گفت‌وگو با پیشکسوتان رادیو به مناسبت سالروز تأسیس رادیو
اسکویی: بازگرداندن مخاطب از جذب مخاطب سخت‌تر است
آل عباس: اقتضای رسانه‌ای و سرعت عمل در ارتقای رادیو مؤثر است/ جاوید نیا: هنوز خیلی از ایرانی‌ها صدای ایران را دوست دارند
تهران (پانا) - از صدقه‌سری کُندی ضریب نفوذ اینترنت در ایران، هنوز در برخی از شهرهای ما دسترسی به اینترنت وجود ندارد؛ بنابراین رادیو در کنار تلویزیون از رسانه‌های پرمخاطب است و سالگرد تأسیس رادیو بهانه خوبی شد تا نگاه پیشکسوتان رادیویی را درباره آینده رادیو در ایران جویا شویم.
از همان زمانی که حکایت رادیو دیگر مخابره جنگی و ارسال تلگراف‌های دریایی و ارتباط بین نیروهای ارتش در جنگ جهانی اول نبود، برنامه‌های رادیویی باب می‌شوند و پای رادیو به سرگرم کردن و چه بسا شاد کردن مردم باز می‌شود و البته که فاصله جنگ تا شادی برای تکامل رادیو خود «مثنوی هفتاد من» است و مجال روایتش اینجا نیست اما حالا رادیو برای بسیاری از مردم دنیا تبدیل به یک نوستالژی دوست‌داشتنی شده است.
نوستالژی به نام رادیو
روایتی است که می‌گوید؛ 38 سال طول کشید تا استفاده‌کنندگان از رادیو به 50 میلیون نفر برسند؛ این مدت برای تلفن 20 سال؛ برای تلویزیون 13 سال؛ برای فیس‌بوک 3.5 سال و برای گوگل 88 روز زمان برد. این یعنی زمان فشرده می‌شود و به قول بزرگان 100 سال را در 20 سال طی می‌کنیم. این یعنی نسل دهه 70 کمتر فرصتی برای خاطره سازی داشته؛ و اگر ما از همان نسلی هستیم که موسیقی را از رادیو ضبط می‌کردیم پس آخرین نسلی هستیم که بدون موبایل و لپ تاب و فیس‌بوک و وایبر، کودکی‌مان را گذراندیم اما زندگی کردیم.
در روزگاری که خبری از امواج اینترنت نبود، رادیو در زمان‌های حساس تاریخی برای ملت ایران فرشته نجات بود. در بزنگاه‌های مهم سیاسی و اجتماعی مثل انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، فتح خرمشهر و... صدای شادی و اندوه مردم در رادیو پیچیده و به گوش همه رسیده است. ۸۰ سال پیش اولین فرستنده رادیویی ایران در بدو تولدش در طول روز فقط پنج ساعت برنامه پخش می‌کرد که تازه آن را هم صرفاً مردم تهران و چند شهر اطراف می‌توانستند بشنوند. در آغاز کار، از اخبار و گزارش و مطالب جدی در رادیو خبری نبود، در این دوران بیشتر موسیقی و گاه ترانه پخش می‌شد و گهگاهی نیز چند نکته ادبی یا انتقادی از رادیو به گوش می‌رسید.
برای نسل رادیویی‌ها «قصه ظهر جمعه» چه برای نسلی که با صدای فضل‌الله مهتدی، معروف به «صبحی» ظهرهای جمعه‌اش را با قصه‌ها زندگی کرده است و چه برای نسلی که با صدای محمدرضا سرشار معروف به «رهگذر» رؤیاهای ظهر جمعه‌اش را با خواب قیلوله‌اش پیوند زده است، رادیو فقط یک رسانه نیست بلکه بخش مهمی از هویت اوست.
برای نسلی که برنامه «تقویم تاریخ» خبر از شروع صبح را می‌داد و شب‌ها با برنامه «شب بخیر کوچولو» و صدا مریم نشیبا به خواب می‌رفت و روزش با برنامه محبوب «گلبانگ» می‌گذشت و جمعه‌هایش را طنزهای «صبح جمعه با شما» ساخته است، کودکی و جوانی مفهوم دیگری دارد. ما متولدین دهه های۴۰ و ۵۰ و ۶۰ هستیم. نسلی که دیگر شبیهی نخواهد داشت. نسلی پر از خاطرات ساده.
تاریخچه رادیو در ایران
اولین فرستنده عمومی رادیو در ایران ساعت نوزده ۴ اردیبهشت ۱۳۱۹ در تهران با نام «رادیو تهران» گشایش یافت. از فردای آن روز برنامه‌های عادی رادیو آغاز شد و چون برنامه‌ها تنها در تهران قابل دریافت بود رادیو تهران نامیده می‌شد. در بدو تأسیس، رادیو تهران که دارای دو فرستنده یکی برای موج متوسط و دیگری برای موج‌کوتاه بود، برای پخش برنامه‌های خود از یک استودیو در محل اداره بی‌سیم استفاده می‌کرد. در سال ۱۳۲۷ یک فرستنده در اختیار رادیو قرار گرفت و یک استودیوی کوچک در میدان ارگ برای پخش اخبار ساخته شد. در سال ۱۳۳۶ نام «رادیو تهران» به «رادیو ایران» تبدیل و بعدها در جنب رادیو ایران فرستنده دومی بنام رادیو تهران نیز مشغول به کار گردید که در آغاز امر تنها موسیقی از آن پخش می‌شد. از سال ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۸ نیز به‌مرور هر استانی برای خود (زیر نظر اداره کل انتشارت و رادیو) اقدام به تأسیس رادیو کرد. پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، نام سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران تبدیل به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران شد. ریاست این سازمان هر پنج سال یک‌بار توسط مقام رهبری انتخاب می‌شود. بالاترین مقام رادیو، معاون رئیس سازمان در حوزه صدا است.
مسعود اسکویی، گوینده رادیو و گزارشگر برنامه‌های ورزشی است که 50 سال از عمر خود را به فعالیت حرفه‌ای در رادیو گذرانده است. او جزو نخستین گوینده‌های تلویزیون است که این روزها در رادیو ورزش، که پایگاه اصلی اوست و خود از مؤسسین آن بوده مشغول به فعالیت است.
اسکویی: مخاطب اگر رفت دیگر بازنمی‌گردد
اسکویی در گفت‌وگو با پانا با اشاره به رقابت سخت و سنگین رادیو با دیگر رسانه‌ها برای جذب مخاطب عنوان کرد: «تلاش برنامه‌سازان در رادیو باید چند برابر شود تا هم به لحاظ محتوایی و هم جذابیت برنامه‌های خود را غنی کنند. باید با به کار گرفتن نویسندگان بهتر برنامه‌هایی شاد و جذاب تولید کنند تا هم به شاد شدن روحیه مردم کمک کنند و هم با ایجاد سرگرمی، پیامی هم به شنونده منتقل کنند. پیام‌هایی که چه‌بسا اثرگذار باشد.»
اسکویی افزود: «کار رادیو در جذب مخاطب با توجه به حضور جدی رسانه‌های دیجیتال امروزی واقعاً سخت است. دست‌اندرکاران رادیو باید تلاش زیادی داشته باشند و هرروز برنامه‌های مختلف و متنوع‌تری از شبکه‌های رادیویی پخش کنند. حدود 15 شبکه رادیویی که در حوزه اقتصاد و فرهنگ و قرآن و غیره داریم باید همه تلاش کنند تا برنامه‌هایی ارائه کنند که شنوندگان خود را حفظ کنند و البته کار سختی است اما چون پای دل و عشق و علاقه در میان است این کار شدنی است. متصدیان رادیو با به‌روز کردن خود نگذارند مخاطبشان از دست برود زیرا بازگرداندن مخاطب از جذب مخاطب سخت‌تر است.»
آل عباس: اقتضای رسانه‌ای و سرعت عمل در ارتقای رادیو مؤثر است
فاطمه آل عباس، گوینده رادیو است و چند دوره در جشنواره‌های بین‌المللی و داخلی به‌عنوان گوینده منتخب و برتر رادیو انتخاب‌شده است. او معتقد است، در دنیای رسانه‌ای امروز که شاهد رقابت رسانه‌های گوناگون با یکدیگر هستیم، باید از توجه به اقتضای رسانه‌ای و سرعت عمل به‌عنوان عواملی که می‌تواند در ارتقای نقش رسانه رادیو مؤثر باشد، نام ببریم.
آل عباس با اشاره حضور مجریان رادیو در برنامه‌های تلویزیونی اظهار کرد: «گوینده‌ای که صدایش برای مردم مقدس است، حق ندارد ذهنیت مخاطب را برهم زند و ازاین‌رو موافق حضور جدی مجری‌های شناخته‌شده در رادیو برای برنامه‌های تلویزیونی نیستم.»
وی افزود: «چنان چه روزی قرار باشد در تلویزیون اجرا کنم، رادیو را ترک خواهم کرد چراکه امروز معتقدم صدا آن‌قدر عمق دارد که می‌تواند بدون تصویر با مخاطب ارتباط برقرار کند.»
رادیو از تلویزیون تأثیرگذارتر است
وی درباره راز ماندگاری صداهای خاص در رادیو گفت: «نیفتادن در دام تکرار و حرفه‌ای شدن مهم‌ترین دغدغه برای یک مجری باید باشد. حرفه‌ای شدن پایان قصه خواستن است. حرف نو داشتن برای مخاطب یکی از دغدغه‌های من است.»
او درباره نسبت تأثیرگذاری رادیو و تلویزیون بر روی مخاطب گفت: «تأثیرگذاری رسانه‌ها به‌شرط مدیریت صحیح پیام اتفاق می‌افتد؛ چه در رادیو و چه در تلویزیون. به‌زعم بنده چون رادیو بیشتر قابل‌دسترس است، شانس تأثیرگذاری بیشتری دارد.»
جاوید نیا: هنوز خیلی از ایرانی‌ها صدای ایران را دوست دارند
علیرضا جاوید نیا، که از پیشکسوتان رادیو و اجرای برنامه‌های طنز رادیویی است با تبریک سالروز تأسیس روز رادیو گفت: « جان در بدن ندارم، اما روز رادیو را تبریک می‌گویم و امیدوارم صدایتان به هر آنجا که باید برسد.»
جاوید نیا درباره آینده «رادیو» در میان رقبای جدی رسانه‌ای که دارد، گفت: «روراست بگویم اگر جدی نگیریم، خورده‌ایم. همچنان مردم عزیز ایران شبکه‌های مختلف رادیویی را چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور علی‌رغم وجود شبکه‌های مجازی و رادیوهای مختلفی که در فضای مجازی وجود دارد و تیپ‌های مختلف و موضوعات مختلفی که هست، دنبال می‌کنند.»
وی افزود: «واقعیت این است که خیلی از ایرانی‌ها صدای جمهوری اسلامی ایران و صدای ایران را دوست دارند. حالا این هنر ماست که بتوانیم این سرمایه بزرگ ملی را حفظ کنیم و از دست ندهیم زیرا باید پرچم ما، صدای ما و رادیوی ما باشد. رادیو می‌تواند صدای ما را به نقاط کشور و دنیا برساند به‌شرط اینکه ما از این تریبون به‌خوبی و درست استفاده کنیم.»
ارسال دیدگاه