صفا سبطی: هنر معاصر با اندیشه گره خورده است

به گزارش شورای دبیران هشتمین دوسالانه مجسمه سازی صفا سبطی گفت: یکی از رویکردهای مهم دوسالانه مجسمه‌سازی که از ابتدا به شیوه‌های مختلفی بر آن تاکید شده مسئله فرآیند است. فرآیند مفهومی است که هر عملی یا کنشی را به تغییر در طول زمان پیوند می‌زند و به‌طور مداوم به آینده‌ای اشاره دارد که غیرقابل‌پیش‌بینی است.

عضو شورای دبیران دوسالانه مجسمه‌سازی هشتم افزود: مسئله فرآیند وجوه مختلف دوسالانه را تحت تأثیر قرار داد و پروسه کار را با تغییراتی غیرقابل پیش‌بینی در طول زمان مواجه کرد. تغییر مکان دوسالانه و آماده‌سازی پهنه رودکی و تالار وحدت از نظر ضعف زیرساخت‌های لازم برای آماده‌سازی فضای نمایشگاه بخشی از این پروسه تغییر بود. متعاقب این تغییر، استفاده از داربست برای نصب آثار از طرفی بر کلیت نمایشگاه تأثیر گذاشت و از طرف دیگر از این موقعیت وعدم امکانات نمایشگاهی به نفع نمایشی متفاوت استفاده شد.

به گفته سبطی؛ این مسئله تأثیری غیرقابل کتمان بر روی آثار گذاشت که خود به ویژگی منحصربه‌فرد نمایشگاه دوسالانه یعنی تغییر در پروسه کار مبدل شد. در بسیاری از آثار به نمایش درآمده، مرز اثر از داربست‌های فلزی به سختی قابل تمایز است و آثار در پروسه‌ نصب از طرفی هویتی تازه یافته‌اند و از طرف دیگر وجود داربست‌ها به نمایشگاه روحی واحد بخشیده است.

او افزود: ما به استقبال ساختارشکنی رفتیم و مکان تالار وحدت را از تعریف خود و کارکرد متعارف آن جدا کردیم و ساختار بینال را در تعارض با فضای پرطمطراق تالار شکل دادیم. این پژوهشگر ادامه داد: باید اضافه کنم به لحاظ نظری ساختار زدایی عملی از پیش تعیین شده نیست و رویدادی منحصر به فرد است که در بطن ساختارهای متعارف اتفاق می‌افتد. شاید انتخاب تالار وحدت بر اساس وسع و بضاعت ما صورت گرفت اما بینال تابع آن ساختار عمل نکرد و در دل مکان، ساختار زدایی از مکان رخ داد.

سبطی با اشاره به تاثیر غیررقابتی بودن دوسالانه گفت: مسئله دیگری که دوسالانه از ابتدا بر آن تاکید داشت و شاید مورد نقدهایی نیز واقع شد، مسئله غیر رقابتی بودن این رویداد بود. غیر رقابتی بودن دوسالانه موضعی است که از رویکردهای دوسالانه و زیرساخت‌های نظری آن برمی‌خیزد. وقتی صحبت از رقابت و جایزه به میان می‌آید، بی‌درنگ مسئله قضاوت بارز می‌شود. هنر معاصر برخلاف هنر مدرن با معیارها و پیمانه‌های معین از قبیل تمرکز بر فرم، مهارت، و حتی کانونیت زیبایی در برابر قضاوت سر و کار ندارد. این به معنای حذف فرم یا مهارت و حتی زیبایی نیست بلکه وجه کانونی بودن آن به عنوان ملاک ارزش‌گذاری را از دست می‌دهد. اگر ما صحبت از هنر معاصر می‌کنیم نمی‌توانیم اثر را بر اساس پیمانه هنر مدرن بسنجیم. از طرف دیگر دوسالانه هشتم برای گرد هم آمدن آثار تم پیشنهاد نکرد و ترجیح بر آزادی ایده و کنش هنرمند بود و عملا پیمانه‌ای مثل تم نیز برای قضاوت درباره آثار وجود نداشت. با این رویکرد برای دوسالانه هشتم، پذیرش رقابت به منزله در معرض سنجش و قضاوت قرار دادن اثر است که با رویکرد معاصر مغایرت دارد.

به گفته این عضو شورای دبیران دوسالانه مجسمه‌سازی؛ هنر معاصر با اندیشه گره‌خورده است و اندیشه موضوع دیالوگ با مخاطب است. هنر معاصر صرفا در برابر نگاه مخاطب و ارزش‌گذاری بر اثر نیست، بلکه جهان هنر برساخته‌ کنش دو سویه بین هنرمند و مخاطب است. با تمام این توصیف‌ها، دوسالانه هشتم فضایی برای ارائه آزادانه اثر و کنش هنرمند در مقابل رقابت برای جایزه است.

او افزود: همان‌طور که در بیانیه دوسالانه اشاره شده است، دوسالانه هشتم تلاشی جمعی برای ساماندهیِ یک رویداد هنری و همین‌طور یک کنش جمعی برای محافظت از حق برخورداری از فضایی برای بروز آزادانه‌‌ی دغدغه‌های هنرمندان است.

هشتمین دوسالانه ملی مجسمه‌سازی تهران تا ۲۴ بهمن‌ماه ۹۹ در مکان پهنه رودکی برگزار می‌شود.