رونق روستاگردی از پنج مسیر

به‌گزارش دنیای‌اقتصاد، سازمان جهانی گردشگری جغرافیای جدید گردشگری را در پنج توصیه با هدف حمایت از دولت‌ها، بخش خصوصی و جامعه جهانی در توسعه گردشگری مناطق روستایی مطرح کرده تا به توسعه فراگیر، پایدار و مقاوم دست‌ یابد که منجر به ایجاد اشتغال، محافظت از منابع طبیعی و میراث فرهنگی، توانمندسازی جوامع محلی و گروه‌های محروم سنتی به‌ویژه زنان و جوانان و بومیان شود.

پس از همه‌گیری ویروس کرونا، نقش گردشگری در توسعه روستایی بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است زیرا باتوجه به اینکه گردشگران به‌دنبال مقاصد کم جمعیت و فعالیت‌ها و تجربه‌ها در فضای باز هستند، گردشگری در مناطق روستایی فرصت‌های بسیاری را برای بازیابی فراهم می‌کند. همچنین باتوجه به تسریع ارتباط توسعه شهری و روستایی در بحران فعلی و تغییر در جمعیت جهان به سمت مناطق شهری فرصت‌هایی برای یک نگاه پویای جدید در جهت چگونگی بهبود بهتر ارتباطات شهری و روستایی ایجاد شده است که براین اساس سازمان جهانی گردشگری برای دستیابی به ابزاری موثر برای توسعه روستایی پنج توصیه کلیدی را به‌عنوان راهنمای ایجاد گردشگری مطرح کرده است.

در نخستین گام، گردشگری باید به‌عنوان یک ستون استراتژیک در سیاست‌های توسعه روستایی قرار داده شود که این امر نیازمند همکاری مشترک دولت‌های ملی، منطقه‌ای و محلی است که باتوجه به اقتصاد متنوع روستایی باید اقدام به ایجاد یک چارچوب هنجاری، سرمایه‌گذاری کافی، راهنمایی و مشوق توسعه و مدیریت گردشگری در مناطق روستایی به‌طور موثر و پایدار کرد. دولت ملی و محلی باید به طراحی برنامه‌های توسعه فراگیر، مقاوم و پایدار مناطق روستایی بپردازند و با ایجاد سیاست‌گذاری‌هایی در سطح ملی، منطقه‌ای و محلی با توجه به پتانسیل‌های توسعه روستایی، گردشگری را به حداکثر برسانند. این امر با مشارکت تمامی ذی‌نفعان بخش گردشگری، ایجاد فرصت‌های برابر برای زنان و مردان، بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های گردشگری به‌منظور ارتقا و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها، نوآوری، کارآفرینی و دیجیتال‌سازی و ارتقای ارتباط بین بافت‌های شهری و روستایی امکان‌پذیر است. جامعه جهانی و سازمان‌های بین‌المللی با همکاری چندجانبه با دولت‌ها می‌توانند به‌ترویج سیاست‌ها و ابتکاراتی در جهت دستیابی به رشد اقتصادی و مشاغل روستاها و کاهش فقر با استفاده از تنوع زیستی، تنوع زراعی، میراث فرهنگی و غذای محلی مناطق روستایی بپردازند و تامین مالی کشورهای وابسته به گردشگری با درآمد بالا را بهبود بخشند و از میزان آسیب‌پذیری این مناطق بکاهند.

سازمان جهانی گردشگری در دومین توصیه کاربردی خود، گردشگری را به ایجاد بخشی عادلانه، فراگیر، مقاوم و پایدار رهنمون کرده که به نفع و رفاه جوامع روستایی منجر شود و حس برد را در فعالان گردشگری ایجاد کند. سیاست‌های ملی، منطقه‌ای و محلی باید اولویت اصلی خود را بر مبنای توجه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و زیست محیطی جوامع روستایی قرار دهند. این امر با تقویت مدیریت محلی، حمایت گسترده و موثر جامعه در مناطق روستایی، احترام به فرهنگ روستایی، تقسیم مساوی سود حاصل از گردشگری با جوامع روستایی و مشارکت کامل تمامی اعضای جامعه در زنجیره گردشگری به ایجاد یک مکانیزم جامع تقسیم منافع در سطح محلی منجر می‌شود و شرایط محیط مساعد کارآفرینی در یک سیستم نظارتی مناسب برای تمامی اقشار جامعه به‌ویژه گروه‌های در حاشیه همچون زنان و جوانان فراهم کند. این امر با آموزش و پرورش و توسعه مهارت‌های متخصصان و کارآفرینان گردشگری در مناطق روستایی با تمرکز بر اقتصاد دیجیتالی امکان‌پذیر است تا به بهبود جوامع بومی و ایجاد رفاه و فرصت‌های شغلی جدید منجر شود.

در گام سوم توصیه‌ها باید با ایجاد فرصت‌های جدید برای گردشگری و توسعه روستایی به نوآوری، فناوری و دیجیتالی شدن روی آورد. ایجاد سیاست‌های نوآورانه، فناوری و دیجیتالی‌سازی منجر به تسریع دسترسی مشاغل گردشگری محلی و ایجاد رقابت و توسعه زیرساخت‌های گردشگری و افزایش محصولات سبز می‌شود که به تقویت و ارتقای پایداری در غذا، کشاورزی، تولید، سلامتی، ورزش و طبیعت کمک خواهد کرد. برای دستیابی به این امر تمامی فعالان گردشگری باید شرایط اتصال و دسترسی به فناوری‌ها را همانند مناطق شهری برای جوامع روستایی فراهم کنند که این امر با همکاری مشترک فعالان این بخش و ارائه دهندگان خدمات فناوری و ایجاد برنامه‌ها و مدیریت صحیح در حوزه گردشگری امکان‌پذیر است.

سازمان جهانی گردشگری در چهارمین توصیه خود به توسعه محصولات زنجیره بازار گردشگری برای تجربه یک سفر پایدار و پیشرفته اشاره کرده است. توسعه محصولات گردشگری مناطق روستایی باید به بررسی و مطالعه نقاط قوت و ضعف‌های پتانسیل‌های محیطی آنها جهت توانمندسازی بپردازد که این امر تنها بر اساس ایجاد یک برنامه بلندمدت راهبردی اقتصادی و از یک دیدگاه جامع امکان‌پذیر است که با مشارکت تمامی ذی‌نفعان در زنجیره فعالیت‌های اقتصادی-اجتماعی و زیست‌محیطی روستایی صورت می‌گیرد. برای دستیابی به این منظور فعالان بخش گردشگری باید به ارتقای مسیرهای ارتباطی مقاصد روستایی، ترویج تجربه‌های جدید و معتبر منحصر به مناطق روستایی، توجه به فرهنگ و طبیعت روستایی، بازاریابی و ارتقای گردشگری در مناطق روستایی، توجه به اهمیت جوامع روستایی و سهم آنها در اقتصاد ملی به‌منظور ارتقای بازار داخلی، به‌روزرسانی محصولات و خدمات سفر روستایی، ایجاد انگیزه و اعتماد‌سازی در گردشگران با ایجاد رقابت در بازار داخلی بپردازند.

و در پایان پنجمین توصیه سازمان جهانی گردشگری برای دستیابی به توسعه روستایی پرورش سیاست‌ها و عملکردهای پایدار در مقاصد روستایی است که باتوجه به چشم‌انداز برنامه ۲۰۳۰ و اهداف مهم آن همچون رفع فقر، برابری جنسیتی، کار مناسب و رشد اقتصادی، صنعت، نوآوری و زیرساخت‌ها، کاهش نابرابری‌ها، جوامع پایدار، مصرف و تولید انبوه می‌توان از گردشگری به‌عنوان ابزاری موثر برای دستیابی به توسعه روستایی بهره‌وری کرد. برای دستیابی به این امر فعالان بازار گردشگری باید پنج مفهوم «مقصد هوشمند» یعنی حاکمیت، نوآوری، فناوری، قابلیت دسترسی و پایداری را به اجرا درآورند که برای این‌منظور باید به ترویج شیوه‌های پایدار و کارآمدتر منابع محلی و کاهش ضایعات با اقداماتی همچون استفاده از انرژی پاک ممنوعیت استفاده از پلاستیک و مواد مضر در جهت رسیدن به اقتصاد سبز بپردازند. همچنین با ادغام منابع طبیعی و فرهنگی، نظارت بر تاثیرات اقتصادی، و اجتماعی و فرهنگی و زیست‌محیطی مناطق روستایی و بهینه‌سازی منابع، جمع‌آوری اطلاعات و پردازش و ارزیابی آنها با همکاری و مشارکت سازمان جهانی گردشگری می‌توانند به توسعه و رشد گردشگری دست یابند.