نقاط قوت و ضعف آموزش حضوری و غیرحضوری به روایت یک معلم

در اغلب این اظهارنظرها بر جامعیت آموزش حضوری و تاثیرگذاری بیشتر این شیوه تاکید رفته است، اما با توجه به وضعیت حاضر جوامع و ناگزیری فاصله‌گذاری‌های اجتماعی، چاره‌ای برای سیاست‌گذاران آموزشی باقی نمی‌ماند جز اینکه آموزش‌های حضوری را برای عده محدودی از دانش‌آموزان، که فاقد دسترسی به امکانات آموزش دیجیتال هستند، فراهم کند و جمعیت بزرگتری را تحت پوشش آموزش‌های غیرحضوری قرار دهد که در این میانه، گرچه آموزش‌های تلویزیونی و بسته‌های آموزشی نیز دیده می‌شوند، نقش تدریس آنلاین پررنگ‌تر است.

جدا از عوامل کوچک و بزرگی که بر یادگیری دانش‌آموزان در محیط یک کلاس مجازی تاثیرگذار است، موضوع جامعه‌پذیری و کسب برخی مهارت‌های اجتماعی، که خود از اهم کارکردهای آموزش چهره به چهره محسوب می‌شود، در آموزش‌های مجازی یا آنلاین نیز اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. در واقع یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های آموزش مجازی با شیوه‌های حضوری این است که تک‌تک اتفاقات کلاس مجازی، اعم از فایل‌های صوتی و تصویری مبادله شده، تصاویری که از انجام تکالیف اشتراک‌گذاری می‌شود و ابتکاراتی که دانش‌آموزان در قالب ساخت ویدئو، اینفوگرافی، کلیپ، انیمیشن و پاورپوینت با همکلاسی‌های خود به اشتراک می‌گذارند در گوشه‌ای از حافظه گستره جهانی وب ثبت و ضبط می‌شود و بارها و بارها قابل دیدن و شنیدن و زیستن است.

همین موضوع آثار متفاوت روانی را بر معلمان و متعلمان به دنبال دارد که گفت‌وگوی حاضر به این بخش از تاثیرات روانی آموزش‌های آنلاین می‌پردازد:

عطیه گودرزی معلم پایه اول دبستان دختران سمیه در منطقه ۴ شهر تهران در گفت‌و‌گو با پانا درباره آموزش‌های تلفیقی در مدارس اظهار کرد: «ما از کلاس حضوری فیلم می‌گیریم و آن را در شبکه شاد ذخیره می‌کنیم و وقتی کلاس آنلاین آغاز می‌شود فیلم برای همه بچه‌های کلاس بارگذاری می‌شود.»

وی با اشاره به اهمیت ارتباط تصویری همزمان برای تدریس آنلاین گفت: «البته امکان پخش زنده در شبکه شاد وجود دارد که ارتباطی یک‌طرفه است. معمولا ما از امکان پخش زنده استفاده نمی‌کنیم و این امکان تنها در زمان سخنرانی مدیران رده‌بالای وزارتخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی اگر امکانی مشابه «اسکای‌روم» در شبکه شاد ایجاد می‌شد تا معلم و همه دانش‌آموزان کلاس همزمان در تصویر دیده شوند خیلی مفید واقع می‌شد. فکر می‌کنم بعضی مراکز آموزشی مثل آموزشگاه‌های زبان در دوره همه‌گیری از این قابلیت استفاده می‌کنند و از عملکرد آن رضایت دارند.»

این معلم پایه اول در ادامه به مزیت‌های آموزش غیرحضوری از جنبه‌های متفاوت اشاره کرد و گفت: «یکی از محاسن آموزش غیرحضوری این است که مادران به‌طور دقیق با شیوه آموزش آشنا می‌شوند. بحران کرونا و به تبع آن شروع آموزش‌های غیرحضوری باعث شد خانواده‌ها خیلی بیشتر از گذشته درگیر امر تحصیل فرزندان‌شان شدند و در واقع ما (معلمان و مسئولان مدرسه) را درک کردند. امروز بسیاری از مادران با ما درس می‌خوانند و همین اتفاق باعث می‌شود بهتر از پیش قادر باشند به یادگیری فرزندشان کمک کنند. به این صورت درس‌ها برای مادران جذابیت پیدا کرده است و آنها با حس مسئولیت‌پذیری سعی دارند به خوبی یادبگیرند. حتی گاهی مباحث سخت‌تر درسی را ابتدا به مادرها درس می‌دهیم تا آنها دستیار ما در تدریس باشند.»

خانم گودرزی در ادامه قابلیت بارگذاری ویدئوهای تدریس و فایل‌های آموزشی را امکانی برای تکرار مباحث درسی عنوان و درباره آن اظهار کرد: «در گذشته وقتی می‌خواستم جدول شگفت‌انگیز را تدریس کنم چندهفته طول می‌کشید تا همه یاد بگیرند، ولی در وضعیت آموزش مجازی این یادگیری طی دو روز اتفاق می‌افتد؛ چون بچه‌ها قادرند به هردفعه که خودشان بخواهند ویدئو یا فایل درسی را ببینند یا بشنوند و این تکرارشدن نقش موثری در یادگیری دارد.»

وی افزود: «یکی از مهم‌ترین آثار آموزش مجازی در کودکان دوره ابتدایی افزایش اعتماد به نفس در آنهاست که نقش فوق‌العاده‌ای در پیشرفت تحصیلی دارد. ما دانش‌آموزانی داریم که در مرز کودکان عادی و استثنایی هستند. این بچه‌ها هر زمان که خودشان آمادگی داشته باشند صدا یا ویدئو می‌فرستند. یعنی دیگر استرس کلاس درس و ترس صحبت‌کردن در جمع وجود ندارد. بچه‌ها سپس فیلم خودشان را می‌بینند یا صدای خودشان را می‌شنوند و به این ترتیب اشکالات خود را برطرف می‌کنند.»

این معلم پایه اول تاکید کرد: «بازخوردی که از مادران و خانواده‌های دانش‌آموزان به ما رسیده است نشان می‌دهد آموزش‌های مجازی تاثیر روانی مثبتی بر فن بیان، مهارت‌های اجتماعی، مهارتهای صحبت در جمع و حس ارزشمندی دانش‌آموزان داشته است.»