آواز همدلی

به‌گزارش شهروند، این آخر هفته، دقیقا یک سال از نخستین قرنطینه موقتی ایتالیا می‌گذرد. تعطیلات فقط در مناطق خاص (مانند لومباردی و امیلیا رومانیا) و در بخش‌های خاص (مانند مدارس) بود، اما اقدامات احتیاطی جدی و شدید دنیا را شوکه کرد! این کشور فقط ۱۵۲ مورد ابتلا و سه مرگ بر اثر کووید- ۱۹ ثبت کرده بود، بنابراین به نظر می‌رسید واکنش‌ها بیش از حد است!

اما هر روز که می‌گذشت، تعطیلات گسترده‌تر می‌شد. تا چهارم مارس ۲۰۲۰، همه مدارس در ایتالیا تعطیل شد. یک هفته بعد، کل کشور در قرنطینه کامل قرار گرفت. تا دوازدهم مارس، یک‌هزار مرگ رخ داد (آن زمان به نظر می‌رسید این تعداد وحشتناک است) و فقط چهار روز بعد، از ۲هزار نفر عبور کردیم.

بیشتر کشورهای دیگر هنوز میهمانی می‌گرفتند، زمانی که ما در خانه‌های خود زندانی بودیم و صحنه‌های فیلمی آخرالزمانی را در اخبار تماشا می‌کردیم: پزشکان با لباس‌های مخصوص و محافظ، بخش‌های بیمارستان پر از کپسول‌های اکسیژن و مُرده‌ها در تابوت، تا اینکه ارتش فراخوانده شد!

حالا دیگر شاهد مرگ یک‌هزار نفر در روز بودیم! پارما، شهری که من در آن زندگی می‌کنم، آن‌قدر ساکت بود که تقریبا تنها صدا، آواز پرندگان و آژیر آمبولانس‌ها بود!

در آن هفته‌های ترسناک و وحشتناک، مبارزه‌طلبی و مقاومتی پرشور وجود داشت؛ هنگامی که حومه شهر با هم آواز می‌خوانند و خانواده‌ها از پنجره‌ها و بالکن‌ها به هم می‌پیوستند. نوازندگان ویولن و گیتاریست‌ها بالکن‌های خود را به استیج تبدیل کردند و در به‌یادماندنی‌ترین حالت، دو دختر جوان بین پشت‌بام‌های خود در جنوا تنیس بازی کردند!

با وجود غم و اندوه، اتفاق خارق‌العاده‌ای در حال رخ دادن بود: در کانال‌های تمیز ونیز دسته‌های بزرگ ماهی وجود داشت و خرگوش‌ها و آهوها در پارک‌های عمومی و زمین‌های گلف پرسه می‌زدند!

این دوره‌ای بود که نه‌تنها درک خارجی‌ها از ایتالیا، بلکه دیدگاه ایتالیایی‌ها به یکدیگر تغییر کرد. آنان اغلب رفتار کلیشه‌ای و قالبی دارند، فاقد نبوغ و ابتکار، با خودشان و به همان اندازه با خارجی‌ها. به عنوان ملتی که قانون یا مقررات را به نفع خود تفسیر می‌کنند یا تغییر می‌دهند، مشتاق دور زدن منافع عمومی برای منافع شخصی‌اند. اما در تمام آن بهار، کشور پیرو قانون، منظم، رام و مطیع بود. در حالی ‌که سایر کشورها در پیروی از دستورالعمل‌ها بی‌اشتیاق بودند، همه ایتالیا پایبند مقررات و قوانین بود.

وقتی در پایان ماه مارس ۱۰هزار مرگ را پشت سر گذاشتیم، سپس ۲۰هزار در اواسط آوریل و ۳۰هزار در اوایل ماه می، حال و احوال هم تغییر کرد! سرخوشی و شعف عجیب‌وغریب از بین رفته بود و شعار «همه چیز خوب خواهد شد» که روی ملحفه‌های آویزان از بسیاری از بالکن‌ها دیده می‌شد، اگر نگوییم نیشدار و توهین‌آمیز، چرند می‌نمود!

اقتصاد ایتالیا به زانو درآمده بود. گردشگرانِ اندکی برای تعطیلات خود، اینجا را نشان کرده بودند و رستوران‌ها و کافه‌ها با ساعات کاری کاهش‌یافته و قوانین در حال تغییر دست‌وپنجه نرم می‌کردند. دوستم، لوکا، صریحا می‌گوید اگر تنها درآمد من از این رستوران بود، من به خودم شلیک می‌کردم!

ساکنان Quartieri Spagnoli، ناپل، هنگام قرنطینه در مارس ۲۰۲۰ از بالکن خانه خود آواز می‌خواندند. Photograph: Ciro Fusco/EPA

متاسفأنه بسیاری این کار را کردند. اواسط ماه می حداقل ۱۴ تاجر به دلیل فاجعه اقتصادی جان خود را گرفتند! تا سپتامبر این رقم به ۷۱ نفر رسید! پشت آن تراژدی‌ها، مصائب دیگری بود: ورشکستگی، طلاق و خشونت خانگی. بیکاری اکنون ۹ درصد و بیکاری جوانان ۳۰ درصد است. در آن ارقام نگران‌کننده بی‌تعادلی جنسیتی حیرت‌انگیزی وجود دارد: از ۴۴۴ هزار نفری که در سال ۲۰۲۰ شغل خود را از دست دادند، ۳۱۲ هزار نفر (یا ۷۰ درصد) زن بودند!

این رنج اقتصادی پیامدهای محسوس داشته است. همان‌طور که غالبا اتفاق می‌افتد، وقتی دولت ایتالیا در بحرانی، بی‌دست و پا و بی‌روحیه به نظر می‌رسد، جرم سازمان‌یافته رخ می‌نماید. در این مورد مافیا وارد فعالیت‌های سودجویانه شد.

اما در این میان، همبستگی و همکاری حقیقی هم افزایش یافته است. با توجه به آگاهی روزافزون از آسیب‌پذیری ضعیف‌ترین افراد جامعه، انجمن‌های داوطلبانه، موسسات خیریه و بانک‌های غذایی غیررسمی برای محافظت از آنان ایجاد شده‌ است.

در برشیا، یکی از شهرهایی که از کووید-۱۹ بسیار آسیب دید، یاس، یک ایتالیایی - فلسطینی Cibo Per Tutti (غذا برای همه) ایجاد کرد که هر هفته حداکثر ۴۵۰ بسته غذایی توزیع می‌کند.

بیماری در حال انتقال به بیمارستان در رم. Photograph: Alessandra Tarantino/AP

تغییرات لطیف دیگری هم وجود داشته است. از سال ۲۰۰۶، ۲.۴ میلیون ایتالیایی، که بسیاری از آنان جوان و دارای مهارت بالایی هستند، مهاجرت کرده‌اند؛ به این معنی که ۹ درصد از جمعیت ایتالیا اکنون در خارج از کشور زندگی می‌کنند. اما در ۱۲ ماه گذشته روند فرار مغزها معکوس شده است!

در این میان شاید بدبینی‌ به بهترین شکل در کاهش میزان زاد و ولد منعکس شده است. حتی قبل از همه‌گیری، میزان زاد و ولد در ایتالیا کم بود، اما در دسامبر سال ۲۰۲۰ - ۹ ماه پس از قرنطینه اولیه- ولادت‌ها ۲۱.۶ درصد کاهش داشت. پیش‌بینی می‌شود تولد برای سال ۲۰۲۰، ۴۰۸ هزار باشد که کمترین میزان سالانه از زمان اتحاد ایتالیا (جنبشی سیاسی - اجتماعی که طی آن دولت‌های مختلف شبه‌جزیره ایتالیا با نام دولت ایتالیا در سده نوزدهم گرد هم آمدند و یکی شدند) در سال ۱۸۶۱ است.

این ارقام چشمگیر است، زیرا این کشور جمعیتی به‌شدت سالخورده دارد. این واقعیت که تقریبا ۱۷ درصد کشور بیش از ۷۰ سال و ۷.۲ درصد بیش از ۸۰ سال دارند، دلیل اصلی میزان بالای مرگ‌ومیر ایتالیا بر اثر کووید-۱۹ شناخته می‌شود. اکنون بیش از ۹۵ هزار نفر در ایتالیا به دلیل بیماری کووید-۱۹ جان خود را از دست داده‌اند.

چشم‌انداز اقتصادی نیز همچنان وحشتناک است: در سال گذشته، نسبت بدهی ایتالیا به تولید ناخالص داخلی با ۳۳ درصد افزایش به ۱۶۰ درصد رسید.

اما ایتالیا اکنون هوشیار، مقاوم و مصمم است.