نه گفتن یک مهارت است

فیروزه عابدی مشاور و کارشناس سازمان دانش آموزی شهرستان شاهین شهر ، در گفت‌و‌گو با پانا گفت:« با چندسوال مهارت نه گفتن را برای شما شرح می‌دهم. نه گفتن یک مهارت است،یعنی چه؟ چرا باید نه بگوییم؟ چگونه می‌توان مهارت نه گفتن را آموخت؟ نه گفتن چه تاثیرات شگرفی برای ما دارد؟ با این اوصاف بهتر است که قدرت نه گفتن را در خود تقویت کنیم.»
او در ادامه عنوان کرد:«ما انسانها در دامن پر شور و هیاهوی اجتماع رشد می‌کنیم. یکی از مهارتهایی که موجب می‌شود در بین اجتماع در امنیت و قدرت باشیم و به راحتی در مسیر زندگی و شغل و هدف گام برداریم داشتن مهارت نه گفتن است. با داشتن این مهارت، زندگی را آنطور که خودتان دوست دارید و برایش برنامه ریزی کرده اید به دست می‌گیرید. یعنی افسار زندگی و شغلتان به دست خودتان است. مهارت نه گفتن نیرویی قوی و سازنده است که در نهاد و درون افرادی که عزت نفس دارند مشهود است.»
عابدی تصریح کرد:« افرادی که عزت نفس دارند، کسانی هستند که به خود بها می دهند و خود را ارزشمند تلقی می کنند. اینکه نه گفتن مهارت است یعنی با بیان این جمله در هر موقعیتی از تحمیل نظرات و درخواستهای بی مورد و بیجای دیگران در امان هستیم و از خواسته‌های دیگران هراس نداریم.»

او در مورد علت اینکه اکثر ما از این مهارت برخوردار نیستیم، تاکید کرد:«چند دلیل برای این امر وجود دارد که عبارتند از: ترس از ناراحت شدن دیگران، ترس از طرد شدن از طرف دیگران، احساس حقارت از نه گفتن، رو دربایستی داشتن و ترس از تهدید شدن از طرف دیگران.»

عابدی در مورد اینکه چرا باید مهارت نه گفتن را فرا بگیریم، افزود:«نه گفتن هنر، نیرو و مهارتی است که از خانواده آموخته می شود. ولی زمانیکه مسئولیت نداشتن این مهارت مهم را بپذیریم به خود یادآور می‌شویم که باید نه گفتن را در ذهن خود برنامه‌ریزی کنیم و مسیر عصبی آن را در ذهن خود بسازیم.»

وی تصریح کرد:«اکثر ما در زمان نه گفتن به دو گونه برخورد می کنیم: اول اینکه خیلی صریح و بی محابا در مقابل درخواست فرد درخواست کننده نه می گوییم. مثلا اگر کسی درخواست پول یا ماشین یا وسیله ای دارد یا اگر درخواست می کند تا تکالیفی را برایش انجام دهیم فوری به او نه می‌گوییم. با گفتن نه، انجام نمی‌هم، یا اگر هم هم داشتم به تو نمی‌دادم یا برایت تکالیفت را انجام نمی‌دهم. روش دیگر به این صورت است که طرف مقابل را سر کار می‌گذاریم. مثلا به او وعده می‌دهیم که چیزی را که طلب کرده بعدا به او تحویل می دهیم و سپس تلفنش را خاموش می کند یا مرتب از جواب دادن به فرد طلب کننده طفره می رود.»

این مشاور خاطر نشان کرد:«این روش، یعنی عدم‌مهارت نه گفتن را باید سعی کنیم خیلی قدرتمندانه تغییر دهیم و با ایمان و باور به اینکه مهارت بیان نه، روش صحیح و شایسته ای است تا وقتی که فکر کنیم نه گفتن کار درستی نیست لفظ «نه» خیلی برایمان دشوار می شود و ضعف درونی و نبود اعتماد به نفس در بیان این لفظ در رفتار و نگاه و هاله های ما واضح می شود و همین امر موجب می شود تا فرد مقابل بر ما تسلط پیدا کند و نظرش را برما غالب کند.»

عابدی بیان کرد:«اگر تصمیم داشته باشیم تا زندگی ما با آرامش همراه باشد، قدرت نه گفتن را در ذهن خود پیش‌نویس کنیم. در این صورت هر زمان که به ما سیگار تعارف کردند‌ یا دعوت به مجلس های مختلط کردند یا دعوت به نوشیدنی های الکی کردند، خیلی قاطع و با افتخار دست رد به آنها می‌زنیم. چون نشان‌می دهیم که من هم اعتماد به نفس دارم چون توانایی نه گفتن دارم و هم‌عزت نفس دارم، چون به هر کار منفی نه می گویم، چون خودم را دوست دارم و خودم را لایق و شایسته می دانم. در این صورت هیچ کس با نه گفتن ما مخالفت نمی کند یا اگر مخالفت کند قدرت ما بیشتر است و به راحتی مخالفت عدم‌پذیرش خود را در مقابل درخواست و پیشنهاد فرد اعلام می کنیم.»

او ادامه داد:«سوال این است که چگونه نه گفتن را فرا گیریم؟ اول تصمیم بگیریم که می‌خواهیم نه بگوئیم یا می‌خواهیم بله بگوئیم؟ و با این دو سوال خود را متقاعد می‌کنیم که نه بگوئیم یا بله.اگر روزی من هم از او درخواست کردم و او به من نه بگوید ناراحت می شوم یا نه؟ اگر ناراحت می شویم به او در جواب خواسته اش نه قدرتمند بگوئیم. یعنی اگر کسی از ما درخواست اتومبیل می کند، باید بیندیشیم‌ که اگر روزی من هم از او درخواست کردم و به درخواست من جواب نه بگوید، پس بهتر است همین الان جواب رد به او بدهیم و اتومبیل را به او قرص ندهیم. اگر در زمان تحویل بدقولی کرد من ناراحت می شوم‌ با خیر؟ پس اگر ناراحت می‌شویم، جوابمان به او نه باشد. دوم اینکه آیا علت نه گفتن را برایش شرح می‌دهیم؟ دلیل اینکه نمی خواهیم اتومبیل را به او بدهیم یا تکالیف را انجام دهیم، برایش بازگو کنیم. سوم با همدلی و درک احساس، به او پیشنهاد می دهیم‌. با مهربانی و بازتابی دلنشین از او سوال کنیم که ببخشید تو از من ماشینم را قرض می‌خواهی؟ متاسفانه من به ماشینم نیاز دارم و امکانش را ندارم که ماشین را به تو قرض بدهم و خودم کار ضروری دارم.»

عابدی تصریح کرد:«خلاصه افرادی که خیلی با احترام‌ و قاطع به دیگران در مقابل هر درخواستی نه می گویند، این افراد کسانی هستند که قدرت تصمیم‌گیری دارند. شاد هستند و دارای اعتماد به نفس و عزت نفس هستند. چون با نه گفتن دچار ناراحتی و حس گناه و پشیمانی نمی شوند و همین عامل اصلی سلامتی روحی و روانی آنها است.»