عبدالجبار کاکایی چهار کتاب تحلیلی شعر و یک کتاب تاریخی خاص معرفی کرد

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، عبدالجبار کاکایی شاعر و ترانه سرا با پیوستن به پویش «کتابخوانی ملی» عنوان کرد: ابتدا کتابی را معرفی می‌کنم با عنوان «بررسی تطبیقی موضوعات پایداری در شعر ایران و جهان»، زیرا یکی از موضوعات مورد توجه در ادبیات ملت‌ها، زمانی است که جنگ‌ها در حال وقوع است.

وی افزود: این کتاب با موضوع پرداختن به ادبیات اجتماعی در جنگ‌ها است و تالیف خودم است، تصورم این بود که موقعیت شعر پایداری و مقاومت ۸ ساله (عراق و ایران) را با شعرهای مقاومت در جهان مقایسه کنم.

کاکایی تصریح کرد: ترجمه‌هایی از شعر جنگ‌ها در جهان از آمریکای لاتین گرفته تا اروپا و شبه‌قاره و کشورهای عربی جمع‌آوری کرده‌ام و موضوعات و آثار شاعران را دسته‌بندی کرده و کتاب را در چند فصول تقسیم و درباره این نکات به صورت تحلیلی پرداخته‌ام.

وی افزود: در این کتاب از شاعرها و برخی آثار بزرگان ذکر شده، همچنین شاعران معاصر نیز یاد کرده‌ام، این کتاب سه بار چاپ شده است و نشر پالیزان این کتاب را چاپ کرده است.

کاکایی ادامه داد: کتاب دیگری که معرفی خواهم کرد به عنوان «سیاست نوشتار» است، پژوهشی در شعر و داستان معاصر؛ این کتاب را کامران تلطف تالیف و با ترجمه مهرک کمالی چاپ شده است.

وی گفت: این کتاب از آن جهت مهم است که دوره های ادبی تاریخ معاصر و صد سال اخیر را در یک تقسیم‌بندی معقول به چهار دوره تقسیم کرده است.

کاکایی ادامه داد: براین اساس در این کتاب به دوره فارسی‌گرایی پرداخته شده که تاثیر گفتمان ایدئولوژی در ادبیات ما از جمله شعر و قصه را نشان می‌دهد از جمله آثاری از جمال‌زاده و دیگران. در دوره حاکمیت ادبیات مارکسیستی نیز که بعد از سقوط پهلوی اول، فضای باز سیاسی ایجاد شد و همچنین گسترش فعالیتهای حزب توده پرداخته است.

وی تصریح کرد: همچنین بررسی آثار تاثیر مارکسیست‌ها بر ادبیات به ویژه موضوع استعاره در متون ادبی در مقایسه با ایدئولوژی سیاسی نیز پرداخته شده است.

کاکایی افزود: بعد از آن در این کتاب به دوره بنیان‌گرایی اسلامی می‌رسیم که مربوط به دوره ادبیات مذهبی و روشنفکری است و در دوره پس از انقلاب نیز به دوره فمینیسم می‌رسیم، یعنی این کتاب ۴ دوره را در زمینه شعر و داستان همراه با نقد آنها پژوهش کرده است.

وی ادامه داد: کتاب دیگری که مهم است و جای آن در مباحث ادبی شاعرانی که به کارگاه‌های شعر توجه دارند خالی بود کتابی است از محمد رضا روزبه. اسم این کتاب «طرح ها و ساختارهای تازه و ابتکاری در شعر معاصر» است.

کاکایی افزود: ما در شعر معاصر بعد از جنبش نیمایی و آغاز شعر آزاد، شاهد ابتکارات در زمینه فرم در شعر هستیم. نویسنده در این کتاب تلاش کرده مسائلی که فرم ها از آنها نشأت می‌گیرد از جمله نامه‌ها، گزارش‌های خبری، نامه‌های اداری و اتفاقاتی که براساس ساختار و فرم شعر شکل می گیرد و به همراه ویژگی هایی که در این کتاب آمده بررسی کند.

وی بیان داشت: این کتاب را نشر پژوهش روزنگار چاپ کرده است، آقای روزبه نیز عضو هیات علمی دانشگاه لرستان است، کتاب بسیار مفیدی است برای کسانی که مایل هستند در خصوص ادبیات معاصر و فرم در شعر معاصر بیشتر پژوهش و تحقیق کنند.

کاکائی ادامه داد: کتاب دیگری که به مثنوی مولانا پرداخته است و نثر روان و ساده‌ای دارد از دکتر محمد مهدی رکنی است و نام کتاب «جبر و اختیار در مثنوی» است.

وی افزود: یکی از موضوعات نسبتاً پیچیده در بین مباحثی که در مثنوی مولانا مطرح است موضوع جبر و اختیار است، زیرا در سخن مولانا نیز بر اساس شواهد مباحث، گاهی جبری می‌شود و گاهی اختیاری و گاهی نیز از زبان شخصیت‌ها نکاتی بیان شده که تصور می‌شود آنها عقاید مولانا است و بسیاری از افرادی که مولاناپژوه هستند نسبت به جبر و اختیار که جزو مباحث مهم کلامی است دچار تناقض آرا هستند.

وی گفت: این کتاب به شکل روان توضیح داده است که مولانا اشعری بوده ولی جبر مولانا عوام نبوده و نکاتی را توضیح داده می‌شود که در فصول این کتاب پی خواهیم برد که نظر واقعی مولانا در خصوص جبر و اختیار چیست و این موضوع را در برخی از آثار شاعرهای دیگر نیز به صورت جدا از مولوی در فصل های آخر بررسی شده است و انتشارات اساطیر این کتاب را چاپ کرده است.

وی تصریح کرد: کتاب دیگری که خیلی توجه بنده را جلب کرد «غلامان خاصه» است، این کتاب را هدیه گرفتم، یکی از نکات مبهمی که در مطالعات تاریخی شخصی آزارم می‌داد شناخت بیشتر دوره صفویه و شکل‌گیری پادشاهی صفویه و ساختار دیوانی و دفتری این نظام سیاسی و چگونگی تغییر شکل اجتماعی آنها بود.

کاکایی ادامه داد: البته ده ها کتاب در این‌باره نوشته شده است ولی دنبال کتابی بودم که خیلی جزئی‌تر درباره مباحث دوران صفویه پرداخت باشد.

وی افزود: این کتاب درباره غلامان خاصه و دودمان نوترکیب دوران صفوی را تشریح می‌کند به ویژه به موضوع اقتصاد و تجارت در زمان صفویه اشاره شده است و به نقش ارامنه شمال آذربایجان در اقتصاد صفوی پرداخته است.

وی ادامه داد: همچنین در زمینه نقش غلامان خاصه، باید گفت در واقع نظام صفوی این نیروها را به خدمت گرفت و رفته رفته قزلباش‌ها را کنار گذاشت درحالی‌که قزلباش‌ها جزو نیروهای قومی و محلی بودند که از حامیان دولت صفویه محسوب می‌شدند ولی با تشکیل جریان نظامی با عنوان غلامان خاصه نخستین تشکل ارتش‌مدار به شیوه امروزی بدون اینکه گرایش قومی داشته باشند و تنها با وظیفه و مزد و تامین معیشت به عنوان غلامان خاصه تشکیل و نیروهای محلی را کنار گذاشته شدند.

کاکایی افزود: سیر تدریجی نظامی‌گری در دوره صفویه را در این کتاب زیبا خواهید دید، مولفان این کتاب نیز چند نفر هستند از جمله سوسن بابایی، کاترین بابایان و معصومه فرهاد که حسن افشار نیز این کتاب را ترجمه کرده است که کتاب چاپ دوم آن در دست بنده است.