بازگشت زندگی به محله تاریخی نفرآباد، پس از ۲۰ سال بلاتکلیفی

به گزارش روابط عمومی شورای شهر تهران، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران از تعیین تکلیف و احیاء محله تاریخی نفرآباد مبتنی بر معماری ایرانی - اسلامی خبر داد.

محمد سالاری با اعلام خبر تعیین تکلیف وضعیت محله تاریخی نفرآباد، گفت: امروز بعد از ۲۰ سال شاهد تعیین تکلیف خانه ها و ساکنان محله نفرآباد هستیم و لازم می دانم از معاونت شهرسازی و معماری شهرداری و سازمان نوسازی که نسبت به انجام امور برنامه ریزی، طراحی شهری و طرح معماری برآمده از الگوی مسکن ایرانی - اسلامی در محله نفرآباد اقدام کردند و همچنین شهردار تهران و اعضای کمیسیون ماده ۵ برای تصویب طرح موضعی این محله قدردانی کنم.

این عضو شورای شهر تهران تصریح کرد: نفرآباد در منطقه ۲۰ شهرداری تهران و شهرستان ری واقع شده که سند توسعه این منطقه بر اساس ویژگی‌ها، پتانسیل‌ها، منابع و مشکلات و محدودیت‌های این منطقه تدوین شده است لذا منطقه ۲۰ در مجموعه شهر تهران به مثابه نقطه کانونی و انتهای محور تاریخی و مذهبی دربند-ری با چشم‌اندازی معطوف به ارتقای کیفیت سکونت، توسعه امکانات کار و فعالیت با توجه به استعدادهای منطقه و نیز توسعه فضاهای عمومی و گردشگری و حفظ و احیای بافت‌ها و اماکن تاریخی و بهره‌وری مطلوب از کلیه پتانسیل‌های منطقه در نظر گرفته شده است.

وی با بیان اینکه نقش غالب منطقه به ترتیب نقش مذهبی، تاریخی، گردشگری، کار و فعالیت است، تصریح کرد: طرح ساماندهی و توسعه بافت پیرامون حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) یکی از ۳ طرح موضعی پیشنهادی منطقه ۲۰ محسوب می‌شود و بر اساس پیشنهاد طرح تفصیلی،‌طرح ساماندهی بافت پیرامونی حرم در مساحتی به وسعت تقریبی ۲۰۰ هکتار به مشاور ابلاغ شده است.

رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران ادامه داد: محله تاریخی نفرآباد یکی از بخش‌های طرح یادشده است که وسعتی در حدود ۱۳ هکتار دارد و از شمال به بلوار جانبازان و شرق و جنوب به بلوارهای قمی و سلمان فارسی و از غرب نیز به پارکینگ جنوبی حرم عبدالعظیم حسنی(ع) ختم می‌شود که برنامه‌ریزی، طراحی شهری و طراحی معماری آن با الگوی مسکن ایرانی-اسلامی در تیرماه ۱۳۹۸ به مشاور واگذار شد.

وی با بیان اینکه گسترش حرم عبدالعظیم حسنی (ع) منجر به عقب نشینی وکوچک شدن محلات اطراف شده است، تصریح کرد: ایجاد محدودیت حریم ارتفاعی برای این محلات منجر به خالی شدن آن ها از سکنه شده است که البته در خصوص محله نفرآباد، متاسفانه مشکلات دیگری نیز وجود دارد.

سالاری در خصوص مشکلات موجود محله نفرآباد اظهار داشت: در دهه ۷۰ با پایه‌گذاری سنت جدید تولید فضا مبتنی بر فروش تراکم، در محله کوچک نفرآباد که در شرایط تعلیق طرح توسعه حرم قرار داشت، وضعیت متفاوتی ایجاد شد. از آن زمان تاکنون نیز این محله میان اینکه مورد بازآفرینی قرار بگیرد یا خیر و حذف کامل خانه‌های محله و تبدیل آن به گورستان تا بازسازی یا تبدیل به اختلاطی از کاربری‌های تجاری و مسکونی و آپارتمانی در بلاتکلیفی به سر می‌برد.

سالاری ادامه داد: این بلاتکلیفی در این ۲ دهه موجب شده بود که روند فرسودگی در این محله تشدید شود. به ویژه آنکه از یک سو اجازه بازسازی و نوسازی به ساکنان داده نشده بود و از سوی دیگر شهرداری املاک برخی ساکنان را خریداری و تخریب کرده بود که به فضاهای متروک و بی دفاع شهری تبدیل شده اند.

وی افزود: در چنین شرایطی ارزش ملک در این محله برخلاف دیگر مناطق تهران که زمین محمل سوداگری است، به شدت کاهش داشته و ما با محله‌ای مواجه بودیم که مردم یا از آن مهاجرت کرده اند و خانه‌های باقیمانده را به اقشار کمتر برخوردار اجتماعی و حتی مهاجران افغانستانی کرایه داده اند و یا آنانی که در محله مانده اند و در خانه‌های فرسوده و با معضلات فراوان کالبدی و بهداشتی با آسیب‌های اجتماعی قابل توجه به زندگی خودشان ادامه داده اند.

رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: ساکنان حتی امکان فروش زمین و خریداری خانه یا زمین در یک منطقه دیگر را هم نداشتند و محله در یک بلاتکلیفی مانده بود. ما با توجه به همین وضعیت بلاتکلیفی و رویکرد دوره پنجم شورای شهر تهران جهت تعیین تکلیف محدوده‌های مشابه در تهران، موضوع را در دستور کار قرار دادیم.

وی ادامه داد: از آنجاییکه رویکرد کمیسیون ماده ۵ به سمت تعیین تکلیف طرح‌های موضعی و موضوعی به عنوان وظایف اصلی این کمیسیون تغییر کرد، مساله نفرآباد به مشاور مربوطه واگذار و قرار بر این شد تا به بررسی این محله از همه ابعاد اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و محیطی بپردازد و برای حل مسائل مذکور با رویکرد برنامه‌ریزی و طراحی شهری و طرح معماری محله نفرآباد، اقدامات لازم را انجام دهد.

سالاری اظهار کرد: سازمان نوسازی شهر تهران محور این مطالعات و راهبر طرح بود و خوشبختانه در جلسه هفته گذشته کمیسیون ماده ۵ شهر تهران، بالاخره این طرح مطرح شد و به تصویب رسید و قرار شد، ساکنان این محله بتوانند نسبت به احداث خانه‌هایی با معماری ایرانی-اسلامی و با نقشه‌هایی که با تاسی از معماری ایرانی-اسلامی طراحی شده، به صورت ۳ طبقه روی زمین که می‌توانند زیرزمین هم داشته باشند،‌اقدام کنند.

وی افزود: از آنجایی که حدود ۱۹۰ پلاک و پارسل از خانه‌های این محله توسط شهرداری تهران تملک شده است، قرار بر این شد که پارکینگ خانه‌ها در فضاهای زیرسطحی همین پلاک های تملک شده، تامین شود، تا مالکان این خانه ها بتوانند حداکثر استفاده بهینه را از طبقات آن به صورت مسکونی داشته باشند.

این عضو شورای شهر گفت: طبق مطالعات میدانی که مشاور طرح در این محله انجام داده است، یک تکیه و چندین خانه قدیمی و تاریخی و ارزشمند در اینجا وجود دارد و سعی بر حفظ و مرمت و بهسازی و بازسازی این بناها خواهد بود و با توجه به آنکه تعداد زیادی از ساختمان‌های محله در تملک شهرداری قرار دارد، بنا شد که بخشی از آنها، صرف تامین سرانه‌های خدماتی شود و بخشی هم در راستای ایجاد زیرساخت‌ها و روبناهای محله هزینه شود.

سالاری با بیان اینکه اقتصاد این پروژه در دل این طرح، دیده شده است، اظهار داشت: عملا در این محدوده شاهد شکل گیری یک محله با معماری ایرانی-اسلامی برای سکونت در مجاورت حرم حضرت عبدالعظیم حسنی خواهیم بود و این شکل از طراحی و معماری ارزش قابل توجهی برای ساکنان محله به ارمغان خواهد آورد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: یکی از شاخص‌های بسیار مهم طرح موضعی محله نفرآباد، الگوهایی است که مشاور پروژه برای تک تک پارسل‌های موجود در محدوده، طراحی کرده است و عملا کار را برای ساکنان و مالکان این منطقه آسان کرده تا تحقق پذیری طرح مبتنی بر معماری ایرانی-اسلامی بسیار بسیار تسهیل کرده است.