دستگاه‌های اجرایی برای مقابله با آلودگی هوا چه وظایفی دارند؟
تهران (پانا) - سه سال از تصویب قانون هوای پاک می‌گذرد اما روزهای پیاپی هوای آلوده در پایتخت و کلانشهرهای کشور نشان می‌دهد که اراده‌ای برای اجرای قانون هوای پاک و رفع آلودگی هوا وجود ندارد.
قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶ به تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان رسید و قرار شد اجرای آن مرهمی بر کیفیت هوای شهرهای مختلف کشور از جمله کلانشهر تهران باشد اما حالا پس از گذشت چند سال از تصویب این قانون هوای شهرهای مختلف کشور به‌شدت آلوده است.
قانون هوای پاک دارای ۳۴ ماده است که در آن دستگاه‌های مختلف اجرایی در کشور ازجمله وزارت کشور، وزارت نفت، وزارت نیرو، نیروی انتظامی، شهرداری و صدا و سیما را مکلف کرده است که هر یک به تناسب وظایف خود، اقداماتی را برای کنترل آلودگی هوا در کشور انجام دهند. تکالیف دستگاه‌ها در اجرای قانون هوای پاک مشخص است که در مطلب زیر به آن اشاره شده است:
تکلیف سازمان حفاظت محیط زیست
سازمان حفاظت محیط زیست علاوه بر نظارت بر اجرای قانون هوای پاک وظایف متعددی را بر عهده دارد که از جمله آن سازمان موظف است از ادامه تولید و ورود وسایل نقلیه‌ای که حدود مجاز انتشار آلاینده‌های تعریف‌شده موضوع این قانون را رعایت نمی‌کنند، جلوگیری کند علاوه بر سازمان محیط زیست مکلف است با همکاری وزارت نیرو نیاز آبی زیست‌محیطی رودخانه‌ها، تالابها، خورها، دریاچه‌ها و زیست‌بومها را تعیین کند.
تکلیف وزارت نفت
بر اساس ماده ۱۸ قانون هوای پاک، وزارت نفت مکلف شده است که سوخت‌های تولیدی در کشور ازجمله بنزین، نفت گاز، نفت کوره و نفت سفید را مطابق با استانداردهای ملی مصوب (یورو۴) عرضه کند اما متاسفانه اطلاعات موجود نشان می‌دهد که نه‌تنها از سوخت آلاینده مازوت در برخی نقاط کشور استفاده می‌شود بلکه به گفته انوشیروان محسنی بندپی - استاندار تهران - صنایع در استان تهران از سوخت گاز و گازوئیلی استفاده می‌کنند که حداقل ۵۰ درصد آن از استانداردهای یورو ۴ برخوردار است این درحالیست که وزارت نفت مکلف به عرصه تمامی سوخت‌های تولیدی در کشور براساس استانداردها یورو ۴ است.
تکلیف نیروی انتظامی
نیروی انتظامی یکی از دستگاه‌هایی است که نقش مهمی در اجرای قانون هوای پاک دارد. این قانون اختیارات لازم را به نیروی انتظامی برای برخورد با منابع آلاینده متحرک از جمله خودروهای سبک، سنگین، نیمه سنگین و موتورسیکلت داده و در ماده ۶ قانون هوای پاک تاکید شده است که نیروی انتظامی موظف به جریمه و حتی متوقف کردن وسایل نقلیه آلاینده و فاقد معاینه فنی است. این در حالی است که خودروهایی که معاینه فنی ندارند فقط در تهران و چند کلانشهر دیگر جریمه می‌شوند.
تکلیف وزارت کشور
وزارت کشور تکالیف متعددی را در قانون هوای پاک برعهده دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به فراهم‌سازی زمینه نوسازی حمل و نقل عمومی با همکاری وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی ایران) با اولویت شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت را ظرف مدت پنج سال اشاره کرد علاوه بر آن وزارت کشور مکلف است حداقل۲۰ درصد از منابع در اختیار خود را به توسعه کمربند سبز اختصاص دهد و به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها پرداخت کند.
تکلیف وزارت نیرو
وزارت نیرو نیز مکلف است نسبت به توسعه، تولید و عرضه انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک بهینه به‌نحوی اقدام کند که حداقل ۳۰ درصد افزایش سالانه ظرفیت مورد نیاز برق کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین شود علاوه بر آن منابع آب مورد نیاز را از آب مازاد حاصل از تغییر روش آبیاری سنتی به روش آبیاری نوین در مناطق موضوع این ماده تأمین کند و تخصیص دهد.
تکلیف وزارت جهاد کشاورزی
اجرای اقدامات مقابله با پدیده گرد و غبار با اولویت عملیات بیابان‌زدایی در مناطق بحرانی و کانون‌ها و زیست‌بوم‌های حساس حداقل معادل ۳۰۰ هزار هکتار از جمله تکالیف وزارت جهاد کشاورزی در قانون هوای پاک محسوب می‌شود. وزارتخانه‌های جهادکشاورزی(سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری)، راه و شهرسازی و کشور از محل اعتبارات مندرج در ردیفهای بودجه‌ای و شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از محل منابع مالی در اختیار اعم از عوارض و وجوه عمومی طی پنج‌سال که به تأیید سازمان می‌رسد، مکلفند حریم سبز بزرگراهها و کمربند سبز شهرها و روستاهای تحت تأثیر رخدادهای گرد و غبار را با روش آبیاری مدرن و با اولویت استفاده از پسابهای شهری و روستایی، ایجاد نمایند.
تکلیف وزارت راه و شهرسازی
تکمیل شبکه ملی هشدار و پیش‌آگاهی رخدادهای سیل، طوفان و گرد و غبار نیز به عنوان یکی از تکالیف وزارت راه در قانون هوای پاک در نظر گرفته شده است.
تکلیف وزارت صنعت
وزارت صنعت از جمله وزارتخانه‌ای است که تکالیف مشترکی با برخی دیگر از دستگاه‌های اجرایی دارد. به عنوان نمونه تصمیم‌گیری در خصوص تعطیلی کامل کار و فعالیت کارخانجات، معادن بزرگ و واحدهای آلاینده بزرگ که تأثیرات ملی و منطقه‌ای دارند برعهده ستادی متشکل از وزیر صنعت، معدن و تجارت، رئیس سازمان، استاندار و بالاترین مقام دستگاه ذی‌ربط است.
تکلیف وزارتخانه‌های دفاع و اطلاعات
بر اساس قانون هوای پاک بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست از مراکز طبقه‌بندی شده، مطابق آیین‌نامه‌ای است که به پیشنهاد مشترک سازمان، وزارتخانه‌های «دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح» و «اطلاعات» و سازمان انرژی اتمی حداکثر ظرف مدت سه‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه می‌شود و به‌تصویب هیأت‌وزیران می‌رسد.
تکلیف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
سازمان حفاظت محیط زیست بر اساس قانون هوای پاک مکلف است با همکاری سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به جلوگیری از انتشار خارج از حدود تعیین‌شده کلیه امواج رادیویی، الکترومغناطیسی، پرتوهای یون‌ساز و غیریون‌ساز اقدام و به‌منظور حصول اطمینان از عدم افزایش میزان و شدت امواج و پرتوهای یون‌ساز و غیر یون‌ساز از حدود تعیین‌شده در هوای آزاد، شبکه پایش مربوطه را راه‌اندازی کند.
تکلیف وزارت بهداشت
وزارت بهداشت نیز از جمله دستگاه‌هایی است که با همکاری با دستگاه‌های دیگر باید تکالیفی را انجام دهد. بر اساس قانون هوای پاک حدود تعیین شده انتشار امواج و پرتوهای موضوع این ماده توسط سازمان انرژی اتمی ایران و با همکاری مشترک سازمان، وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران با رعایت ماده(۲۲) قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب ۱۳۶۸ ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تدوین می‌شود و به تصویب هیأت‌وزیران می‌رسد.
تکلیف سازمان ملی استاندارد
سازمان ملی استاندارد هم وظایفی در قانون هوای پاک دارد که بر اساس آن باید استاندارد ساخت و تولید حد مجاز مصرف سوخت و واردات قطعات واجد استاندارد مرتبط با احتراق و یا مؤثر برآلایندگی وسایل‌نقلیه از قبیل اگزوز، صافی(فیلتر) و واکنش‌ساز(کاتالیست) را تعیین، کنترل و نظارت کند.
تکلیف شهرداری‌ها
بر اساس قانون هوای پاک شهرداری‌ها به همراه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط موظفند نحوه تردد وسایل نقلیه موتوری و سامانه(سیستم) حمل و نقل شهری را به‌صورتی طراحی و ساماندهی کنند که ضمن کاهش آلودگی هوا جوابگوی سفرهای روزانه شهری باشد.
تکلیف سازمان بازرسی
در هر استان کمیسیونی با عضویت یکی از معاونان استاندار با تعیین استاندار (رئیس)، مدیرکل محیط‌زیست استان(دبیر)، مدیرکل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان، رئیس سازمان جهادکشاورزی استان، مدیرکل سازمان بازرسی استان و فرماندار مربوطه تشکیل می‌شود. درصورت اعتراض متقاضی درخواست جواز تأسیس و بهره‌برداری مرجع استانی فوق به اختلافات فیمابین حداکثر ظرف مدت یک ماه رسیدگی می‌کند.
تکلیف سازمان انرژی اتمی
اقدام برای جلوگیری از انتشار خارج از حدود تعیین شده کلیه امواج رادیویی، الکترومغناطیسی، پرتوهای یون‌ساز و غیریون‌ساز با همکاری سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و راه اندازی شبکه پایش به‌منظور حصول اطمینان از عدم افزایش میزان و شدت امواج و پرتوهای یون‌ساز و غیر یون‌ساز از حدود تعیین‌شده در هوای آزاد از جمله تکالیفی است که در قانون هوای پاک برای سازمان انرژی اتمی در نظر گرفته شده است.
تکلیف صدا و سیما
صدا و سیما نیز بر اساس ماده ۲۸ قانون هوای پاک موظف شده است که برنامه‌هایی در زمینه آموزش، اطلاع رسانی و فرهنگسازی درباره آگاهی و مقابله با پدیده آلودگی هوا تولید و پخش کند. صدا و سیما که وظیفه مهمی در جهت آموزش و فرهنگسازی دارد.بر اساس قانون هوای پاک سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانه‌های دولتی مکلفند برنامه‌های تولیدشده در زمینه فرهنگسازی، ظرفیت‌سازی، آموزش و اطلاع‌رسانی مورد تأیید از سوی سازمان درخصوص آگاهی و مقابله با پدیده آلودگی هوا، رخدادهای گرد و غبار را درصورتی که ضوابط رسانه‌ای در آن رعایت شده باشد، پخش کنند.
تکلیف قوه قضاییه
بر اساس قانون هوای پاک برای رسیدگی به تخلفات و جرایم موضوع این قانون، به تشخیص رئیس قوه‌قضاییه شعبه‌ای تخصصی در هر حوزه قضایی اختصاص می‌یابد.
ارسال دیدگاه