حکیم زاده: نداشتن تبلت اصلا به این معنا نیست که آموزش بچه ها قطع می شود

به گزارش روزنامه اعتماد، بیستم شهریور ماه بود که «اعتماد» در گزارش «بچه های افغان پشت درهای مدرسه مانده اند» به نقل از دو سازمان بزرگ مردم نهاد یعنی جمعیت امام علی و شبکه یاری کودکان کار، به این موضوع پرداخت که به رغم روند ثبت نام کودکان اتباع خارجی حتی بدون کارت اقامت، امسال با رویه تازه وزارت کشور و دفاتر کفالت، تعدادی از کودکان افغان در مدارس ایرانی ثبت نام نمی شوند. تقریبا ۱۰ روز بعد رضوان حکیم زاده، معاون ابتدایی وزیر آموزش و پرورش در گفت وگو با «اعتماد» تایید کرد که مشکلاتی ایجاد شده بوده اما پس از پیگیری های مجدد از دفتر رهبری وارد عمل شده اند و دستورالعمل ثبت نام در مدارس را به تمامی مناطق ارسال کرده اند. او می گوید اگر همچنان موردی از نبود همکاری برای صدور کارت در دفاتر کفالت وجود داشته باشد از طریق قانونی قابل پیگیری است. حکیم زاده در آغاز سال تحصیلی پرهیاهوی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در این گفت وگو در مورد روند شناسایی و حل مشکل کودکان بازمانده از تحصیل و یا دانش آموزانی که دسترسی به سامانه شاد ندارند هم توضیح داده است.

در مدتی که از آغاز رسمی سال تحصیلی گذشته آمار دانش آموزانی که در مقطع ابتدایی ثبت نام کرده اند چقدر بوده و آیا با پیش بینی های تان مطابقت داشته یا خیر؟

تا الان حدود یک میلیون و ۴۸۳ هزار و ۲۳ دانش آموز در کلاس اول و در دوره ابتدایی ۸ میلیون و ۳۷۲ هزار و ۷۰۹ دانش آموز را ثبت نام کرده ایم که در مجموع تا الان حدود ۱.۲۶ درصد نسبت به دانش آموزان ابتدایی سال قبل افزایش داشته ایم. امسال برای اولین بار زودتر از همیشه از ثبت احوال آمار گرفتیم و طبق آن آمار، موارد ۶ سال تمام ما یک میلیون و ۴۷۹ هزار و ۲۰۳ نفر بود که تا الان ۲ هزارم درصد تعداد لازم التحصیل های ۶ سال تمام ما بیشتر است البته فعلا نرخ ناخالص را داریم. لیستی را برای استان ها آماده کرده ایم به تفکیک مناطق هم گرفته ایم؛ نرخ ناخالصی برخی مناطق بالای صد است و اغلب مناطق کشور ما در نرخ ناخالص مشکلی ندارند. اما برای اینکه نرخ خالص دست مان بیاید باید فهرستی که ثبت احوال داده را ظرف این هفته با لیست نهایی سناد (سامانه نام نویسی الکترونیکی دانش آموزان) چک کنیم. ممکن است هنوز اطلاعات بخشی از مدارس به سناد منتقل نشده باشد و این تعداد افزایش پیدا کند. با توجه به روندی که تا کنون دیده ایم فکر می کنم که تفاوت چندانی با سال گذشته نداشته باشیم و امیدواریم که تعداد بیشتری هم ثبت نام کرده باشند.

آخرین باری که صحبت کردیم (اوایل خرداد) گفتید که تعدادی از دانش آموزان، مثلا حدود هزار نفر در تهران، پیدای شان نیست که احتمالا حاصل برخی جابه جایی های خانوار ها هم بوده است. در حال حاضر اطلاعی دارید که چه میزان از دانش آموزانی که در سیستم آموزش و پرورش بوده اند همچنان دیگر ردی از آنها نیست؟

ببینید من گفتم که برخی دانش آموزان بازمانده از تحصیل ما، وقتی اطلاعات اسمی شان را می فرستیم ممکن است در آن منطقه ای که مربوط به محل تولدشان بوده دیگر حضور نداشته باشند. چون در کشورمان سیستم تنظیم مهاجرت بین شهری را نداریم و این اطلاعات به صورت نظام مند در جایی ثبت نمی شود. ممکن است یک دانش آموز مثلا جزو موالید سیستان و بلوچستان باشد و جزو آمار اسمی آن منطقه باشد اما به تهران یا مثلا گلستان مهاجرت کرده باشد و گاهی به خاطر این جابه جایی هایی که ثبت نمی شوند، ممکن است برخی از آنها در منطقه تولدشان خارج از دسترس باشند اما در منطقه دیگری ادامه تحصیل بدهند. ما امسال با توجه به همکاری با ثبت احوال و با توجه به زمان خوبی که در دست داریم، بتوانیم وضعیت تمامی دانش آموزانی که به هر دلیلی جزو لیست نیستند را مشخص کنیم. سال گذشته یک کار پژوهشی هم روی شناسایی بازماندگان از تحصیل و دلایلش انجام دادیم که بر اساس آن نتایجی که به دست آوردیم بتوانیم رصد بهتری روی این دانش آموزان داشته باشیم.

یک مساله جدی که امسال به وجود آمد و سازمان های مردم نهاد را هم نگران کرده این است بنا به مواردی که دیده اند، امسال برخلاف چند سال گذشته «فرمان» اجرا نمی شود و به نظر می رسد از سمت وزارت کشور جلوی ورود بچه های افغان بدون اوراق هویت به سیستم آموزشی کشور گرفته می شود. دفاتر کفالت برگه های مورد نیاز آموزش و پرورش برای ثبت نام را به بچه ها نمی دهند و... چقدر در جریان این ماجرا هستید؟

این اشکال به هنگام ثبت نام پیش آمده بود که ما با توجه به فرمان مقام معظم رهبری و با اعتقادی که خودمان داریم که آموزش حق کودک است، به صورت جدی پیگیری کردیم. ما هم البته ملاحظات امنیتی این ماجرا را درک می کنیم اما معتقدیم که برای کنترل فرآیندی مثل مهاجرت غیرقانونی، کودکان نباید تنبیه شوند و راهکار این قضیه را در محروم کردن کودکان از آموزش نمی بینیم. پیگیری هایی انجام شد از جمله مجددا از دفتر مقام معظم رهبری پیگیری کردیم که نمی دانم آخرین دستورالعملی که ارسال شده است را دیده اید یا نه که در آن مشکل برطرف شده و در حال حاضر مشکلی در ثبت نام این دسته از دانش آموزان نداریم. اگر هم موردی باشد پیگیری می کنیم تا مشکل شان حل شود.

این دستورالعملی که می گویید کی و از کجا آمده؟

دستورالعمل را مرکز بین الملل ما برای تمام مناطق فرستاد. حدود یک ماه پیش یا ۲۰ روز قبل باید ارسال شده باشد.

از صحبتی که ما با انجمن ها داشتیم و گزارش هایی که دادند تقریبا یک هفته می گذرد.

بله، گفتم اشکالاتی پیش آمده بود که پیگیری کردیم. اگر الان هم مواردی به صورت سلیقه ای برخورد می شود قابل پیگیری هستند اما دستورالعمل کلی مبتنی بر ثبت نام دانش آموزان است.

آمار بیش از ۳ میلیون دانش آموزی که دسترسی به شاد ندارند و ممکن است جمعیت قابل توجهی از آنها تبدیل به بازماندگان از تحصیل شوند، چند وقتی است که در رسانه ها محل بحث شده. برای این تعداد چه فکری دارید؟

بله، این آماری است که خودمان استخراج کردیم. بر اساس قابلیت های سامانه شاد این امکان وجود دارد که آمارمنطقه به منطقه و مدرسه به مدرسه دانش آموزانی که با کد ملی در شاد ثبت نام کرده اند را داشته باشیم. بر اساس بررسی هایی که انجام شد، حدود ۴ میلیون و ۷۱۸ هزار دانش آموز سال گذشته جزو بستر شاد نبودند. تعدادی از اینها به دلیل عدم دسترسی به اینترنت و زیرساخت های فناوری جزو آمار نبودند یعنی حتی اگر گوشی هم داشتند به خاطر نبود زیرساخت نمی توانستند به سامانه بپیوندند. ۵۰۰ هزار نفر هم جزو دانش آموزان اتباع ما هستند. اما آن دسته از دانش آموزان که به دلیل نداشتن تبلت و یا گوشی عضو نشدند تعدادشان ۲۵۵ هزار دانش آموز است که به تفکیک مناطق و استان ها شناسایی شده اند و اقداماتی انجام شد تا بشود برای آنها امکاناتی فراهم کرد. جلساتی هم با خیرین مدرسه ساز داشتیم و خواهش کردیم با توجه به شرایط فعلی، بخشی از آورده هایی که برای ساخت مدارس گذاشته می شود را در قالب تبلت در دست دانش آموز بگذاریم. اما با توجه به اینکه ما به عنوان وزارت آموزش و پرورش وظیفه داریم که شرایط آموزش را برای همه دانش آموزان فراهم کنیم. در برنامه جامعی که تهیه کردیم، بسترهای متعددی را تعریف کرده ایم. خب خیلی از مناطقی که دسترسی ندارند در واقع مناطق دوردست یا مناطق روستایی- عشایری ما هستند که سال گذشته هم آموزش آنها را به صورت حضوری برگزار کردیم و یا از طریق اعزام راهبران و برنامه های تلویزیون آنها را تحت پوشش قرار دادیم. امسال هم مسوولیت مدیر مدرسه است که مطمئن شود تک تک دانش آموزان به یکی از بسترهای آموزش حضوری یا غیرحضوری اعم از شاد، تهیه درسنامه ها و اعزام راهبران یا برنامه های تلویزویون دسترسی داشته باشند. جریان آموزش هیچ کودکی نباید قطع شود. البته مطلوب ما این است که تمامی کودکان بتوانند از امکانات فناوری استفاده کنند. سازمان هایی هم در همین زمینه وارد عمل شده اند. در مورد دانش آموزان زیر پوشش کمیته امداد در گام اول بنیاد مستضعفان اعتباری اختصاص داد، برای تعداد دیگری از دانش آموزان وزارت رفاه مساعدت کرد که آمار و اطلاعات کامل دانش آموزان ساکن مناطق محروم را که دسترسی به اینترنت در محل زندگی شان فراهم بود اما گوشی نداشتند را به آنها دادیم. اقداماتی را هم بانک ملی انجام داده است و به همین شکل امیدواریم تعهداتی که سایر سازمان ها و دستگاه ها دارند هم انجام شود. نداشتن تبلت البته اصلا به این معنا نیست که آموزش بچه ها قطع می شود اما اینکه همه به این وسایل دسترسی داشته باشند می تواند شرایط عادلانه تری را برای دسترسی به آموزش برابر فراهم کند.