محمدرضا یکانی: داستان خوب «حلقه مفقوده» در ساخت فیلم های داستانی-آموزشی است

محمدرضا یکانی، کارگردان فیلم «ناچاری» در گفت و گو با خبرنگار پانا، با تأکید بر این امر که سینما و آموزش و پرورش دو مقولۀ مهم و تأثیرگذار در همۀ جوامع و همۀ حوزه ها به ویژه فرهنگ هستند، گفت: با توجه به این که آموزش و پرورش را پایه گزار فرهنگ در هر جامعه می دانیم و سینما را نیز به عنوان پایه ای دیگر از این بنای مستجکم به حساب می آوریم، باید بپذیریم که در شرایط فعلی، ارتباط میان این دو ستون کم رنگ شده است و ما کمتر در حوزۀ سینما فیلم هایی را می بینیم که رویکرد آموزشی و پرورشی داشته باشند.
وی در ادامه، ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز تنها در برخی از مواردی که شاید زیاد به چشم نیایند فیلم هایی با روویکرد آموزش ساخته می شود، اما توجه شایانی به این مقوله نمی شود، افزود: امروز سینمای ایران به شدت اجتمماعی و اجتماعی زده است و فرا ژانر اجتماعی، کمتر کسی به ژانرهای دیگر فیلم فکر می کند و در آن ها به تولید اثر می پردازد.
اهمیت تأثیرپذیری دانش آموزان از سینما بر هیچ کس پوشیده نیست
این کارگردان سینما، با تأکید بر این امر که باید راهکارهای تقویت ارتباط میان سینما و آموزش و پرورش با دقت نظر بررسی شود، ادامه داد: مباحث زیادی در آموزش و پرورش می توانند زمینه ساز تولیدات سینمایی قرار بگیرند، مانند کتب درسی، افت تحصیلی دانش آموزان و یا در شرایط ویژه ای مانند کرونا، بحثی مانند آموزش از راه دور از جمله مباحث مهم و تأثیر گزاری هستند که می توانند مطمح نظر سینماگران قرار بگیرند.
کارگردان فیلم داستانی «ماتیک مخملی»، در بخش دیگری از این گفتگو، با اذعان به این امر که این مباث در حوزۀ تولیدات مستند، جایگاهی بسیار متفاوت با سینمای داستانی دارد، اظهار داشت: در حوزۀ فیلم های داستانی، نویسندگان می توانند توجه ویژه ای به رویدادهای مهم و هم‌چنین مفاهم مد نظر سیستم آموزش و پرورش کشور داشته باشند، چرا که اهمیت تأثیرپذیری این قشر بر هیچ‌کس پوشیده نیست.

وی، با اشاره به این امر که می بایست نمونه هایی بارز و شاخص از فیلم در حوزۀ تأثیرپذیری آموزش و پرورش از سینما ساخته شود و این امکان با ابزاری که در دسترس سینماگران موجود است، به دست‌اندرکاران و عموم مردم معرفی شود، تصریح کرد: برخی از فیلم های ساخته شده در آموزش و پرورش بسیار موفق بوده اند، اما امروز تعداد این آثار به حداقل رسیده است و یا در برخی از موارد حتی فراموش شده است.
یکانی، ضمن ابراز تأسف از این امر که تعداد فیلم های سینمایی ساخته شده با رویکردهای مد نظر آموزش و پرورش پس از انقلاب قابل توجه نیست؛ تأکید کرد: امروز ما در شرایطی هستیم که دانش آموزان و معلمان با توجه به شرایط شیوع بیماری کرونا، با مشکلات و معضلات موجود در بستر آموزش و پرورش آنلاین دست و پنجه نرم می کنند و در برخی از موارد دیده می شود که به همین دلیل دانش آموزان با مشکل افت تحصیلی مواجه هستند.

نباید از ظرفیت های آموزشی سینما و فیلم غافل ماند

این کارگردان سینما، با طرح این پرسش که آیا آموزش های تحصیلی موجود در بستر فضای مجازی، نسبت به گذشته که این آموزش ها در فضای مدرسه و به صورت فیزیکی به دانش آموزان منقل می شد، دارای تأثیرگزاری بیشتری است یا نه، یادآور شد: به همین دلیل است که امروز باید به زمینه های مشترک موجود میان سینما و آموزش و پرورش توجه کرد و نباید از ظرفیت های هنرهای تصویری مانند فیلم و سریال برای استفاده به عنوان ابزار آموزشی غافل ماند.
وی، با اذعان به این امر که امروز جمعیت غالب فیلم های سینمایی تولید شده در سینمای ایران در حوزۀ ژانر اجتماعی است و موضوعات جاری در آموزش و پرورش که ظرفیت های مناسبی برای تبدیل شدن به زیربنای تولید یک فیلم سینمایی دارند از این ژانر خارج نیست، گفت: نباید فراموش کرد که در برهه های زمانی مختلف، مباحث بسیاری زایدی از طریق طرح در آثار سینمایی، در ذهن مخاطبان، به ویژه نوجوانان مانده است و از همین رو می توان به فیلم به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای فرهنگ ساز در میان دانش آموزان نگاه کرد.

یکانی، موضوعاتی از جمله علم‌آموزی، قناعت، تکریم به معلمان و پیشکسوتان و همچنین قانون‌پذیری را از جملۀ ظرفیت های مهم آموزشی دانسته که می تواند به عنوان ابزار در دست فیلم ساز باشد و با آن، دانش آموز را به سینما جذب کند، افزود: این موضوعات بسیار مهم هستند و از طرفی، بسیار کم توجهی به این آثار شده است، حال آن که بر هیچ کس پوشیده نیست که ابزار فیلم و یا در نوع محدودتر، فیلم سینمائی، می تواند به عنوان یکی از مهم ترین ستون های کلیدی در آموزش و پرورش ایفای نقش کند.
وی با اذعان به این امر نگاه به ابزار سینما در آموزش و پرورش می تواند نگاهی کاربردی باشد و از همین رو، مبحث همکاری آموزش و پرورش و سینما نیز از جملۀ مباحث مهمی است که نباید شعاری بماند و در حوزۀ اقدام و عمل، رخت اجرا بر تن کند، ادامه داد: فیلم به عنوان یک ازار مهم در ذهن و اندیشۀ افراد تأثیر می گذارد.
این کارگردان سینما، با اشاره به این که امروز خانواده ها در مباحثی مانند کنکور، برای پیشرفت و موفقیت دانش آموزان تلاش های زیادی می کنند و از همین رو، در این حوزه ها برای آیندۀ دانش آموزان، ناچار به صرف هزینه های متعددی هستند، اظهار داشت: امروز جمعیت غالب دانش آموزان کنکورزده شده اند و همه ذهن و فکر خود را به جای دریافت مفاهم مهم آموزشی، درگیر موفقیت در کنکور و ورود به یک دانشگاه خوب می کنند.

نیاز جامعه به تخصص و مهارت در مقابل کنکورزدگی رنگ باخته است

یکانی، ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز، جامعه به افرادی متخصص نیاز دارد تا چرخ های خود را در مسیر پیشرفت به حرکت درآورد و این موضوع در مقابل موضوعاتی مثل کنکور به دست فراموشی سپرده شده است، تصریح کرد: امروز فیلم های خوبی راجع به مهارت آموزی در مدارس تولید شده است، اما به دلیل کمبود این فیلم ها، آن گونه که باید دیده نشده است و در نهایت دانش آموزان نیز باید به درک این مطلب برسند که یک جامعۀ موفق به تمامی اقشار برای روشن کردن موتور پیشرفت نیازمند است، خاطر نشان کرد: در مقابل سینما نیز به آموزش و پرورش نیازمند است و در نهایت به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای آموزشی می تواند از آموزش و پرورش خط فکری بگیرد و در مسیر آن حرکت کند.
وی با اشاره به این که آثار درخشانی همچون «بچه های آسمان» از جملۀ آثار مؤثری بوده اند که بر آموزش و پرورش تأثیر مثبت گذاشته اند، یادآور شد: نباید فراموش کرد که در طول تاریخ سینمای ایران، فیلم ها تأثیر خود را در حوزه های مختلف از جمله آموزش گذاشته اند.

یادآور می شود، در خلاصۀ داستان این فیلم که با محتوای گذشت و ایثار و ستایش مقام مادر در ژانر اجتماعی برای مخاطب عام ساخته شده است، آمده است: «من بچه خودم رو میخوام این حق منه که بچه خودم را در کنارم داشته باشم من مادرشم.»
این فیلم هم اکنون آخرین مراحل پیش تولید خود را می‌گذراند و در هفته جاری فیلمبرداری آن آغاز خواهد شد و تصویر برداری آن در شهر‌های تهران و کرج صورت خواهد پذیرفت.
امیر محمد زند، شیدا یوسفی ، شهین تسلیمی، حشمت آرمیده، اکرم علمدار و با معرفی منصور صوفی و روژین تیزهوش در کنار رایحه تیموری، شروان یکانی، فاناز سلوکی، فریبرز یوسفی، مسعود شهری، محسن میرزایی، علی اصغر ایزی و یاسر حیدری در این اثر به ایفای نقش خواهند پرداخت.
بهرام لطفی مدیر تصویر برداری، رایحه تیموری مدیر تولید، امیر حسین کریمی صدابردار، شروینه دیدنده دستیار کارگردان و برنامه‌ریز، حسین خونکا ومرتضی علیزاده دستیاران کارگردان، امین کردبچه چنگی مدیر روابط‌عمومی، سارا سعیدی منشی صحنه، محمد یارمحمدی طراح صحنه، صنم حسین پور طراح لباس، شهره خراسانی چهره‌پرداز، علی روحی و محمد رامین تیموری دستیاران فیلمبردار، سارا ساکی عکاس، امیر حسین احسانی فیلمبردار پشت صحنه، فاطمه یوسفی دستیار لباس، زینب یوسفی دستیار صحنه، یوسف قصوری، علی اسماعیلی دستیار گریم، نیما اسلامی - امیرحسین قاضی تدارکات و محمودرضا روهله سینه موبیل عوامل فیلم «ناچاری» هستند که محمدرضا یکانی را در مقام تهیه کننده و کارگردان در این پروژه یاری می‌کنند.