معلمی شغل نیست، عشق، هنر، ایثار و فداکاری است

مقام و منزلت معلم، یادآور جایگاه والای علم و معرفت و مقام والای معلم در تفکر دین اسلام، کشورمان، شکوه و عظمت مردان و زنان فرهیخته‌ای است که در تاریخ پرافتخار این سرزمین، در حریم مقدس مدرسه و فضای آسمانی تعلیم و تربیت، زیباترین جلوه‌های عشق و ایثار را به تصویر کشیده‌اند. در دین اسلام، انسان از آموختن آنچه نمی داند به کرامت می رسد و نیز در فرهنگ شیعه هم هرکس به دیگری چیزی بیاموزد او را بنده خود کرده که اینها تاییدی بر مقام بالای استاد و معلم است. بر این اساس هر ساله ۱۲ تا ١٨ اردیبهشت را به نام هفته معلم نامگذاری کردند تا هم یادی باشد برای منزلت مقام معلم و هم از رشادت های معلمان تجلیل شود.

علی اکبر قاسمی، معلم فداکاری که متولد 1352 است، لیسانس ماشین افزار و فوق لیسانس مدیریت اجرایی دارد و مدرس رشته کامپیوتر با 28 سال سابقه آموزشی در هنرستان ها و آموزشکده های فنی وحرفه ای شهرستان بیرجند است. پانا با او به مناسبت هفته معلم گفت وگویی انجام داده که از نظر می گذرانید.

چه شد که این شغل را انتخاب کردید؟

بارها شنیده اید که معلمی شغل انبیا است، بنابراین وظیفه خطیری بر عهده معلمان قرار گرفته است و معلم برای سربلند بیرون آمدن از این وظیفه الهی باید عاشق باشد که با هنرمندی تمام بتواند انجام وظیفه کند. معلمی یکی از شریف‌ترین و محبوبترین شغل‌های جهان است که هر روز تقاضا برای آن بیشتر می‌شود. همچنین معلمی یکی از تاثیرگذارترین مشاغل در دنیا بوده و معلم‌ها یکی از دوست‌داشتنی‌ترین آدم‌های زندگی هر شخص هستند. واقعا چه شغلی را می‌توانید پیدا کنید که هم به شما احساس مفیدبودن و رضایت از زندگی بدهد و هم نقش بسیار مهمی در جامعه داشته باشید. معمولا فردی که شغل معلمی را انتخاب می‌کند، برای حقوق و مزایای مالی آن نیست. در واقع میزان کار و تلاش معلمان با حقوق و دستمزدی که دریافت می‌کنند، بسیار ناعادلانه است. ولی عشق به معلمی باعث شده معلم ها با کنار گذاشتن تمام ناملایمات و بی مهری مسئولان و دغدغه های زندگی ساعت ها خارج از کلاس درس و مدرسه به دانش آموزان خود فکر کنند و در شرایط سخت کرونایی برای آنها تولید محتوا داشته باشند. معلمان دائما در حال اندیشیدن و اندیشه ورزی، تغییر و تحول هستند. همراه با این تغییر و تحول، آینده دانش آموزان و آینده کشور را می سازند. وظیفه معلم انسان سازی، درد معلم فهمیدن، فهماندن و مفهوم شدن است.

دلایل موفقیت خود را در تدریس چه می دانید؟

نقش اساسی معلم در تدریس این است که موقعیت آموزشی را چنان فراهم و آماده سازد که دانش آموزان شخصاً فعالیت کنند. هیچ یک از روش های تدریس، روش قطعی و کامل نیست؛ بنابراین، معلم باید از این روش ها الهام بگیرد و خود بهترین و مناسب ترین روش را کشف کند، ولی آنچه که مسلم است، هر قدر روش تدریس، روش فعال تری باشد، یعنی دانش آموز شخصاً فعالیت کند، بفهمد، اختراع کند و یا اختراعی را بازسازی کند، می توان امیدوار شد که در آینده فردی بار آید که توانایی تولید و آفرینش را داشته باشد.

نقاط قوتی که بیش از هر موردی در خود می بینید، چیست؟

جدیت و پشتکار و صبوری برای ادامه کار و جلب رضایت دانش‌آموزان و جذاب کردن کلاس درس و همچنین حساسیت برای آینده دانش‌آموزان از نقاط قوت من است.

در صورتی که دوباره انتخاب شغل می کردید آیا غیر از معلمی شغل دیگری را انتخاب می کردید؟

خیر، من عاشق شغل معلمی هستم و به این کارم افتخار می‌کنم. زیرا پس از گذشت سالیان متمادی چنان به این پیشه علاقه‌مندم که هرسال فکر می کنم اولین سال تدریس من است.

به نظر شما یک معلم خوب دارای چه ویژگی هایی است و به چه ظرافت هایی توجه دارد؟

یک معلم باید سه مشخصه اصلی داشته باشد. 1) زمینه‏ علمی، 2) مهارت‏های حرفه‏ ای، 3) خصوصیت‏ های‏ شغلی. یک ضرب المثل می‏ گوید: اگر به من ماهی بدهی، یک روز مرا سیر کرده‌ای، ولی اگر به من ماهی‏گیری یاد بدهی، یک عمر مرا سیر کرده ‏ای. این، باید فلسفه یک معلم باشد. معلم باید صبور، مهربان، انعطاف ‏پذیر، کاردان، شکیبا، با دید باز با اخلاق‏ خوش و مشتاق باشد و از تدریس لذت ببرد. همچنین باید امانت‏دار، صادق، با قوه ‏تصور قوی، خلاق و کارآمد، منظم، مفید، فروتن و باحیا باشد.

نحوه تشویق و ایجاد انگیزه برای دانش‌آموزان ضعیف از سوی شما به چه شکل است؟

بزرگ نمایی نقاط قوت دانش آموزان و تلاش برای رفع نقاط ضعف، کمبودها و کاستی‌های آنان روش من است.

تعامل مدیریت مدرسه با معلمان باید چگونه باشد؟

مدیر باید حداکثر سعی خود را در پذیرش و به کار بردن پیشنهادات معلمان معمول دارد. پذیرش و توجه به عقاید و پیشنهادات معلمان، علاوه بر آن که محیطی خلاق و مبتکر به وجود می آورد، سبب دلگرمی و احساس رضایت معلمان نسبت به کارشان می شود. بالعکس، بی احترامی به نظرها و پیشنهادات معلمان آن ها را از مدیر و مسائل آموزشی دور می کند و تدریجاً سبب ناکامی، تعارض و بی تفاوتی آن ها می شود.

به‌نظر شما یک معلم چقدر می‌تواند در زندگی بچه‌ها نقش داشته باشد؟

معلمی عشق است و اگر کسی عاشق نباشد، نباید سراغ معلمی بیاید. من یک معلم هستم و شاید مشکلات مالی هم مثل سایر همکارانم داشته باشم، ولی معتقدم اگر عاشق نباشید نمی‌توانید معلم باشید. معلم‌ها همان نقش پدر و مادر را دارند و باید همان مهربانی و محبت را نسبت به بچه‌ها داشته باشند. باید به این بچه‌ها درس زندگی را بیاموزیم تا آنها در آینده بتوانند یک زندگی و یک جامعه را به سلامت بسازند.

بهترین هدیه‌ای که در روز معلم گرفتید چه بود؟

در یکی از سال‌های تدریسم در روز معلم یکی از دانش‌آموزانم همراه با خانواده خود به کلاس آمده و با اهدای یک شاخه گل این روز را به من تبریک گفتند این بهترین هدیه یا زیباترین خاطره از دوران فعالیتم است.

در دوران کرونا چه اقداماتی انجام دادید که دانش آموزان بتوانند مراقبت بیشتری از خود داشته باشند و بر ترس غلبه کنند؟

کودکان و نوجوانان امروز، شهروندان جهانی، عاملان قدرتمند تغییر و نسل آینده‌ مراقبان، دانشمندان و پزشکان جهان ما هستند. هر بحران، فرصتی است برای کمک به کودکان و نوجوانان برای یادگیری، تمرین مهربانی و شفقت، و افزایش تاب‌آوری و در نهایت، ساختن جامعه‌ای امن‌تر و دلسوزتر. داشتن اطلاعات درست درباره بیماری کرونا به از بین بردن ترس و نگرانی‌های دانش‌آموزان نسبت به بیماری کمک می‌کند و آنها را برای مقابله با هرگونه پیامد ثانویه بیماری بر زندگی‌شان آماده می‌سازد.

چالش ها و آسیب های آموزش مجازی تاکنون برایتان چه مسائلی بوده است؟

کلاسهای مجازی فرصت دیدار و تعاملات را سلب کرده است و تبلت و گوشی هوشمند جایگزین کتاب و دفتر شده و جمعیت بسیاری از دانش آموزان به ویژه ساکنان روستاها و نقاط دورافتاده به دلیل محدود بودن پهنای باند اینترنت و نبود گوشی هوشمند با مشکلاتی مواجه هستند و والدین را نگران آینده تحصیلی فرزندان خود کرده است. همچنین یکی از نگرانیهایی که والدین در دوران آموزش مجازی دارند، ارتباطات دانش آموزان در دنیای واقعی است. حضور در مدرسه و ارتباط با دیگر بچه ها، باعث تقویت روحیه تیمی و بالا رفتن عزت نفس در دانش آموزان می شود که در پیشرفت تحصیلی آنان موثر است.

به نظر شما مهمترین ضعف زیرساختی در آموزش مجازی چیست؟

مهمترین ضعف زیرساختی در آموزش آنلاین، معلمان بی تجربه در آموزش مجازی است، زیرا اغلب معلمان تجربه کار در آموزش آنلاین را ندارند و این موضوع باعث می شود تا در بسیاری از موقعیت ها، واکنش درست را نداشته و معلمان و دانش آموزان، از برگزاری این کلاس های آنلاین دلسرد شوند.

برای سایر همکاران چه توصیه ای دارید تا در کار تدریس و ارتباط با دانش آموزان موفق باشند؟

یکی از ویژگی‌های بارز یک معلم این است که خود را یادگیرنده بداند و همواره خود را نیازمند یادگیری ببیند و هر روزه با مطالعه مطالب مربوط به حیطه آموزش و پرورش خود را به‌روز کند و چند قدم فراتر از دانش آموزانش باشد تا جواب‌گوی نیازهای مخاطبانش باشد.