فرصتی برای ارتقای روابط اقتصادی تهران ـ باکو با بازسازی قره باغ

سیدعباس موسوی روز پنجشنبه در جلسه ویدئو کنفرانسی با اکبر بهنامجو استاندار اردبیل افزود: روابط اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان در حد روابط سیاسی عالی و مطلوب نیست و باید برای توسعه دو یا سه برابری مناسبات اقتصادی به خصوص مشارکت در بازسازی قره‌باغ تلاش مضاعف و جدی انجام شود.

وی اظهار کرد: پس از مواضع ایران در جنگ اخیر قره‌باغ، روابط دو کشور وارد دوره جدید گرم و صمیمی شده و این سطح روابط می‌تواند کمک شایانی برای حضور ایران در بازسازی قره‌باغ بکند.

سفیر ایران در جمهوری آذربایجان بیان کرد: مواضع ایران در جنگ ۴۴ روزه اخیر قره‌باغ که با شفافیت کامل در سطوح مختلف بیان شد، مبتنی بر اصول اسلامی، انسانی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی و حقوق بین‌الملل بود که مورد استقبال جمهوری آذربایجان قرار گرفت و نقطه عطفی در تارخ روابط دو کشور به شمار می‌رود.

وی اظهار کرد: پس از آزادسازی قره‌باغ و برنامه‌ریزی جمهوری آذربایجان برای بازسازی این منطقه، فرصت گرانبهایی برای استان‌های مرزی به خصوص استان اردبیل ایجاد شده است.

موسوی، خواستار استفاده بهینه از مزیت‌ها، ظرفیت‌ها و اشتراک بین اهالی استان با مردم جمهوری آذربایجان شد و اضافه کرد: با توجه به دیدگاه بسیار مثبت مردم و مقامات جمهوری آذربایجان نسبت به استان اردبیل، ظرفیت بالا و استثنایی برای همکاری متقابل و مشارکت در بازسازی قره‌باغ وجود دارد.

وی، مشارکت در بازسازی قره‌باغ را به سود دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان دانست و گفت: ایران در بازسازی قره‌باغ وارد فضای رقابتی خواهد شد چرا که هم‌اکنون کشورهای ترکیه، روسیه، آلمان و ایتالیا نیز برای این امر اعلام آمادگی کرده‌اند ولی مزیت هیچ کدام از آنها به اندازه ایران و به خصوص استان اردبیل نیست.

سفیر ایران در جمهوری آذربایجان حجم کار عمرانی و فعالیت بازسازی در مناطق آزاد شده قره‌باغ را بسیار وسیع خواند و گفت: دولت جمهوری آذربایجان برای بازسازی قره‌باغ تا پنج سال آینده ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری و هزینه خواهد کرد.

وی، تخریب بیش از ۲۴ هزار هکتار از جنگل‌های منطقه، تخریب ۹۰۰ شهرک، ۱۵۰ هزار واحد مسکونی، هفت هزار ساختمان عمومی، ۶۹۳ مدرسه، ۸۵۵ کودکستان، ۶۹۵ خانه بهداشت، ۹۲۷ کتابخانه، ۸۰۸ فرهنگسرا، ۷۵ آموزشگاه موسیقی و هنری، ۲۲ موزه، بیش از ۶۰ مسجد و اماکن مذهبی، ۴۷۳ بنای تاریخی و کاخ موزه، چهار گالری بزرگ هنری، چهار سالن تئاتر و ۲ سالن کنسرت و ۶ هزار واحد صنعتی و کشاورزی، ۱۶۰ پل و دیگر تاسیسات زیربنایی و شبکه‌های آبیاری را از جمله آثار و تبعات اشغال نزدیک سه دهه‌ای بخشی از خاک جمهوری آذربایجان ذکر کرد.

موسوی افزود: دولت باکو برای سال جدید ۲۰۲۱ میلادی، حدود ۲ میلیارد دلار برای بازسازی قره باغ اختصاص داده است و برنامه بازسازی نیز به زودی اعلام خواهد شد.

وی بیان کرد: جمهوری آذربایجان علاوه بر برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری حدود ۲ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۱ میلادی برای بازسازی منطقه قره‌باغ، قصد دارد از توان فنی کشورهای منطقه و حمایت مالی خارجی از جمله تسهیلات بانک توسعه اسلامی استفاده کند و فرصت خوبی برای مشارکت در این امر برای استان اردبیل فراهم شده است.

سفیر ایران در جمهوری آذربایجان، احداث چندین نیروگاه با ظرفیت ۵۰۰ مگاوات تولید انرژی و چهار هزار مگاوات تولید انرژی خورشیدی را از جمله برنامه‌های توسعه‌ای جمهوری آذربایجان برای احیای منطقه قره‌باغ ذکر کرد و گفت: وزارت اقتصاد این کشور متولی اجرایی فرایند بازسازی منطقه قره‌باغ تعیین شده است.

وی ادامه داد: تاکنون برنامه دقیق و نهایی دولت جمهوری آذربایجان برای بازسازی قره‌باغ به شکل جزئی اعلام نشده ولی به زودی فهرست نهایی پروژه‌های بازسازی برای جلب مشارکت داخلی و خارجی در امر بازسازی اعلام خواهد شد.

موسوی با تاکید بر ضرورت حضور ایران به خصوص استان اردبیل در امر بازسازی قره‌باغ به ویژه در اجرای پروژه‌های زیربنایی گفت: شرکت‌های توانمند ایرانی باید وارد عملیات اجرایی و رقابتی بازسازی قره‌باغ شوند و نباید این فرصت گرانبها را از دست داد.

وی اضافه کرد: سفارت جمهوری اسلامی ایران در آذربایجان سعی دارد تا موانع سیاسی این کار را رفع کند و بستر را برای حضور فعالانه طرف‌های ایرانی فراهم کند.

سفیر ایران در باکو، پروژه‌های زیربنایی کشاورزی را از جمله محورهای تعیین شده برای بازسازی منطقه قره‌باغ برشمرد و گفت: زمین‌های منطقه به علت آلوده بودن به مین، هنوز آماده اجرای پروژه نیست و شاید ۲ سال زمان نیاز باشد تا آماده سازی شود ولی به محض آماده شدن شرایط، از ظرفیت بخش فنی و عمرانی کشاورزی استان اردبیل در این امر استفاده خواهد شد.

منطقه قره‌باغ و قسمت‌های مهمی از خاک جمهوری آذربایجان شامل شهرستان‌های آغدام، جبرائیل، فضولی، زنگیلان، قبادلی، شوشا، خانکندی، خوجالی، کلبجر و خواجاوند که حدود سه دهه پیش به اشغال نیروهای ارمنستان در آمده بود، در جنگ ۴۴ روزه اخیر آزاد شد.

درگیری قره‌باغ از ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰(۶ مهرماه ۱۳۹۹) بین ارتش جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان آغاز شده و به مدت ۴۴ روز ادامه یافت.

این درگیری در تاریخ ۹ نوامبر(۱۹ آبان ۱۳۹۹) با امضای توافق و بیانیه مشترک بین الهام علی‌اوف، ولادیمیر پوتین و نیکول پاشینیان روسای جمهوری آذربایجان و روسیه و نخست‌وزیر ارمنستان به آتش بسی منجر شد که از ساعات ۲۴ همان روز به اجرا درآمد.

بر اساس این آتش بس که مقرر شد که ارمنستان و آذربایجان اسرای جنگی و اجساد کشته شدگان را مبادله کنند و علاوه بر این نیروهای مسلح ارمنستان تا یکم دسامبر به ترتیب از شهرستان‌های کلبجر، آغدام و لاچین عقب‌نشینی کند که این اقدامات در مودعد مقرر انجام شد.

ارتش ارمنستان در ۲۰ نوامبر(۳۰ آبان ۱۳۹۹) از شهر آغدام، در روز ۲۵ همین ماه(۵ آذرماه ۱۳۹۹) نیز از شهر کلبجر و در روز ۳۰ نوامبر(۱۰ آذرماه ۱۳۹۹) از شهر لاچین عقب‌نشینی کرد.

پس از آزادی کامل این مناطق جمهوری آذربایجان اعلام کرد که مناطق آزاد شده که به طور کامل تخریب شده است، در مدت پنج سال بازسازی خواهد کرد.

بر این اساس، سفارت ایران در باکو و استانداران استان‌های مرزی کشورمان در صدد هستند تا مقدمات حضور طرف ایرانی در بازسازی منطقه قره‌باغ را فراهم کنند.