به پانا می گوید:«برنامه های هفته محیط زیست با توجه به اینکه موضوع هفته جهانی محیط زیست سال ۲۰۲۱، ترمیم اکوسیستم است، برنامه های مختلفی در زمینه آموزش مجازی و اطلاع رسانی در نظر گرفته شده است. این برنامه ها با توجه به روزنگار هفته محیط زیست، برای روزهای ۱۷ تا ۲۳ خرداد سال‌جاری پیش بینی شده است. ترمیم اکوسیستم، به معنای کمک به بازیابی اکوسیستم‌های تخریب شده و همچنین حفظ اکوسیستم هایی است که هنوز دست نخورده اند. ترمیم می تواند از جهات مختلفی اتفاق بیفتد. به عنوان مثال از طریق کاشت نهال یا از بین بردن فشارها بر روی اکوسیستم. در این خصوص یکی از برنامه های آموزش مجازی این اداره، آگاهی رسانی پیامدهای زیست محیطی و آلودگی‌های ناشی از آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی و روش‌های جایگزین آن، است. همچنین برگزاری برنامه های مختلف پاکسازی و کاشت نهال با مشارکت فعالان و علاقمندان به محیط زیست شهرستان، ترویج فرهنگ حذف پلاستیک و کیسه های نایلونی با توزیع کیسه های پارچه ای در میان گروه های مختلف اجتماعی به منظور ارتقای سرمایه های اجتماعی، انجام پایش های زیست محیطی واحدهای تولیدی و صنعتی شهرستان، تقدیر از فعالان محیط زیست و انجمن های محیط زیستی شهرستان در راستای فعالیت های تبلیغی، اطلاع رسانی، آموزشی و ... در دستور کار است.»

او در بخشی دیگر از سخنان خود به چالشهای زیست محیطی امیدیه اشاره می کند و توضیح می دهد: «مهم ترین مسائلی که باعث نگرانی زیست محیطی در شهرستان است، آلودگی های زیست محیطی واحدهای صنعتی مستقر در حوزه شهرستان به ویژه در بخش های هوا، خاک، پساب و پسماند است. اقدامات زیست محیطی ناهنجار از سوی افراد غیرمطلع و یا سودجو در زمینه رهاسازی انواع پساب، پسماندهای شهری و روستایی، نخاله های ساختمانی در محیط های غیرمجاز و در نتیجه وقوع انواع آلودگی های خاک، آب، هوا، پسماند و بو، تجمع فاضلاب شهر امیدیه در پشت فرودگاه امیدیه و ضرورت احداث تصفیه خانه فاضلاب شهری، عدم جمع‌آوری تفکیک شده پسماند عادی شهری و روستایی و وجود مراکز جمع‌آوری ضایعات غیر مجاز در سطح شهر از اقداماتی است که در حال پیگیری جهت کاهش این چالشها هستیم.»

گفتنی است آب و هوای شهرستان امیدیه گرم و خشک است و از نقاط کم باران کشور محسوب می‌شود. طول گرما در سال قریب ۸ ماه است که در تابستان گرما از ۵۰ درجه نیز فراتر می‌رود. شهرستان امیدیه در ردیف غنی‌ترین مناطق نفتخیز جهان قرار دارد و علاوه بر منابع عظیم نفت و گاز دارای معادن دیگری همچون سنگ گچ ، سنگ آهک ، مخلوط شن و ماسه ، گوگرد ، لاشه سنگ ، مکادم ، ماسه بادی و ...است.

گفت و گو :رخسانا شمسی زاده