زمان ارائه بودجه به مجلس، دولت می‌تواند نگاه بهتری به آموزش و پرورش داشته باشد

محمد وحیدی نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در برنامه پرسشگر که جمعه شب‌ها از شبکه آموزش پخش می‌شود، با موضوع این هفته «عدالت آموزشی در تعطیلی مدارس» با اشاره به توجه به عدالت در بیانیه گام دوم انقلاب، اظهار کرد: پیش‌شرط عدالت اجتماعی، عدالت آموزشی است. هیچ جای دنیا بدون عدالت آموزشی به عدالت نمی‌رسند و باید فرصت برابر یاددهی-یادگیری فراهم شود و استعداد به حد توان شکوفا شود و به سمت عدالت اجتماعی برویم.

نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با تأکید بر اینکه از نظریه عدالت آموزشی هنوز فاصله زیادی با نقطه مطلوب داریم، گفت: در پوشش تحصیلی شرایط خوب است اما در شکاف آموزشی، پوشش خوبی نداریم حتی در فضا، ایجاد کارگاه، فناوری و ایجاد بستر اپلیکیشن شاد هم برابری نیست. اکنون ۳.۵ میلیون دانش‌آموز داریم که به اپلیکیشن «شاد» دسترسی ندارند. این ۳.۵ میلیون نفر یا در محلی زندگی می‌کنند که اینترنت وجود ندارد و یا تبلت و گوشی تلفن مورد نیاز را ندارند.

وحیدی با بیان اینکه مجموعه دولت‌ها در ادوار مختلف پشتیبانی درستی از آموزش و پرورش نداشتند، گفت: سهم آموزش و پرورش در دنیا از تولید ناخالص ملی ۴.۶ درصد است در حالی که در کشور ما کمتر از ۲ درصد است. عددی که در ایران وجود داشته است در ۳۰ سال گذشته به عدد دنیا بسیار نزدیک بوده است اما افت کردیم. ریشه‎اش این است که آموزش و پرورش را همیشه هزینه‌بر فرض کردیم یعنی مجموعه دولت‌ها هرجا که بودجه کم داشتند، از بودجه آموزش و پرورش کم کردند.

وی به سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی اشاره کرد و افزود: اکنون سهم آموزش و پرورش پرورش از بودجه عمومی در کشور، کمتر از ۱۰ درصد یعنی حدود ۸.۹ درصد است و این در حالی است که در دنیا این عدد ۱۴ درصد است. البته در سال ۹۲، این عدد ۱۸ درصد بوده است یعنی این نگاه در آموزش و پرورش در دولت به وجود آمد که آموزش و پرورش را به سمت بخش خصوصی ببرد؛ به ۱۰۰ هزار نفر در آموزش و پرورش کمترین حقوق را پرداخت کنند.

تحصیل یک میلیون و ۸۵۰ هزار دانش‌آموز در بخش غیر دولتی

نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: اکنون سهم غیردولتی در آموزش و پرورش ۱۸ درصد است و یک میلیون و ۸۵۰ هزار دانش آموز در بخش غیر دولتی تحصیل می کنند بخشی از این نگاه، تفکری است و می‌گوییم آموزش و پرورش مولد نیست. گاهی نگاه‌های ما فاجعه را در بلندمدت محقق می کند.

وی به بحث عدالت جنسیتی اشاره و اظهار کرد: در بسیاری از جوامع شعار عدم تبعیض داده می‌شود اما اینگونه نیست. در کشورمان می‌بینیم که بعد از انقلاب فاصله دختران و پسران در آموزش کمرنگ شده است و برخی موارد عدم آموزش دختران به ازدواج زودهنگام و دوری از مدارس باز می‌گردد. در کنکور هم می‌بینیم در ورودی به دانشگاه سهم دختران بیشتر شده است اما بازماندگی در مقاطع وجود دارد و در دختران بالاتر از پسران هست.

وحیدی افزود: وقتی تعدادی کلاس‌های چند پایه بالا رفت، مشکل ایجاد می شود. مثلاً ۱۰ دانش‌آموز در پایه‎های متفاوت در کلاس هستند و یک معلم درس می دهد که در این حالت آموزش سخت است و حجم زیاد کتب وجود دارد و اگر برنامه ویژه نباشد و معلم خاص این مدارس آموزش نبینند، با مشکل مواجه می‌شویم.

وی در واکنش به این جمله قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل درباره مدارس با تعداد بالا در کشورهای خارجی و امکان سرویس مدارس برای آنها، گفت: اختیارات هم ندادیم و اختیار در استان وجود ندارد. در دانشگاه‌ها اختیار است و بخشنامه‌ها داده شده است اما درباره مدارس، اختیار به استان داده نشده است.

نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه از ۱۸ درصد مدارس غیردولتی ۱۲.۵ درصد مدرسه غیردولتی و مابقی خرید خدمات است، اظهار کرد: اگر مدارس دولتی را از ۱۰۰ درصد در نظر بگیریم، یعنی از ۱۱.۵ میلیون دانش‌آموز، ۹۳.۵ درصد دانش آموزان در مدارس دولتی که همان عادی است، تحصیل می کنند، ۲.۴ درصد در مدارس نمونه دولتی، ۳.۲ درصد در مدارس شاهد و یک درصد هم در مدارس سمپاد.

وحیدی به بازدید از ۸ مدرسه ابتدایی در منطقه ۱۲ تهران اشاره کرد و گفت: در این بازدیدها متوجه شدیم که دسترسی دانش آموزان به شاد کم است. برخی گوشی تلفن نداشتند و برخی دانش آموزان اتباع بودند. در روزهایی که کلاس دایر است، برخی روزها فقط ۳ نفر در کلاس حضور می یابند. باید بپذیریم این دسترسی به آموزش و پرورش کافی نیست. آیا وزارت ارتباطات سهمی ندارد؟ آیا وزارت صمت، سهمی ندارد؟صدا و سیما یک فرصت ایجاد کرده است اما چون دو سویه نیست، نمی توانیم بگوییم که چه تعداد دانش آموز، پای تلویزیون می نشینند و فرصت برابر نیست.

در نقشه جامع علمی کشور، معلم، استاد و پژوهشگر در کنار هم قرار دارند

وی تصریح کرد: در نقشه جامع علمی کشور، معلم، استاد و پژوهشگر در کنار هم قرار دارند اما فرد دارای مدرک دکتری در آموزش و پرورش نصف حقوق فرد دارای مدرک دکتری در آموزش عالی را می گیرد و همچنین بین معلم و نسبت به کارمند دولت فاصله وجود دارد از ۱۵۲۴۹ معلم خراسان شمالی، ۵ هزار معلم روزانه از ۳۰۰ کیلومتر تا بالاتر در مسیر هستند بعضی تا ۱۵۰ کیلومتر به مدرسه می‌روند و ۱۵۰ کیلومتر بر می گرداند.

نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: ۹۸ درصد بودجه آموزش و پرورش صرف حقوق می شود و ۲ درصد برای کیفیت است که آن هم در اختیار ستاد است. معتقدم خیلی از افراد که در کشور صاحب نظرند چرا سیاست‌های دولت را نقادانه بررسی نمی‌کنند و اگر راه را اشتباه رفتیم باید در مسیر حرکت کرد . دو ماه دیگر زمان ارائه بودجه به مجلس است و دولت می تواند نگاه بهتری نسبت به آموزش و پرورش در این زمینه داشته باشد.