ضرورت تقویت کانال دیپلماسی میان تهران و بغداد

حمله مشکوک به سرکنسولگری امریکا در عراق که برای چندمین بار در ماه‌های اخیر اتفاق افتاد، نشان از تداوم تلاش‌هایی دارد که با هدف متشنج نگه داشتن رابطه میان ایران و امریکا صورت می‌گیرد. علی رغم اینکه تصور می‌شد بعد از روی کار آمدن «جو بایدن» در امریکا زمینه‌هایی برای کاهش تنش میان تهران و واشنگتن فراهم شود و بسیاری منتظر بودند که دیپلماسی مجدداً فعال شود و دو کشور درباره موضوعات مورد اختلاف با یکدیگر گفت‌وگو کنند اما بروز وقایعی در یک الی دو ماه اخیر روندی را خلاف آنچه پیش‌بینی می‌شد، حاکم کرد تا نگرانی‌ها پیرامون تعمیق این درگیری‌ها بویژه از سوی کشورهایی که در کانون این درگیری‌ها هستند، افزایش یابد.

حملات اخیر به مراکز دیپلماتیک امریکا در عراق که ادعا شده از سوی گروه‌هایی نزدیک به ایران صورت گرفته است، تاکنون از تسهیل تنش‌زدایی در دولت جدید امریکا ممانعت کرده است.
به وضوح پیداست که منافع ایران و امریکا در شرایط کنونی اقتضا نمی‌کند که تشنج بالا رود اما طبیعی است که بازیگران دیگری در سطوح مختلف در منطقه حضور دارند که قادر هستند وضعیت موجود را به هم ریخته و از تشنج میان تهران و واشنگتن سود ببرند. در سطح خرد بازیگرانی مانند داعش و گروه‌های تروریستی که در عراق و سوریه حضور دارند و در سطح بالاتر قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌الملل هستند که علاقه‌ای به آرام شدن فضای خاورمیانه ندارند چه بخش بزرگی از زمینه آرام شدن این فضا به بهبود مناسبات میان ایران و امریکا و تشنج‌زدایی میان دو کشور برمی‌گردد. در این راستا عربستان بیش از همه نگران روی کار آمدن «بایدن» در امریکاست زیرا حضور او روند سیاست‌های امریکا در جنگ یمن را تغییر می‌دهد و با انتشار اسناد مبنی بر نقش‌آفرینی بن سلمان در کشته شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی، روابط امریکا و عربستان سمت و سوی دیگری خواهد یافت. به نظر می‌رسد در چنین شرایطی کاسته شدن اختلافات میان ایران و امریکا در درجه اول به ضرر کشورهایی همچون عربستان و سپس رژیم اسرائیل باشد.

بنابراین الزاماً جمهوری اسلامی در شرایط کنونی علاقه‌مند به بروز تنش جدیدی در منطقه نیست اما به نظر می‌رسد که گروه‌های زیرزمینی با استفاده از تابلوی دیگران اقداماتی را علیه منافع امریکا در منطقه انجام می‌دهند که باعث می‌شود پیکان چنین اقداماتی به سمت ایران نشانه رود. در این شرایط مقام‌های ایران و کشورهای همسایه و مهمی چون عراق باید کانال دیپلماتیک خود را بیش از پیش تقویت و تماس‌های خود را در عالی‌ترین سطح ممکن حفظ کنند تا اقدامات مشکوکی که علیه منافع ایران و امریکا صورت می‌گیرد، باعث سوء تفاهم طرفین نگردد. مقام‌های عراق هم مایل هستند که این کانال‌ها فعال‌تر شود زیرا بالاخره دو طرف با صحبت و گفت‌وگو با یکدیگر می‌توانند از نیات هم مطلع شوند و از این طریق به رفع تشنج کمک کنند.

*کارشناس مسائل خاورمیانه

منبع: ایران