سبک زندگی جوانان وتأثیر کرونا بر آن

به‌گزارش ایران، گریزی نیست که در کوتاه‌ترین زمان ممکن برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از این بیماری مهلک و همه‌گیر جهانی، نهادهای ذیربط، باید فکر و برنامه‌ای اساسی در دستور کار خود داشته باشند. از این‌رو با محمد مهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان به گفت‌و‌گو نشستیم که می‌خوانید:

بیش از ۱۴ ماه از شیوع کرونا گذشته و زندگی خیلی از جوانان تحت تأثیر قرار گرفته، از درس و تفریح تا اشتغال دستخوش تغییر شده است، چه ارزیابی در آثار تخریبی کرونا در بین جوانان دارید، هرچند به دلیل تغییر سبک ارتباط و تعامل با اعضای خانواده شاهد نزدیک‌تر شدن جوانان به خانواده‌ها نیز هستیم، به طور خلاصه چه تحلیلی از آثار مثبت و منفی کرونا در زندگی جوانان دارید؟
کرونا تأثیرات مثبت و منفی بر روابط خانوادگی داشته است، از جمله تأثیرات مثبت آن، ارتباط بیشتر اعضای خانواده با هم است و این افزایش ارتباط باعث شده که اعضا تعامل بهتری با هم داشته باشند، بنابراین، این موضوع هم عامل وفاق اجتماعی، خانوادگی را به همراه دارد و هم افراد به خانواده خود نزدیک‌تر شده‌اند. از دیگر نکات مثبت می‌توان به توجه بیشتر به دعا و مناجات، تقویت روابط خانوادگی، تقویت همکاری با مسئولان نظام در مسائل مربوط به کشور (مانند رفتار مردم در سیزده بدر)، بهره‌برداری از جنبه‌های مثبت فضای مجازی، نقش‌آفرینی مثبت رسانه ملی، تقویت روحیه جهادی، ارزش جهانی روحیه جهادی و تقویت همبستگی ملی اشاره کرد، اما بیشترین آسیب‌ها از ناحیه آسیب‌های اقتصادی مانند بیکاری و عدم درآمد مکفی و تبعات روانشناختی ناشی از آسیب‌های اقتصادی و حتی تبعات روحی مستقیم ناشی از بیماری است. از لحاظ اجتماعی و روانشناختی، سلامت روان مردم به‌واسطه کرونا، با کلید واژه «ترس و نگرانی» گره خورده است و هر کسی می‌کوشد به نحوی از مخاطرات و ریسک‌های کرونا در امان باشد و ایمنی یابد. تجربه‌های جوامع کنونی به‌طور عام و جامعه ایران به‌طور خاص، آموخته است که باید با نحوه زیستن در «جامعه خطر» به تعبیر اولریش بک (جامعه‌شناس آلمانی) آشنا بود، در آن توانا شد و از «طبیعت بحرانی» و «جامعه در معرض تهدید» سبک‌های جدید به زیستن را در همه وجوه انسانی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آموخت. این بیماری حتی به‌طور مستقیم ممکن است سبب بروز تعدادی از بیماری‌های روانشناختی شود، که شامل اضطراب، ترس، افسردگی، برچسب‌زنی، رفتارهای اجتنابی، تحریک‌پذیری، اختلال خواب و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است. در این شرایط، حفظ وضیعت سلامت روان افراد بخصوص جوانان ضروری است، زیرا مردم در قسمت‌های مختلف جامعه ممکن است محرک‌های استرس‌زایی در طول انتشار کووید۱۹ تجربه نمایند. افراد در بخش‌های مختلف یک جامعه ممکن است علائم روانشناختی به کووید۱۹ را در طول فاز افزایشی گسترش بیماری تجربه نمایند، بر‌اساس بررسی‌های انجام شده، بیماران کووید۱۹ دارای ظرفیت تحمل روانشناختی پایینی بوده و با توجه به وضعیت فعلی بیماری در جهان این افراد بشدت در معرض بروز اختلالات روانشناختی مانند اضطراب، ترس، افسردگی و همچنین افکار منفی قرار دارند.

هر حوزه‌ای خسارت‌های سنگینی با کرونا دیده، در حوزه شما خسارات معنوی و مادی چگونه بود و برای کاهش آسیب‌ها در حوزه جوانان چه تدابیری باید اندیشید؟
با توجه به اثرات روانی شیوع کرونا، بحث سلامت روان در جامعه پساکرونا بسیار حائز اهمیت است، بنابراین باید کارگروهی تشکیل شود که با رویکرد سلامت روان در برنامه هفتم توسعه کشور تأثیرگذار و از اختلالات روانی پساکرونا جلوگیری کند. اما در عین حال شاهد آن هستیم که مراجعه به مشاوران و روانشناسان در مواقع پیک کرونا بشدت کاهش پیدا کرده است و این علاوه بر خسارات معنوی و روحی فراوان به مردم، خانواده‌ها و جوانان به اقتصاد این مراکز نیز آسیب‌های جدی وارد کرده که وام‌های ارزان‌قیمتی برای جبران بخشی از این خسارات در نظر گرفته شده است. عدم شرکت و محروم شدن بسیاری از جوانان از دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی مهارت‌های زندگی و خانواده و عدم بهره‌مندی از مشاوره‌های پیش از ازدواج نیز یکی از خسارات معنوی مهم برای جوانان است و بیم آن می‌رود که به افزایش ازدواج‌های ناآگاهانه منجر گردد.

در طول این یک‌سال تعدادی از جوانان درس‌شان تمام شده و آماده ورود به بازار کار بودند، اما تعطیلی کارگاه‌ها را داشتیم به نحوی که بسیاری از آنها دیگر جذب نیرو ندارند، برای این دسته از افراد برنامه‌ای دیده شده؟ آیا این فاز مورد مطالعه قرار گرفته است؟ از سویی دیگر کرونا خیلی‌ها را بیکار کرده، بسیاری از جوانان که تمایل به تشکیل خانواده داشتند، به نوعی به بن‌بست خوردند، افرادی که می‌خواهند تشکیل زندگی بدهند، چگونه حمایت و پشتیبانی می‌شوند؟
همان‌گونه که مطلعید ورزش و جوانان به عنوان یک وزارتخانه که اتفاقاً از کمترین میزان بودجه اعتبارات نیز برخوردار است، به تنهایی نمی‌تواند مشکلاتی از این دست را حل کند، بسیاری از آنها بستگی تام به شرایط کلی اقتصادی دارد و برای حل واقعی مشکل ذکر شده باید دستگاه‌های اقتصادی کشور به صورت تمام قد وارد میدان شوند. طبیعی است که ما در شرایط اضطراری قرار داریم، نمی‌توانیم با قوانین دست‌و‌پاگیر گذشته در افزایش اشتغال، کاهش بیکاری و افزایش تولید و رفع موانع تولید اقدام کنیم. معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان به عنوان مطالبه‌گر حقوق جوانان از دستگاه‌های دولتی اقدامات خوبی در انعکاس پیشنهادات اجرایی به مجلس و بخش‌های دولتی داشته است و علاوه بر آن در حوزه کارآفرینی و اشتغال اعتبارات ۱۰۰ میلیون تومانی پذیرش طرح صندوق کارآفرینی امید پرداخت می‌شود و امید است در ایجاد اشتغال‌های کوچک و زودبازده و کمک به جوانان نیز راهگشا باشد.

این روز‌ها برخی کارشناسان به پایین بودن آمار ازدواج جوانان اشاره می‌کنند، به نظر شما از علل اصلی پایین بودن این آمار چیست و برای ارتقای آن چه باید کرد؟
بر‌اساس یک پژوهش ۳۷ درصد جوانان کشور ازدواج را از لزومات زندگی خود نمی‌دانند، یعنی اعلام کرده‌اند که انگیزه تشکیل زندگی ندارند. می‌توان گفت که راحت‌طلبی در میان نسل جوان گسترش پیدا کرده و حتی در صورت رفع موانع اقتصادی برخی تمایلی به تشکیل زندگی ندارند، البته حاصل این پژوهش در دستور کار شورای فرهنگی کشور قرار گرفته و از آنجایی که ۳۰ تا ۴۰ درصد از انحرافات مباحث فرهنگی هستند، باید تلاش کنیم تا جوانان با مهارت‌های زندگی مشترک و تعهد پذیری بیشتر آشنا شوند. باید بتوانیم گفتمان آموزشی و فرهنگی کشور را با یک وحدت رویه پیش ببریم، هرچند نهاد مسئول اصلی برای ارتقای سطح فرهنگی کشور، وزارت آموزش و پرورش و تربیت نسل آینده است.