ارتباط آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و حاج قاسم سلیمانی چگونه بود؟
تهران (پانا) - محسن هاشمی می‌گوید رفت و آمدهای زیادی بین حاج قاسم سلیمانی و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برقرار بود و وی در جای جای خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی وجود دارد که ایشان درخصوص تیزهوشی حاج قاسم و تسلط ایشان نسبت به اوضاع نوشته‌اند.
جماران نوشت، در آستانه سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی، گفت‌و‌گویی با فرزند ارشد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی داشته‌ایم تا خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از سردار دل‌ها را مرور کنیم؛ که در این گفتوگو مباحث مختلفی از جمله مشورت‌های حاج قاسم با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و ماجرای تصمیم ایشان برای خروج از سپاه مطرح و نکاتی ذکر شد که بعضی از آنها از جمله جلسه سردار سلیمانی و مرحوم هاشمی رفسنجانی بعد از تنش ایران و افغانستان در سال ۱۳۷۷، پیش از این منتشر نشده است.
مشروح این گفتوگو در زیر می‌خوانید:
آقای مهندس! در ایام سالگرد شهادت سردار سلیمانی هستیم. در خاطرات آقای هاشمی خیلی اسم حاج قاسم را می‌بینیم. یعنی از دهه ۶۰ به واسطه اینکه همشهری و ایشان هم فرمانده لشکر کرمان بوده‌اند، خیلی ارتباط داشتند؛ تا آخر هم ظاهرا این ارتباط بوده است. درخصوص کیفیت این ارتباط برای ما بگویید.
سردار سلیمانی کرمانی بودند و از همان ابتدای جنگ هم فرماندهی لشکر ۴۱ ثارالله را بر عهده داشتند و با توجه به اینکه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هم به عنوان فرمانده جنگ عمل می‌کردند، ارتباطات عمیقی بین این دو بزرگوار وجود داشت. بعد از اینکه جنگ تمام شد هم ایشان مسئولیت‌هایی را در استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان، مخصوصا در امر مبارزه با مواد مخدر و قاچاق و مسائل مربوط به رفع آسیب‌های اجتماعی آن مناطق بر عهده گرفتند. لذا این ارتباط برقرار بود تا اینکه فرمانده سپاه قدس شدند.
رفت و آمدهای زیادی بین حاج قاسم سلیمانی و آیت الله هاشمی رفسنجانی برقرار بود
من یادم هست که مقام معظم رهبری و سپاه در مورد بعضی از تصمیماتی که باید درخصوص فعالیت‌های سپاه و اقدامات برون مرزی گرفته می‌شد، مسئولیت‌هایی به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هم داده بودند و گزارشات فعالیت‌ها به سمع ایشان می‌رسید و رفت و آمدهای زیادی بین حاج قاسم سلیمانی و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برقرار بود و من در جای جای خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی می‌بینم که ایشان درخصوص تیزهوشی حاج قاسم و تسلط ایشان نسبت به اوضاع نوشته‌اند.
همین امسال ان شاء الله خاطرات سال ۷۷ را چاپ می‌کنیم. جمله جالبی از آیت الله هاشمی رفسنجانی در سفری که به منطقه کرمان و جنوب شرق ایران داشته‌اند و شهید حاج قاسم سلیمانی هم همراه ایشان بوده‌اند.
در خاطرات هفت فروردین ۱۳۷۵ هست که «با هلی کوپترها به طرف جازموریان پرواز کردیم؛ در راه آقای سردار سلیمانی، فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله، توضیحات خوبی دادند. اطلاعاتش از استاندار که همراه ما بود بیشتر است. چون محلی و باهوش است».
این موضوع تا اواخر عمر ایشان هم ادامه داشت و همیشه سردار سلیمانی در ملاقات‌هایی که با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی داشتند گزارشاتی به ایشان می‌دادند و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هم اگر نظراتی داشتند با ایشان مطرح می‌کردند و به نظر می‌آید که روابط تا آخر عمر هر دو بزرگوار بسیار عالی و خوب بود.
در مبارزه با آمریکا و اسرائیل باید در حدی پیش برویم که امکانات ما اجازه می‌دهد
فرمودید ایشان در رابطه با سپاه قدس مسئولیتی داشته‌اند. ریاست جمهوری آقای هاشمی سال ۷۶ تمام شد و شهید سلیمانی اواخر سال ۷۶ به فرماندهی سپاه قدس منصوب شد. یعنی این مسئولیت بعد از دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی بود؟
در آن دوران بحث افغانستان پیش آمده بود و چون ایشان ریاست مجمع تشخیص را داشتند در این امر به مقام معظم رهبری، به خواسته خود مقام معظم رهبری، کمک می‌کردند.
درخصوص مسائل دیگر آقای هاشمی چه نظری داشتند؟ مثلا در مورد رژیم صهیونیستی و یا عراق در خاطرات ایشان چیزی هست؟
ایشان در مسائل کشورداری و دفاعی و اصولا برخورد با کشورهای دیگر، همیشه نظرشان این بود که باید در حدی دخالت کنیم که از توانمان بر‌می‌آید. وقتی توان ما در حدی نیست که بتوانیم به بعضی از مسائل برسیم، ورود به آن برای ما ایجاد شکست می‌کند. اگر این سیاست واقع‌گرایانه را نگاه کنید، می‌بینید که ما در امر مبارزه با آمریکا در منطقه و مبارزه با اسرائیل باید در حدی پیش برویم که امکانات ما اجازه می‌دهد و در کنار آن باید از روش‌های دیپلماتیک استفاده کنیم.
در هر جایی که لازم هست با سیاست‌های استکباری و صهیونیستی مخالفت کنیم ولی لازم نیست که همه جا از ابزار سلاح و برخوردهای فیزیکی استفاده شود. می‌توانیم به وظایفمان در حد توانایی موجود کشورمان فکر کنیم و اگر بیشتر از این جلو برویم، بعضی وقت‌ها می‌تواند مشکلاتی برای ما ایجاد کند که از پس آن مسائل برنمی‌آییم و باعث زحمت برای مردم ما می‌شود.
نباید ماجراجویی‌هایی که نتیجه آن برای کشور معکوس است، شکل بگیرد
راجع به بحث رژیم صهیونیستی در زمان آقای احمدی‌نژاد کارهایی انجام شد؛ این اقدامات در مبارزه با رژیم صهیونیستی چقدر مؤثر است؟
در زمان آقای احمدی نژاد بحث هولوکاست مطرح شد و بعضی‌ها گفتند این موضوع به نفع رژیم صهیونیستی شد. چون باعث شد که مظلومیت جدیدی برای رژیم صهیونیستی ایجاد شود و کشورهای استکباری هم پشت موضوع آمدند و شرایطی را فراهم کردند که دوباره او در جهان جلوه کند. از این جهت گفتند که گفتن همه گونه حرف‌ها باید با سیاست باشد. یعنی آدم باید مواظب باشد حرفی که می‌زند چه اثری می‌تواند در پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی داشته باشد. اگر فقط جنبه ماجراجویی داشته باشد و به اهدافمان نرسیم، به صلاح کشور نیست و نباید از این جور ماجراجویی‌هایی که نتیجه آن برای کشور معکوس است، شکل بگیرد.
مرحوم مصدق ۲۰۰ جلد کتاب آیت الله هاشمی را خریداری کرد
بعد از فوت آقای هاشمی شهید سلیمانی مصاحبه‌ای کردند و گفتند آقای هاشمی یک شخصیت ضد صهیونیست بود اما تاکتیک‌های متفاوتی نسبت به سایرین داشت.
ایشان فرمودند که آقای هاشمی هیچ وقت سیاست استکبارستیزی و صهیونیست ستیزی خودش را از دست نداد ولی از روش‌ها و تاکتیک‌های مختلفی استفاده می‌کرد. اصلا در کشور ما با موضوعی که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شروع کردند و کتاب اکرم زعیتر (سرگذشت فلسطین یا کارنامه سیاه استعمار) را ترجمه کردند، این کتاب در آن موقع به قدری اثربخش بود که حتی مرحوم مصدق نامه‌ای نوشتند و گفتند من این کتاب را در جایی دیدم و حیفم آمد که این کتاب به دست مردم نرسد و حتی پول پرداخت کردند و ۲۰۰ جلد خریداری و از طرف آقای مصدق توزیع شد.
در نهایت نمی‌شود گفت که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی استکبارستیز و صهیونیست ستیز نبودند؛ خیلی هم به صورت جدی این کار را انجام می‌دادند. ولی همان جمله‌ای که گفتم در گذشته هم مدنظر بود. حتی زمان امام و مقام معظم رهبری همیشه این بحث بود که نظام جمهوری اسلامی در حد توانایی‌های واقعی خودش برای مبارزه با استکبار پیش برود و هر جایی فکر می‌کند این توانایی‌ها اجازه نمی‌دهد که عملیات فیزیکی را پیش بگیرد، لازم است که از بحث‌های سیاسی و دیپلماتیک استفاده کند. بعضا در این موارد دچار اختلاف نظر می‌شویم که زحماتی را برای مردم ایران ایجاد می‌کند.
ایشان جمله دیگری داشت و می‌گفت، «آقای هاشمی مشاور مجانی برای گروه‌های مقاومت بود». به جز مواردی که رسانه‌ای شده، آقای هاشمی چه ارتباطی با گروه‌های مقاومت داشتند؟
اکثر گروه‌های مقاومت که به ایران می‌آمدند با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی ملاقات داشتند و بعضا سفرای آنها و یا نمایندگی‌هایی که در ایران داشتند با ایشان ملاقات می‌کردند. یکی از حُسن‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی این بود که زیاد مطالعه می‌کردند و همه موارد را به دقت بررسی می‌کردند و اطلاعات خیلی قوی در مورد اکثر مسائلی که شما مطرح می‌کنید داشتند و براساس آن می‌توانستند تحلیل‌های واقع‌گرایانه بدهند.
همین واقع‌گرایی و عمل‌گرایی بود که ایشان را از بعضی دیگر از سیاسیون متمایز می‌کرد و به همین دلیل وقتی به اتفاقات گوش می‌دادند، می‌توانستند مشورت‌های واقع‌گرایانه در اختیار مقامات کشور قرار بدهند.
سیدحسن نصرالله در پیام بعد از فوت ایشان می‌گوید که ایشان در ۳۴ سال گذشته حامی، یاور، تکیه‌گاهی بزرگ و پدری مهربان و دلسوز و مدافعی سرسخت برای ما در همه مراحل و شرایط بودند.
در پیام‌های تسلیتی که افراد مختلف بعد از فوت ایشان دادند، مخصوصا سیدحسن نصرالله، واضح نشان می‌دهد که نسبت به حرکات ایشان، مشورت‌هایی که داده می‌شده و یا کمک‌هایی که مدنظرشان بوده چگونه عمل می‌کردند. به نظر من آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را باید همان مقدار استکبارستیز و صهیونیست ستیز دید که از اول عمرشان در قم کتاب «سرگذشت فلسطین» را نوشتند و مقدمه‌ای بر آن نوشتند که به خاطر آن مقدمه زندان هم رفتند. این حرکت همیشه در ذهن ایشان متبلور بوده ولی روش‌ها و تاکتیک‌ها فرق می‌کرده و به نظر می‌آید که باید هر موضوع سر جای خودش دیده شود.
در خاطرات سال ۷۶ هست که ظاهرا آقای سلیمانی استعفا داده بودند و پیش آقای هاشمی آمدند و دبیر کمیسیون دفاعی مجمع شدند. درست هست؟
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در خاطره ۱۴ آبان ۱۳۷۶ نوشته‌اند که سردار سلیمانی، فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله آمد و برنامه مراسم سرداران شهید استان کرمان و سیستان و بلوچستان را گفت؛ خیلی وسیع است و بیش از ۷۰۰ میلیون تومان هزینه برداشته. خواست که من در مراسم شرکت کنم؛ رد نکردم. راجع به شغل خودش مشورت کرد؛ می‌خواهد از سپاه بیرون برود.
ارتباط مرحوم آیت الله هاشمی و شهید سلیمانی تا چه زمانی ادامه داشت؟
پس از پایان جنگ و در دوران سازندگی هم این ارتباط ادامه داشت و به دلیل فعالیت سردار سلیمانی در حوزه مبارزه با فقر و محرومیت‌زدایی و قاچاق در استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان، همکاری ایشان با دولت و ارتباط با رئیس‌جمهور قوی‌تر شد. پس از دوران سازندگی نیز این ارتباط ادامه یافت و نزدیکتر شد و در طول بیست سال ملاقات‌های منظم و مداومی بین سردار سلیمانی و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در مسائل مختلف از جمله مأموریت‌های سپاه قدس وجود داشت و بارها در خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی این امر منعکس است.
در یکی از نمونه‌ها که تاکنون منتشر نشده است آیت‌الله هاشمی نظر سردار سلیمانی درباره بحران سال ۱۳۷۷ میان ایران و افغانستان، که کشور را تا آستانه جنگ پیش برد، می‌پرسد و در خاطرات ایشان آمده که سردار سلیمانی منطقی‌ترین و بهترین تحلیل مسئولان مربوطه را ذکر می‌کنند.
ارسال دیدگاه