میز گفت‌وگوی تخصصی با موضوع رهبری آموزشی برگزار شد

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان آموزش و پرورش استثنایی، علی اصغر فانی در این نشست که به صورت زنده از شبکه شاد نیز پخش شد با مقایسه مدیریت و رهبری از دید «جان کاتر» گفت: مدیر همواره با مسائل و پیچیدگی ها دست و پنجه نرم می کند ولی رهبر با پدیده ی تغییر سر و کار دارد. مدیر سازمان را نظم می دهد و رهبر با ارائه تصویری از آینده ، مسیر را مشخص می کند.

وی در ادامه گفت: مدیر با ارائه برنامه های رسمی نوعی ثبات به سازمان می آورد و رهبر ازطریق دیدگاه و ارتباطی که باکارکنان برقرار می کند، افراد را هماهنگ می کند. مدیر نتایج را کنترل می نماید و رهبر به کارکنان الهام می دهد تا هر مشکلی را که برسر راهشان قرار دارد حل کنند .

وی گفت: رهبرانی داریم که قدرت نفوذ شان را از سازمان نگرفته اند وخارج از ساختار رسمی سازمان به دست آورده اند و توان اعمال نفوذ آنان بیش از چیزی است که در سایه ساختار رسمی سازمان بدست می آید. رهبری توانایی اعمال نفوذ بر گروه ، در جهت تامین اهداف است‌.

فانی با بیان اینکه تئوری های رهبری که از سال ۱۹۳۰ به بعد مطرح شد بر ویژگی های شخصیتی رهبر تاکید می کنند، بیان داشت: در یک تحقیق به این نتیجه رسیده اند که رهبران باید دارای ۶ ویژگی شخصیتی جاه طلبی و انرژی، میل به رهبری ، صداقت و درستی ، اعتماد به نفس ، هوشیاری و داشتن دانش در اطلاعات مربوط باشند و افرادی که ویژگی انعطاف پذیری را داشته باشند نسبت به مدیرانی که فاقد این ویژگی هستند ، در حوزه رهبری موفق تر هستند.

وی در ادامه به بیان تئوری های رهبری پرداخت و بیان داشت: براساس تحقیقات دانشگاه ایالتی اوهایو ، رهبران موفق دارای دو ویژگی ابتکار عمل و رعایت حال یا مراعات هستند. محققان دانشگاه میشیگان دو بعد طرفداری از کارکنان و طرفداری از تولید را در مطالعه رفتار رهبران موفق منظور نمودند و نتیجه مطالعات آنها این بود که رهبران کارمند مدار موفق تر بودند.

فانی با اشاره به الگوی فیدلر در زمینه تئوری های اقتضایی رهبری که از رهبری سه متغیره سخن می‌گوید گفت: رابطه رئیس و مرئوس که میزان اعتماد ، اطمینان و احترامی که زیر دستان برای رهبر خود قائل اند، ساختار کار که حدود وظایف براساس آن تنظیم شده است و میزان قدرت رهبر بر متغیر هایی چون عزل و نصب کارکنان ، مقررات انضباطی ، ارتقاء و افزایش حقوق آنان سه متغیر رهبری در الگوی فیدلر است.

وی در ادامه به تئوری رهبری مشارکتی اشاره کرد و بیان داشت: «ویکتور وروم» و «فلیپ یتان»، الگویی ارائه دادند که به موجب آن پنج شیوه رهبری امکان پذیر است. اول مدیر با توجه به اطلاعات موجود ، شخصا مسئله را حل می کند یا تصمیم می گیرد. دوم مدیر اطلاعات را از زیر دستان می گیرد و خود تصمیم می گیرد وممکن است به هنگام گرفتن اطلاعات ، زیر دستان را از مسئله آگاه سازد.

وی افزود: سوم مدیر با برخی از زیر دستان مسئله را مطرح می کند و بدون اینکه آنها را گرد هم آورد ، نظرات آنان را می گیرد و سپس اقدام به گرفتن تصمیم می کند. چهارم مدیر با زیر دستان تشکیل گروه می دهد ، مسئله را با آنان در میان می گذارد و از نظرها و پیشنهادهای آنان آگاه می شود ، سپس تصمیم می گیرد. پنجم مدیر با زیر دستان تشکیل جلسه می دهد تا همگی در حل مسئله مشارکت کنند.

فانی با بیان اینکه در تئوری رهبری فره مند اگر پیروان رفتارهای خاصی را از رهبر ببینند، توانائیهای خارق العاده یا قهرمانانه ای به وی نسبت می دهند، به ویژگی های رهبران کاریزما پرداخت و گفت: اعتماد به نفس، دیدگاه، قدرت بیان، اعتقاد راسخ به هدف، رفتار خارق العاده، عامل تغییر و شناخت محیط از ویژگی های رهبران کاریزماتیک است.

فانی با بیان ویژگی های رهبران عملگرا و رهبران تحول گرا گفت: رهبران عملگرا پیروان خود را هدایت می کنند یا آنان را تحریک می نمایند و موجب می شوند که اهداف سازمان تامین گردد و رهبران تحول گرا پیروان خود را الهام می بخشند ، می توانند به آنها روحیه بدهند و در مسیری هدایتشان کنند.

فانی بیان داشت : رهبران عمل گرا میزان پاداش را براساس عملکرد می دهند و دقت می کنند که کارها طبق استاندارد و مقررات باشد.تنها هنگامی دخالت می کنند که استانداردها رعایت نشود.مسئولیت ها را رها می کنند و هیچ تصمیمی نمی گیرند.

وی افزود: رهبران تحول آفرین فره مند هستند، در ذهن زیر دستان تصویری جالب از خود خلق می کنند و چنین می نمایند که ماموریت مهمی بر عهده دارند و الهام بخش هستند امیدها و نویدهای زیادی می دهند و از هدف ها و مقاصد بزرگ سخن می گویند.

فانی ادامه داد: رهبران تحوبل آفرین بر بصیرت پیروان می افزایند امر به خود گرایی می کنند، موجب افزایش دانایی و بصیرت پیروان می شوند، شخصا به مسائل رسیدگی می کنند و در ملاحظات فردی به هریک از کارکنان و زیر دستان ، توجهی خاص می نمایند . همانند یک مربی عمل می کنند و توصیه های لازم را می نمایند.

وی تاکید کرد :لازمه رهبری در مدرسه، دارا بودن قدرت نفوذ بر کارکنان است که لازمه قدرت نفوذ هم اعتماد متقابل بین مدیر وکارکنان است.

وی در ادامه گفت: ابعاد اعتماد متقابل براساس مباحث « درک تیم» عبارت از صداقت، شایستگی،ثبات و پایداری، وفاداری و رو راستی است.

فانی با بیان اینکه مدیر مدرسه برای احراز رهبری آموزشی بایدصداقت داشته باشد و این موضوع توسط کارکنان ادراک شود، گفت: مدیر باید شایستگی لازم را دارا باشد تا کارکنان او را شایسته پست مدیریت مدرسه بدانند و در نظر و عمل از ثبات رای برخوردار باشد و این ویژگی توسط کارکنان درک شود.
وی افزود: باید وفاداری مدیر نسبت به کارکنان و راز داری مدیر توسط کارکنان ادراک شود و مدیر با کارکنان و اولیاء دانش آموزان رو راست و شفاف باشد.

فانی با بیان اینکه مدرسه به مثابه یک خانواده است و در چنین محیطی بسیاری از مشکلات قابل حل است، بیان داشت: از آثار رهبری آموزشی ، حاکمیت اخلاق و روابط انسانی توام با اعتماد متقابل بین مدیر و کارکنان است در نتیجه این تعاملات مدرسه به منزله یک خانواده شده که مدیر ، رئیس (پدر) خانواده و معلمین وسایر کارکنان اعضای خانواده تلقی می شوند.