ماجرای «روحانی متشکریم»

به گزارش ایرنا، جمعه‌شب، سه هفته مانده به انتخاباتی که تا کنون چندین شگفتی در دل خود داشته، هشتگ «روحانی متشکریم» ترند توئیتر فارسی شد. طبق اعلام سامانه صبامدیا که ترندهای توئیتر فارسی را به صورت برخط اعلام می‌کند، تا ساعت ۸:۵۰ صبح شنبه ۸ خرداد، این هشتگ با ۱۱۷۷ توئیت، ترند توئیتر ایرانی شده است. البته یکی دو هشتگ دیگر درباره تعویق کنکور سراسری نیز در نزدیکی این ترند بوده و مطالبه کنکوری‌ها را منعکس کرده‌اند.

در فضایی که بابت طولانی شدن تحریم‌ها و هم‌زمان شدن آن با مشکلات کرونا و البته ضعف برخی مسئولان، دولت و شخص رئیس جمهوری نوعا آماج نقدهای تند در فضای شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند، ترند شدن «تشکر از روحانی» در نگاه اول برخی را متعجب کرد و همچنین این پرسش را در خود داشت که در میانه تبلیغات انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری آینده، چطور چنین اتفاقی در شبکه توئیتر که به نسبت دیگر شبکه‌های اجتماعی مخاطبانی نخبه‌تر دارد، افتاده است؟

در ۸ سال گذشته، با رشد فناوری و گسترش اینترنت، به ویژه اینترنت همراه، استفاده مردم ایران از شبکه‌های اجتماعی چندین برابر شده و مردم و به ویژه نخبگان، این فضا را برای انعکاس دغدغه‌ها و به ویژه نقدهای خود استفاده کرده‌اند. در این شرایط نقد و حتی تخریب دولت، رئیس‌جمهوری و دولتمردان، یکی از کم‌هزینه‌ترین کنش‌ها بوده که در این سال‌ها به‌راحتی و بدون هرگونه هزینه انجام می‌شده و اتفاقا همین موضوع، یکی از بهانه‌های شکل‌گیری ترند «روحانی متشکریم» بوده است.

هفته گذشته، بعد از التهاب‌ها و بیم و امیدها در فضای سیاسی بابت بررسی صلاحیت کاندیداها، نتایج اقدام شورای نگهبان اعلام و بخش زیادی از جامعه، حتی طیف اصولگرا و انقلابی را حیرت‌زده کرد؛ تا حدی که بسیاری تصور تغییر فهرست نامزدهای قطعی انتخابات با حکم حکومتی را داشتند. با این حال کم کم مشخص شد فهرست منتشره نهایی است و تغییری هم در آن رخ نخواهد داد؛ امری که از نگاه بسیاری نتیجه انتخابات را از پیش مشخص می‌کرد.

در چنین فضایی بود که عصر جمعه، هفتم خرداد شمار زیادی از حامیان روحانی که خود نیز نقدهای زیادی بر او وارد کرده بودند، این بار با هشتگ #روحانی_متشکریم و #خداحافظی_باشکوه_روحانی توئیت زدند؛ اقدامی که با واکنش طیف مقابل نیز روبرو شد و آنها نیز با همین هشتگ #روحانی_متشکریم، بار دیگر نقدها و طعنه‌های خود به رئیس‌جمهوری و دولت را بیان کردند و به نظر می‌رسد مجموع فعالیت مجازی این دو گروه، «روحانی متشکریم» را ترند اول توئیتر فارسی کرده است.

گرچه برخی از مخالفان روحانی، با بیان اینکه در توئیتر، ترندشدن هشتگ اهمیت دارد و برخی به محتوای توئیت‌ها توجهی ندارند، اقدام مخالفان دولت در کمک به ترند شدن تشکر از روحانی را اشتباه خوانده‌اند. این در حالی است که تعدادی از توئیت‌های پرلایک با هشتگ روحانی، متشکریم، مربوط به طیف مخالف روحانی است.

تحلیل محتوای توئیت‌های کاربران تشکرکننده از روحانی نشان می‌دهد برجام و دوری از جنگ، استفاده از مدیران شایسته و تحمل و مقاومت در برابر فشارها از جمله فشارهای دولت پنهان، دلایل اصلی تشکر از رئیس‌جمهوری است و در حالی که برخی معتقد بودند حامیان روحانی از ایشان در سال ۹۲ و ۹۶ پشیمان هستند، این افراد تاکید دارند که هیچ‌گونه پشیمانی از رای به روحانی ندارند.

از جمله کاربری که خطاب به روحانی نوشته: «هزار بار دیگه به ۹۲ و ۹۶ برگردیم، باز هم بهت رای خواهم داد و باز هم برایت رای جمع خواهم کرد». بخشی از این کاربران نیز بابت شرایط جدید پیش رو نگرانند و ویژگی روحانی را برآمدن از رای مردم، برخلاف برخی دیگر دانسته‌اند.

بررسی صاحبان حساب‌های توئیتری که این هشتگ را به ترند تبدیل کردند، نشان می‌دهد، بیشتر کاربران عادی هستند و کمتر چهره شاخصی بین آنها دیده می‌شود که نشانگر طبیعی بودن این حرکت است؛ حرکتی که واکنش تند و توام با خشم مخالفان روحانی را در پی داشته؛ واکنش‌هایی که گاهی با کنایه و حتی توهین به روحانی و کاربران حامی او همراه است.

این گروه در مقابل، به مشکلات مختلف کشور از صف مرغ، قیمت دلار، فقر، تورم و ناکارآمدی‌ها و ... اشاره کرده و البته آنها هم به کنایه نوشته اند: روحانی متشکریم. آن‌ها با این استدلال که در کوچه و خیابان، امکان بیان شعار #روحانی_متشکریم نیست، گروه حامی روحانی را دارای فاصله از بدنه مردم می‌دانند که صرفا به دلیل تمایل سیاسی از او دفاع می‌کنند.

علت تشکر از روحانی؟

کاربری به نام علی نوشته: «تلاش روحانی برای پیشرفت نبود، بلکه او جلوی سقوط کشور، به جهنمِ #جنگ و ویرانی را گرفت و در این راستا بسیار موفق و قابل تقدیر بود. او با #مذاکره هوشمندانه #برجام و #قطعنامه۲۲۳۱ را به ارمغان آورد که با تمام شیطنت ترامپ و اسرائیل و دلواپس‌ها استوار از ایران حمایت کرد.»

دیگری روحانی را «خار چشم کاسبان تحریم و ‌همراه روزهای سخت مردم ایران» دانسته و کاربر دیگری با تاکید بر اینکه نقد و گلایه‌هایی هم دارد، بدلیل تیم شریف و کاربلد و دلسوز و افرادی چون ظریف، زنگنه، جهانگیری و... تشکر کرده است.

باقری کاربر دیگری است که یادآوری کرده روحانی «در سال ۹۲، در اوج حاکمیت بی‌تدبیری و خفقان امنیتی، با تیزهوشی ملت ظهور کرد و ۸ سال، سدی شد در برابر دولت پنهان ضد منافع ملی.» کاربری به نام گروانچی، ترند شدن #روحانی_متشکریم را نشان دهنده این دانسته که مردم نقد دارند، اما از انتخاب خود پشیمان نیستند.

کنایه‌های مخالفان

از بامداد امروز و بعد از ترند شدن هشتگ «روحانی متشکریم»، کاربران مخالف روحانی، فعالتر وارد عمل شدند و برخی بابت رفتن روحانی از او تشکر کردند. از جمله کاربری که به «دلار ۲۵ هزاری، دست‌درازی به پول مردم در بورس، صف‌های طولانی مرغ و روغن» اشاره و با کنایه از او تشکر کرده است.

چرا از روحانی تشکر می‌کنند؟

صوفیا وارسته، بهبود حقوق بازنشستگان باوجود همه مشکلات (سیل، کرونا، ترامپ، تحریم و...)، وحید برومند ثانی تعطیل کردن موسسات اعتباری غیرمجاز و ادغام بانک‌های نظامی و دیگری «گسترش آگاهی، توانایی، شفافیت، میانه‌روی، گفت‌وگو، تکنوکراسی و نقدپذیری» را علت تشکر از روحانی بیان کرده‌اند.

نقدپذیری و تحمل مخالف هم علت دیگر سپاس از رئیس‌جمهوری است زیرا به گفته وحید رحیمیان، «بزودی به شرایط سال‌های ۸۸ تا ۹۲ باز خواهیم گشت و هر انتقادی از رئیس‌جمهوری، توهین و جرم تلقی و مستوجب محکومیت و زندان و شلاق خواهد بود».

به نوشته سمیه یوسفی، «در این مدت صغیر و کبیر بهش فحش دادند و کسی رو به این جرم به زندان نفرستاد.» و به گفته علیرضا اکبرزاده: «وقتی ازت انتقاد کردیم صدامون نلرزید...». اطلس سامیا هم بابت اینکه «هنوز اینجا در فضای مجازی به هزار سختی و محدودیت، فرصتی برای حرف زدن داریم»، از روحانی تشکر کرده است.

مهدی انجم با اشاره به شفافیت در بودجه و ارایه مکتوب حق شهروندی نوشته: «من به شخصه توسعه شبکه اینترنت و پهنای باند برای شهرها و روستاها رو کاملا حس کردم.» در نهایت کاربر دیگری هم توئیت کرده است: «به جرات می‌توان گفت روحانی، شاید تنها کسی بود که توانست در فضای میان #کوه و #دره به آرامی ماشینِ خراب و بی‌ترمزِ کشور را به پیش ببرد، بدون آنکه نه به کوه بزند و نه در دره بیفتد.»