در شهر، جایی برای ما نیست

به‌گزارش ایران، شهر حالا کمتر از ۵ درصد مناسب‌سازی شده است. ۵ درصد برای آنهایی که باید هر روز صبح‌شان را از سخت‌ترین راه‌های غیرممکن آغاز کنند، فقط یک عدد در جداول آماری نیست، برایشان به اندازه ۱۰۰ درصد درد و رنج و سختی است.

وقتی حتی برای خروج از آپارتمانی که با زحمت خریده‌اند، باید فرزند یا همسرشان را هر روز تا جلوی در بکشانند و با شرمندگی زیاد تازه اولین مرحله را پشت سر بگذارند... مرحله دوم برایشان از حمل‌ونقل آغاز می‌شود، ماشین مخصوص نداشته باشند، کارشان با کرام الکاتبین است، اتوبوس یا مترو؟ رسیدن به هر ایستگاه برایشان ارزان تمام نمی‌شود، تاکسی، دربست...شرایط برای آنها پیچیده است. شهردار تهران گفته که باید شرایط مناسب‌سازی به بالای ۳۵ درصد برسد، اما تا آن زمان فضای مناسب‌سازی در تهران قابل قبول نیست... محسن ۳۵ ساله است، ۴ سال پیش ازدواج کرده، معلولیتش مادرزادی است. به قول خودش با ویلچر عزیزش خو گرفته است.

از مناسب‌سازی فقط همین را می‌داند که باید از خانه بیرون نیاید! لااقل خیلی جاها را برای خودش ممنوع کرده، حتی پارک نزدیکی خانه‌شان! می‌گوید آنقدر در ورودی‌ها میله گذاشته‌اند که کالسکه باریک بچه هم رد نمی‌شود، چه برسد به اینکه بخواهد با ویلچر عبور کند. کارهای بانکی اما برایش پر زحمت‌ترین است. خوشبختانه حالا با اینترنت بانک کارهایش را انجام می‌دهد اما تا همین چند سال پیش هیچ وقت نمی‌توانست به تنهایی به سراغ یک عابر بانک برود. تاکسی که شاید تا به حال کمتر از ۵ بار آن‌هم وقتی کم سن و سال و پر وزن بود، سوار شده، اما حالا اگر همین یک خودروی پرایدش نباشد، در خانه محبوس می‌شود. لیلا بر اثر یک تصادف دوپایش را از دست داده است. حدود ۵ سال پیش! خودش را هنوز هم سرزنش می‌کند.

بعد از کلنجارهای روحی و روانی بسیار بالاخره پایش به شهر باز شده، اما شهری که او قبل از تصادفش می‌شناخته، با شهری که حالا می‌بیند، زمین تا آسمان فرق کرده است... حالا باورش شده زندگی همیشه بر یک مدار نمی‌چرخد، اما وقتی به دور بدش می‌رسد، شهر هم با تو بد می‌شود: «من دل پری از آدم‌ها ندارم، خیلی‌ها اتفاقاً به ما کمک می‌کنند، اما از مسئولان توقع داریم که ما را هم ببینند، شهر بخصوص پیاده روها به حدی ناهموار و پر دست‌انداز است که حتی یک فرد بدون معلولیت هم نمی‌تواند درست راه برود. اکثر مغازه‌ها و فروشگاه‌ها و حتی پاساژها پله دارد و هیچ رمپی برای ما نگذاشته‌اند، می‌گویند اینها قدیمی ساز هستند، اما دروغ می‌گویند حتی جدید سازها هم به مشکلات ما توجه نمی‌کنند. اغلب ورودی‌شان با پله شروع می‌شود.

پل‌های عابر پیاده حتی اگر پله برقی هم داشته باشند، باز برای سوار شدن به کمک یک فرد دیگر نیاز است. میادین میوه و تره بار هم حتی آنها که بزرگ و مجهزند، نمی‌توان به غرفه‌ها وارد شد، چون لااقل یک پله دارد.»

بانکها مناسب‌سازی نشده‌اند
رئیس دبیرخانه ستاد پیگیری و هماهنگی مناسب‎‌سازی بهزیستی درباره مناسب‌سازی سازمان‌ها و ادارات برای معلولان می‌گوید: سه سالی است که جشنواره شهید رجایی برگزار می‌شود، در این جشنواره مناسب‌سازی سازمان‌های دولتی و ادارات یک امتیاز دارد.
ما در سطح ملی از ۱۰۰ دستگاه و در سطح شهرستان‌ها از ۲۴ هزار اداره بازدید کردیم، در حال حاضر همه ادارات و سازمان‌ها در بحث مناسب‌سازی ورود کرده‌اند. بسیاری از ادارات شرایط مناسب‌سازی را در ورودی ساختمان‌ها، آسانسورها، سرویس بهداشتی و پارکینگ‌ها رعایت کردند و شرایط دستگاه‌های دولتی و ادارات در این ۴ مورد خوب توصیف می‌شود.

ابراهیم کاظمی مؤمن‌سرایی درباره اینکه سابق بر این دستگاه‌های دولتی پاسخگوی مناسب‌سازی برای معلولان نبودند، اظهار می‌کند: تمامی دستگاه‌های اداری ملزم هستند که ساختمان‌های خود را مناسب‌سازی کنند، این قانون حدود ۱۵ سال پیش تصویب شد اما متأسفانه سازمان‌ها سال‌های قبل کوتاهی کردند این هم بدان معناست که خود افراد در دستگاه‌های دولتی درگیر معلولیت نیستند، به‌همین دلیل مناسب‌سازی را بخوبی انجام ندادند اما حالا مکاتباتی از وزارتخانه‌ها داریم که برای ما می‌نویسند که مجموعه‌های مختلف خود را مناسب‌سازی کردند. او با اشاره به اینکه بانک‌ها یکی از مکان‌های مهم برای رفت‌وآمد معلولان هستند و در حال حاضر مناسب‌سازی نشده‌اند، می‌گوید: با مدیرعامل تمامی بانک‌ها مکاتباتی انجام داده‌ایم و از آنها خواستیم تا وضعیت مناسب‌سازی بانک‌ها را به ما اعلام کنند.

برخی از بانک‌ها وضعیت مناسبی برای رفت و آمد معلولان ندارند، وضعیت بانک‌ها ایده‌آل سازمان بهزیستی نیست و نمی‌توانیم بگوییم بانک‌ها مناسب‌سازی شده‌اند. یکی از مشکلات مهم و مطرح در این زمینه ارتفاع بلند دستگاه‌های ATM است که هیچ پله‌ای برای استفاده افراد دارای معلولیت ندارند.ورودی برخی از بانک‌ها پله و در برخی دیگر از بانک‌ها دستگاه بالابر وجود دارد. این‌ مشکلاتی است که بانک‌ها دارند و دلیل حل نشدن این مشکلات هم این است افرادی که در نهادهای مختلف کار می‌کنند توجهی به مسائل معلولان ندارند.

رئیس دبیرخانه ستاد پیگیری و هماهنگی مناسب‎‌سازی بهزیستی، به مبلمان شهری اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از موضوعات مهم فضای شهری است که اعتقاد داریم اگر شهرداری‌ها آیین نامه ماده ۳ حقوق افراد دارای معلولیت را رعایت کنند ما در بخش شهری هیچ مشکلی نخواهیم داشت. بر اساس این آیین نامه شهرداری‌ها ۶ وظیفه دارند، یکی از وظایف اصلی این است که پیاده روها همسطح‌سازی شود و مسیر ویژه نابینایان را در تمامی مسیرها قرار دهند. این مسیر هم اکنون در همه خیابان‌ها وجود دارد اما پیمانکار اشتباه راهیابی کرده است. اگر چند مسیر نابینایان را طی کنید، می‌بینید که این مسیرها منتهی به درخت یا کیوسک‌ها می‌شود. موضوع دیگر این است که تمامی پارک‌ها، بوستان‌ها، کتابخانه و اماکن باید مناسب‌سازی شود، هم اکنون چند درصد پارک‌ها یا کتابخانه‌ها مناسب‌سازی شده است. همچنین چراغ قرمزها در تقاطع باید دارای علائم صوتی برای نابینایان باشد. مسأله مهمتر صدور پروانه برای ساختمان‌ها است. شهرداری براحتی برای برخی ساختمان‌هایی که مناسب‌سازی نشده‌اند پروانه صادر می‌کند، بسیاری از پاساژهای داخل شهر مناسب‌سازی نشده‌اند.

روزانه ۱۱۰ نفر دچار معلولیت می‌شوند
مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان هم درباره جمعیت معلولان در کشور می‌گوید: از نظر آمار سازمان بهداشت جهانی ۳ درصد از جمعیت کشورها را افراد دارای معلولیت تشکیل می‌دهند. در ایران دو میلیون و ۴۰۰ هزار معلول داریم که یک میلیون و ۵۲۰ هزار نفر در سازمان بهزیستی پرونده دارند. بر اساس آخرین آمار اورژانس کشور، راهنمایی و رانندگی، وزارت بهداشت و وزارت رفاه روزانه ۱۱۰ نفر دچار معلولیت می‌شوند،طبق این آمار ماهانه ۳ هزار و ۳۰۰ نفر و سالانه ۴۰ هزار نفر در حوادث مختلف دچار معلولیت می‌شوند.

علی همت محمود‌نژاد تأکید می‌کند: با توجه به جمعیت بالای معلولان، شهر برای رفت و آمد آنها آماده نیست، فضا و حمل‌ونقل شهری بسیار مشکل دارد. این درحالی است که ماده یک قانون جامع حمایت از حقوق معلولان به موضوع دسترسی اشاره می‌کند. بر اساس ماده ۲ این قانون، تمامی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهـــادهای عمومی و انقلابی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی، به نحوی عمل کنند که امـکان دسترسی و بهره‌مندی معلولان، همچون افراد عادی فراهم شود. با این حال این وضعیت برای معلولان وجود ندارد و شما کمتر معلولی را می‌بینید که در شهر حضور داشته باشد.

رئیس جامعه معلولان همچنین، با تأکید بر ضرورت رعایت استانداردهای مناسب سازی، از تأثیرگذاری سلایق مجریان بر نحوه اجرای مناسب‌سازی گلایه و عنوان کرد: حتی در احداث رمپ‌ها نیز یک استاندارد واحد و صحیح به کار گرفته نمی‌شود، به طوری که بعضاً شیب رمپ به حدی زیاد است که می‌تواند منجر به سقوط معلول شود.