ایران رتبه سوم فرار مغزها را دارد

ناهید خداکرمی در نطق پیش از دستور خود در جلسه امروز شورای شهر تهران اظهار کرد: همانگونه که اطلاع دارید خوشبختانه سند سلامت شهر تهران به سفارش کمیته سلامت و با همکاری قابل تحسین مرکز مطالعات شهرداری در دست تدوین است که یکی از اهدافش ترسیم وضعیت جمعیتی و مشخصات دموگرافیک ساکنین شهر تهران و استخراج شاخص‌ها و نیازهای سلامت شهروندان است. به عنوان عضوی از کمیسیون سلامت و نماینده شورا در ستاد جمعیت شهرداری تهران انشااله سلسله سخنانی را درباره وضعیت جمعیت شهر تهران برای بهره‌برداری سیاست‌گزاران شهری و کشور به اشتراک خواهم گذاشت.

وی افزود: سرمایه انسانی از اصلی ترین عوامل رشد و توسعه شهرها است و عدم توازن یا کاهش این سرمایه، فرایند رشد و توسعه را به تاخیر می‌اندازد. جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که با کاهش نرخ باروری، کاهش رشد جمعیت و افزایش پیوسته فرار مغزها روبرو بوده است. طبق آمار ارائه شده از سوی سازمان ملل، در بین ۷۲ کشور در حال توسعه در جهان، ایران رتبه سوم فرار مغزها را با توجه به جمعیت خود دارا است و البته تعداد زیادی از پناهدگان خارجی را نیز پذیرا شده است.

خداکرمی افزود: نرخ باروری یکی از مهم‌ترین شاخص‌های جمعیتی است که در سیاست‌گزاری‌ها اهمیت فراوانی دارد. در واقع این شاخص اصلی‌ترین پیش‌بینی کننده ساختار سنی و جنسی جامعه در آینده است. براساس این ساختار باید برنامه‌های مدونی به ویژه در زمینۀ سلامت تدوین شود. نرخ ۱/۲ برای باروری کلی به عنوان نرخ جایگزینی تعریف شده است. این مقدار تضمین می‌کند که جامعه روند ترمیم و جایگزینی خود را در ادامه حفظ کند که این عدد در شهر تهران ۷/۱ برآورد شده است که بسیار نگران کننده است یعنی حتی هر ۲ نفر نمی‌توانند مثل خود را در آینده داشته باشند.

رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران ادامه داد: مشخصات دموگرافیک و جمعیت شهر تهران نشان می‌دهد که این شهر استثنایی نه تنها پایتخت کشور که یک ایران را با همه تنوع‌های قومی، فرهنگی و زبانی در دل خود جای داده است. شناخت وضعیت موجود جمعیتی در مناطق و محلات تهران امر مهمی است که با مطالعات انجام شده اطلاعات ذی‌قیمتی در حال جمع آوری است که امیدواریم انتشار آنها بتواند با ایجاد و تولید موج‌های فکری عمیق و هدفمند، باب ضرورت تمکین حاکمیت به تغییر در بسیاری از قوانین بالا دستی کشور را بگشاید.

وی تصریح کرد: در راستای تدوین سند سلامت بررسی های گسترده‌ای در پراکندگی جمعیت شهر تهران صورت گرفته است که امروز قصد دارم تا درباره پراکندگی جمعیت اتباع خارجی در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران صحبت کنم. حدود ۵۵۰ هزار پناهنده یا مهاجر افغانستانی در استان تهران زندگی می‌کنند که از این تعداد مجموعاً بیش از ۹۶۰۰۰ نفر که حدود ۲۴۰۰۰ خانوار می‌شوند در مناطق مختلف شهر تهران ساکنند و البته آمار غیر رسمی تعداد بسیار بیشتر از این ارقام است. اغلب این فارسی زبانان در تهران در شرایط سختی به کار مشغولند ولی از چرخه بانکی، اقتصادی، مالیاتی و حتی اجتماعی فرهنگی کشور خارجند.

خداکرمی ادامه داد: چرخش مالی حقوق و دستمزد آنان در سیستم بانکی کشور غایب است، و از طرفی علی‌رغم دریافت خدمات شهری در نظام پرداخت عوارض جایی ندارند. برای یک کارگر افغانی که بیش از ۳۰ سال است در ایران زندگی می‌کند، گرچه خوشبختانه با درایت رهبری بچه‌هایش به مدرسه می‌روند، ولی هنوز نمی‌تواند یک حساب بانکی داشته باشد، خانه بخرد، گواهینامه داشته باشد و از برخورداری از بسیاری از امکانات اولیه محرومند. بنابراین لزوم اصلاح و بازنگری در قانون مهاجرت و تسهیل در شرایط اخذ اقامت اتباع خارجی به‌خصوص افغان‌ها که سال‌هاست در تهران زندگی می‌کنند یا در ایران به دنیا آمده‌اند احساس می‌شود و قطعاً علاوه بر اینکه بر ارتقای کمی جمعیت تأثیر خواهد داشت از نظر حقوقی و اخلاقی نیز شایسته یک کشور مسلمان است که پناهجویانش تحت شرایطی بتوانند اقامت و تابعیت سرزمینی را که برای زندگی برگزیده‌اند بدست آورند.

رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران گفت: ما در بسیاری مناطق مثل ۱۸،۱۹،۲ و ۵ افغان‌ها در شرایط بسیار سختی زندگی می‌کنند، به خصوص که این آمار توسط شهرداری استخراج شده است و طبیعتا آمار غیر رسمی بسیار بیشتر است. ما با اطلاعات جمع‌آوری شده در مناطق تهران از تمامی اتباع می‌بینیم در تمام تهران پراکنده هستند و ساماندهی آن‌ها مستلزم اقدامی عاجل است.