حسین میرزایی*
پله پله تا دهه چهارم انقلاب
یکی از مهم‌ترین ضرورت‌های یک جامعه انقلابی، یادآوری و ارزیابی مداوم آن آرمان‌ها و ارز‌ش‌های اساسی است که مردم به خاطر آنها دست به انقلاب زده‌اند.
در همه انقلاب‌های بزرگ دنیا، این ارزش‌ها به‌عنوان منشوری مقدس برای آن کشورها عمل می‌کند و گاه پیامدهای فراملی آن تا سال‌های سال جامعه جهانی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. اما تاریخ گواه آن است که بسیاری از انقلاب‌ها پس از وقوع، در اجرا و نهادینه‌سازی این ارزش‌ها در بطن جامعه خود ناکام می‌مانند و سال‌های سال زمان نیاز است تا آن ارزش‌ها -اگر استحاله نشده باشند- بر سرجای خود قرار بگیرند. انقلاب اسلامی ایران، یکی از بزرگ‌ترین، مهم‌ترین و اثرگذارترین انقلاب‌های تاریخ به‌شمار می‌رود. دو سالی است که این انقلاب چهل سالگی خود را جشن گرفته و مرور نتایج و دستاوردهای پس از آن می‌تواند برای ما نمایان سازد که این قیام بزرگ مردمی تا چه حد به اهداف خود دست یافته و چه قدر تا رسیدن به نقطه آرمانی فاصله دارد. روزمرگی‌ها، رخدادها و نوسان‌های مقطعی از یک سو و تهدیدهای سخت و نرم دشمنان زخم‌خورده از سوی دیگر، ممکن است دستاوردهای اثرگذار و درازمدت انقلاب را برای مردمان انقلابی و نسل‌هایی که دوران پیش از انقلاب را تجربه نکرده‌اند، پنهان نگه دارد، بویژه اگر این انقلاب بر ضد جریان سیاسی حاکم جهانی اتفاق افتاده باشد، به همین دلیل برجسته‌سازی و یادآوری آنها می‌تواند نگاه و چشم‌انداز ما را برای رصد پیامدها وسیع‌تر سازد.
در این یادداشت کوتاه، قصد بر این نیست چشم خود را بر برخی ناکامی‌ها و بحران‌های سیاسی-اجتماعی و اقتصادی چهل ساله انقلاب اسلامی ایران ببندیم، بحران‌هایی که عمدتاً ناشی از فعالیت‌ها و دشمنی‌های سخت و نرم نظام استکباری جهانی بوده است، اما این تصاویر ما را دعوت می‌کنند تا در مقیاسی بزرگ به دستاوردهای این حرکت عظیم مردمی نگاهی منصفانه‌تر داشته باشیم. تبلیغات شدید و همه‌جانبه دشمنان این مرز و بوم، شاید به اندازه کافی اجازه ندهد تا این دستاوردها به وضوح دیده شوند و حتی برعکس، با استفاده از اقدامات خرابکارانه، جنگ رسانه‌ای و در نهایت با بحران‌سازی‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تصویری غیرواقعی و یکسویه از وضعیت کشور ارائه دهند.
آنچه مسلم است این است که کنار زدن پرده‌های ضخیم برای دیدن نور این حرکت مردمی با وجود مشکلات روزمره و بحران‌ها، بسیار دشوار است. تصویر روشن و دقیق معمولاً بعد از گذشت زمان از سوی مورخان منصف به دست خواهد آمد اما در شرایطی که هجوم سیستماتیک و همه‌جانبه برای انتقال احساس ناامیدی و شکست در ذهن و بطن ما جریان دارد، گریزی نیست که لاجرم در ضمن تکاپو برای طی مسیر اصیل و حقیقی و در عین حال کاستن از دردها و زخم‌هایی که زمینه را برای دشمنان ما فراهم می‌کند، تصویری بزرگ مقیاس از انقلاب کبیر اسلامی ایران ارائه دهیم. رسیدن به چنین تصویری خود بخشی از پیشبرد طرح انقلاب و زمینه‌ای برای اعتلای ظرفیت تاب‌آوری و ایستادگی ایرانیان، به‌عنوان سوژه اصلی انقلاب است. شاید بهترین، واقع‌بینانه‌ترین و منصفانه تصویری که از این انقلاب چهل‌ساله ارائه شده را بتوان در کتاب «صعود چهل ساله»، اثر مشترک محمدحسین راجی و سید محمدرضا خاتمی مشاهده کرد.
این کتاب ثمرۀ تلاش نزدیک به ۷۰ نفر از نخبگان این مرز و بوم است که در آن میزان دستیابی جمهوری اسلامی ایران به آرمان‌هایی از قبیل استقلال، عدالت اجتماعی، امنیت غذایی، آموزش، بهداشت، دسترسی به رفاه عمومی، پیشرفت‌های زیرساختی، پیشرفت‌های صنعتی، معنویت، آزادی مردم‌سالاری دینی و... با استفاده از نزدیکترین و متناسب‌ترین شاخصه‌های بین‌المللی به آرمان‌های انقلاب اسلامی، بررسی شده است. ارجاعات این کتاب به معتبرترین منابع بین‌المللی نظیر داده‌های اطلاعاتی سازمان ملل، بانک جهانی، سازمان جهانی غذا و کشاورزی، سازمان جهانی سلامت، دفتر برنامه توسعه ملل متحد و دیگر مراجع آماری جهانی است. باز هم اشاره می‌شود که بیان دستاوردهای انقلاب، به معنای چشم‌پوشی بر سوءمدیریت‌ها، مشکلات و بحران‌های اقتصادی - اجتماعی موجود در جامعه نیست و بر همه کارگزاران این نظام فرض است که با وجود همه موانع داخلی و خارجی، امنیت روانی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را برای همه مردم این سرزمین فراهم سازند. مردم این کشور سزاوار زیستن در بهترین شرایط مادی و معنوی هستند.
*مردم‌شناس عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
منبع: ایران
ارسال دیدگاه