همه چیز درباره واکسن دو ماهگی نوزادان

به‌گزارش بیتوته، واکسیناسیون از کودکان در مقابل برخی بیماری‌های جدی مانند فلج اطفال، سرخک، سیاه سرفه و ... محافظت می کند. واکسن هم مانند همه داروها گاهی اوقات دارای عوارض جانبی است. واکسن دو ماهگی، به‌عنوان دومین مرحله از واکسیناسیون کودک پس از واکسن بدوتولد، هم برای مادر و هم برای کودک، رخدادی پر از تنش و سختی است.

واکسن دوماهگی از نوزادان در مقابل چندین بیماری خطرناک محافظت می کند و با نام‌های پنج گانه و پنتاوالان نیز شناخته می‌شود. و، واکسن خوراکی فلج اطفال است.

واکسن پنج گانه از ترکیب ۵ واکسن: دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، هپاتیت B و هموفیلوس آنفولانزا تشکیل شده است. که بدن نوزاد را در برابر بیماری‌های هپاتیت B، کزار، سیاه سرفه، دیفتری، آنفولانزا نوع B، منژیت، ذات الریه، عفونت گوش و فلج اطفال محافظت می‌کند. این واکسن در ناحیه خارجی ران کودک تزریق می شود.

واکسن فلج اطفال نیز به به صورت قطره خوراکی است. این واکسن برای پیشگیری از بیماری فلج اطفال است.

بعضی از کودکان بعد از تزریق این واکسن ها دچار تب، درد و قرمزی محل تزریق می شوند و نیاز به مراقبت هایی دارند. درد و تب و بقیه اثرات جانبی واکسن دوماهگی در بیشتر نوزادان ، طبیعی وبی خطر است ولی به ندرت عوارض خطرسازی پیش می آید.

اگر شما هم نگران واکنش و ناراحتی بدن فرزند خود در زمان بعد از تزریق انواع واکسن ها هستید و به دنبال برخی از نکات و راهنمایی های ساده برای مدیریت درد پس از واکسیناسیون در بدن نوزاد خود می باشید، بهتر است با ما در بیتوته همراه باشید.

مکانیسم عملکرد واکسن دو ماهگی در نوزادان

واکسن‌ها از باکتری‌ها و یا ویروس‌های ضعیف شده یا کشته شده که باعث ایجاد بیماری‌های خاصی می‌شوند، ساخته شده‌اند. در موقع تزریق یا خوردن این واکسن‌ها، سیستم ایمنی بدن شروع به تولید آنتی بادی می‌کند و به آن ویروس‌های ضعیف شده حمله می‌کند. این آنتی بادی‌ها به طور دائم در بدن فعال می‌مانند و برای مقابله با بیماری‌ها آماده هستند.

انواع واکسن دو ماهگی

- واکسن دو ماهگی DTAP

برای حفاظت بدن از بیماری‌های دیفتری، کزاز، سیاه سرفه این واکسن در شش مرحله به نوزاد تزریق می‌گردد. اولین مرحله تزریق، در سن دو ماهگی است.

- واکسن هپاتیت B

واکسن هپاتیت B، یکی از واکسن‌های کودکان است که اولین دوز آن در بدو تولد خواهد بود و دوز دوم آن باید در واکسن دو ماهگی تزریق شود. واکسن هپاتیت B از فرزندتان در برابر ویروس هپاتیت B که می‌‌تواند باعث صدمه و آسیب به کبد و حتی مرگ منجر می‌شود،‌ محافاظت می‌کند.

- واکسن هیب؛ HIB

این واکسن برای محافظت در برابر هموفیلوس آنفلوانزای نوع B که می‌تواند به مننژیت،‌ ذات‌الریه و التهاب اپیگلوت منجر شود و طی چند نوبت در دو ماهگی؛ به عنوان بخشی از واکسن پنج‌گانه، در چهار ماهگی، در شش ماهگی و بین ۱۲ و ۱۵ ماهگی تزریق می شود

- واکسن دو ماهگی PVC

این واکسن بدن نوزاد را در برابر بیماری‌هایی که ناشی از پنوموکوک است محافظت می‌کند. بیماری‌هایی که ناشی از پنوموکوک می‌باشد مننژیت یا سرسام، ذات الریه و یا سینه پهلو و عفونت گوش می‌باشد.

- واکسن IPV و OPV

واکسن خوراکی فلج اطفال که به قطرۀ فلج اطفال یا OPV شناخته می‌شود حاوی ویروس زنده و ضعیف‌شده است. OPV در ایجاد ایمنی علیه ویروس فلج اطفال بسیار مؤثر است.

با این حال، دریافت آن در موارد نادری منجر به فلج می شده است. اما نوع تزریقی واکسن یا همان IPV، حاوی ویروس غیرفعال‌شده یا به اصطلاح کشته‌شدۀ فلج اطفال است.

واکسن تزریقی فلج اطفال معمولاً در چهار ماهگی برای کودکان تزریق می‌شود و دادن قطرۀ خوراکی فلج اطفال به کودک در زمان‌های زیر انجام خواهد شد:

بدو تولد

دو ماهگی

چهار ماهگی

شش ماهگی

۱۸ ماهگی

بین چهار تا شش سالگی

عوارض واکسن دو ماهگی و اقدامات بعد از آن

اثرات جانبی واکسن دو ماهگی معمولا" خفیف و کوتاه مدت هستند و تقریبا" نیمی از کودکان دچار آن می شوند. میزان این اثرات جانبی در کودکان مختلف، متفاوت است، و دربعضی از کودکان بیشتر است و در بعضی کمتر است.

- تب خفیف بعد از تزریق واکسن دو ماهگی

درنوزدان کوچکتر از سه ماه تب نباید بیشتر از ۳۸.۳ درجه سانتی گراد شود و در کودکان بین ۳ و ۶ ماه از ۳۸.۸ سانتی گراد بیشتر نشود. در صورت بالاتر رفتن تب به پزشک مراجعه کنید.

در بیشتر نوزادان تب و درد ناشی از واکسن حداکثر ۳ تا ۴ روز طول می کشد وغالبا" بعد از ۲۴ ساعت روند نزولی دارد.

می‌توانید از استامینوفن برای کاهش تب بعد ار واکسن دو ماهگی استفاده کنید. استامینوفن می‌تواند هر۴ تا ۶ ساعت و حداکثر ۵ بار در ۲۴ ساعت مصرف شود. میزان دوز مصرف استامینوفن بسته به وزن نوزاد متغیر است و معمولا میزان آن دو برابر وزن نوزاد است. دریافت مایعات فراوان، پاشویه و پوشیدن لباس‌های خنک نیز به کاهش تب بعد از واکسن دو ماهگی کمک می‌کند.

- حساسیت ، قرمزی و درد در محل تزریق واکسن دو ماهگی

این عارضه یک واکنش حساسیتی است که به صورت ورم، درد، حساسیت در محل تزریق، سفتی عضله محل تزریق و حتی گاهی تخریب اندک بافت محل تزریق رخ می‌دهد. این عارضه نیاز به درمان خاصی نداشته و خود‌به‌خود برطرف می‌‌شود.

- سفت شدن جای تزریق واکسن دو ماهگی

گاهی بعد از زدن واکسن جای آن سفت می شود که معمولا بعد از دو ماه از تزریق واکسن رفع میشود. برای کاهش احتمال سفت شدن جای واکسن و درمان آن میتوانید از کمپرس سرد هر دو ساعت یک بار به مدت ۱۵ دقیقه استفاده کنید. استفاده از کمپرس سرد تا دو روز بعد از واکسیناسیون، به کاهش سفتی-شدن جای واکسن دو ماهگی کمک می‌کند.

- بی قراری بعد از واکسن دو ماهگی در نوزادان

یکی دیگر از عوارض واکسن دو ماهگی، گریه و بی قراری در نوزادان است.

عوارض واکسن دو ماهگی که شیوع کمتری دارند عبارتند از:

- استفراغ

- خواب آلودگی

- بی اشتهایی و عدم تمایل به شیرخوردن

- سردرد

- اسهال و دردعضلانی

در صورت بروز هر یک از علائم بالا در مدت زمان طولانی باید سریعا با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.

موارد احتیاط و ممنوعیت واکسن پنجگانه دو ماهگی:

از ان جایی که اولین دوره دریافت واکسن پنجگانه یا پنتاوالان در دو ماهگی است و یکی از اجزای تشکیل دهنده واکسن دو ماهگی واکسن سیاه سرفه است. که بعضی کودکان نسبت به آن واکنش‌های زیر را نشان می‌دهند:

- تب بالای ۴۰ درجه در طی ۴۸ ساعت بعد از تزریق واکسن

- تشنج در طی ۷۲ ساعت بعد از تزریق واکسن

- گریه مداوم بیش از ۳ ساعت در طی ۴۸ ساعت بعد از تزریق واکسن

- واکنش کلاپس هیپوتونیک در طی ۴۸ ساعت بعد از تزریق واکسن، کلاپس هیپوتونیک، شامل کاهش قدرت عضلانی، کاهش سطح هوشیاری، رنگ‌پریدگی و یا کبود شدن صورت کودک در طی ۴۸ ساعت بعد از واکسیناسیون است.

هیچ کدام از موارد فوق ممنوعیتی برای دریافت نوبت های بعدی واکسن سیاه سرفه که همان واکسن سه گانه و پنجگانه است ایجاد نمیکند.

امّا! درصورت بروز کما و کاهش سطح هوشیاری در طی ۷ روز پس از تزریق واکسن دو ماهگی (خصوصاً اگر علت مشخص دیگری برای آن پیدا نشود.)، دریافت دوز بعدی واکسن‌های سه گانه و پنج گانه ممنوع است. باید با مشورت پزشک متخصص به‌جای آن‌ها واکسن دوگانه تزریق شود.

واکنش آنافیلاکسی یکی دیگر از انواع واکنش‌های حساسیتی پس از تزریق واکسن است. واکنش آنافیلاکسی شامل کهیر، خارش، تنگی نفس، تب، ورم صورت یا کل بدن، کاهش فشار خون، شوک یا در موارد کنترل نشده مرگ است. این واکنش معمولاً نیم ساعت بعد از تزریق واکسن دو ماهگی رخ می‌دهد. سابقه واکنش حساسیت آنافیلاکسی نسبت به واکسن یا یکی از اجزای آن از موارد قطعی منع واکسن است.

نکاتی در مورد واکسن فلج اطفال، جز دوم واکسن دو ماهگی:

• برای دریافت واکسن خوراکی فلج اطفال شیردهی به نوزاد را متوقف نکنید.

• در صورتی که نوزاد پس از دریافت قطره فلج اطفال در کمتر از ۳۰ دقیقه استفراغ کرد باید مجددا به او قطره داده شود.

• اگر کودک دریافت کننده واکسن فلج اطفال خوراکی به اسهال مبتلا بوده باشد باید در کمتر از یک ماه مجددا دوز اضافی واکسن را دریافت کند.

موارد ممنوعیت مصرف واکسن فلج اطفال خوراکی

در موارد زیر استفاده از واکسن فلج‌اطفال خوراکی ممنوع بوده و باید به‌جای آن از واکسن فلج اطفال تزریقی استفاده شود:

• ابتلا به عفونت HIV علامت‌دار

• بیماری نقص ایمنی شدید

• کودکانی که بیماری های ضعف سیستم ایمنی مبتلا هستند و تحت درمان داروهای شیمی درمانی و کورتون ها قرار دارند

• مبتلایان به لوسمی، لنفوم و یا سایر سرطان‌ها

• کودکان تحت درمان با رادیوتراپی

• حضور فردی در منزل که مبتلا به بیماری های نقص ایمنی است