از پوشش مجهول الهویه‌ها تا افزایش بعد خانوار معلولان در عملکرد بهزیستی

به گزارش روابط عمومی سازمان محیط زیست، محمد نفریه به فعالیت های دفتر توانمندسازی در دولت یازدهم و دوازدهم اشاره کرد و گفت: به استناد ماده یک قانون حمایت از حقوق معلولان، تعیین نوع و شدت معلولیت افراد بر عهده کمیسیون پزشکی توانبخشی سازمان است. این کمیسیون ترکیبی از متخصصان و کارشناسان گروه‌های توانبخشی مرتبط با سلامت و گروه‌های پزشکی است که تعیین نوع و شدت معلولیت را مطابق طبقه‌بندی بین‌المللی عملکرد، معلولیت (کم‌توانی) و سلامت برعهده ‌دارد.

وی افزود: درحال حاضر این کمیسیون در سه سطح شهرستان، استان و کشور تشکیل می‌شود و متناسب با نوع معلولیت (کم‌توانی)، تعداد و ترکیب اعضای آن تعیین می‌شود.

تحت پوشش قرارگرفتن ۹۷ درصد ازجمعیت روستایی کشور در برنامه CBR

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، درادامه به توانبخشی مبتنی برجامعه روستایی اشاره کرد و گفت: توانبخشی مبتنی بر جامعه "CBR "یک استراتژی در درون برنامه توسعه جامعه برای توانبخشی، کاهش فقر، برابرسازی فرصت‌ها و تلفیق اجتماعی همه افراد معلول " و ارتقای اجرایی برنامه" CBR " از طریق تلاش‌های مشترک خود افراد معلول و خانواده‌های آنان، سازمان‌ها و جوامع، و خدمات اجتماعی، شغلی، آموزشی و بهداشتی مرتبط به بخش دولتی و غیردولتی و دیگر خدمات است.

به گفته نفریه، ماتریس ""CBR که در سال ۲۰۱۰ توسط سازمان جهانی بهداشت تهیه شده است شامل پنج مؤلفه کلیدی از جمله؛ سلامت، آموزش، معاش، اجتماعی و توانمندسازی است که در هر یک از این مؤلفه‌ها پنج جزء وجود دارد.

وی ادامه داد : چهار مؤلفه اول مربوط به بخش‌های توسعه کلیدی است، که بیانگر تمرکز رویکرد چندبخشی در CBR است. آخرین مؤلفه مربوط به توانمندسازی فرد معلول، خانواده آنان، و جامعه است که مبنایی برای حصول اطمینان از دسترسی افراد معلول به تمام بخش‌های توسعه و بهبود کیفیت زندگی و لذت بردن از حقوق بشر است.

وی تصریح کرد: این برنامه که از سال ۱۳۷۴ در کشور آغاز شده اکنون بخشی از برنامه ششم توسعه کشور است که تاکنون توانسته ۹۷ درصد ازجمعیت روستایی کشور را تحت پوشش قرار دهد.

به گفته معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، هر ساله حدود ۴۸۰ هزار فرد دارای معلولیت تحت پوشش این برنامه، خدمات مختلفی را در زمینه سلامت، آموزش، معاش، فعالیت های اجتماعی و توانمند سازی برای افراد دارای معلولیت در مناطق روستایی با کمک بخش های دولتی و غیر دولتی و اعضای جامعه دریافت می کنند.

وی بیان کرد: در سالهای اخیر تلاش برای توسعه و اجرای CBR بیشتر در مناطق روستایی متمرکز بوده است اما از آنجایی که افراد دارای معلولیت که در مناطق کم درآمد و پر جمعیت شهری زندگی می کنند (حاشیه شهرها) اغلب به خدمات توانبخشی دسترسی ندارند، بنابراین اجرای CBR در مناطق شهری و بر اساس تکلیف برنامه ششم توسعه از سال ۱۳۹۷ در ۵ استان و ۲۵ شهر محروم آغاز شد. این برنامه خدمات مختلفی را در زمینه سلامت، آموزش، معاش، فعالیت های اجتماعی و توانمند سازی برای افراد دارای معلولیت در مناطق شهری بویژه حاشیه شهر ها و شهر های محروم فراهم می کند.

نفریه خاطر نشان کرد: این برنامه با هدف ارتقای سطح سلامت و توانمندی های جسمانی، روانی و اجتماعی افراد دارای معلولیت ساکن روستا طراحی شده و شامل مراحل زیر است:

مرحله اول، شامل ظرفیت سازی و شبکه سازی است. در این مرحله پس از انتخاب منطقه مورد نظر، آموزش مجریان طرح، شناسایی امکانات و تجهیزات ورزشی عمومی منطقه اجرای طرح، شناسایی افراد دارای معلولیت مشارکت دهنده در طرح و همچنین ایجاد ارتباط با افراد، سازمانها و نهادهای دولتی و غیردولتی و افراد داوطلب جهت همکاری در برگزاری طرح صورت می گیرد.

مرحله دوم، شامل آموزش مقررات رشته های ورزشی به افراد دارای معلولیت و انجام تمرینات به صورت تلفیقی و گروهی با اعضای خانواده و یا دوستان در یک بازه زمانی سه ماه است. این مرحله که بخش اصلی طرح می باشد، با هدف فراگیرسازی اجتماعی و رفع تبعیض، افزایش مشارکت فرد دارای معلولیت در عرصه های اجتماعی، انجام کارهای گروهی، یادگیری انجام فعالیتهای منظم و افزایش اعتماد بنفس و عزت نفس افراد دارای معلولیت انجام می شود.

مرحله سوم، شامل برگزاری جشنواره ورزشی و بازیهای بومی محلی در سطح بخش یا شهرستان است. در این مرحله بر اساس امکانات موجود، بین افراد دارای معلولیت مشارکت کننده در طرح متناسب با رشته های ورزشی تمرین شده رقابت صورت می گیرد.

تشکیل صندوق های خرد محلی برای افراد دارای معلولیت با هدف توانمندسازی و ظرفیت سازی آنها

معاون امور توانبخشی درادامه به تشکیل صندوق های خرد محلی برای افراد دارای معلولیت در برنامه CBR اشاره کرد وگفت: برنامه تشکیل صندوق های خرد محلی برای افراد دارای معلولیت با هدف توانمندسازی و ظرفیت سازی آنان تهیه شده است، تا با ایجاد دسترسی به منابع مالی لازم، سطح معیشت و درآمد افراد دارای معلولیت ارتقا یابد.

وی افزود: ایجاد صندوق های خرد محلی برای افراد تحت پوشش برنامه توانبخشی مبتنی برجامعه مستلزم همکاری سازمان بهزیستی، صندوق کارآفرینی امید و مجری (بخش غیر دولتی) است که مطابق با تفاهم نامه مشترک فعالیت می کنند.

وی یادآورشد: اجرایی برنامه در مرحله اول بر پایه تشکیل گروههایی متشکل از افراد دارای معلولیت است. در مرحله دوم سپرده گذاری و پس اندازهای خرد توسط اعضا آغاز می شود، همچنین مبالغی از سوی سازمان بهزیستی به عنوان مشوق به صندوق تعلق می گیرد. طی این مرحله پس انداز اعضا، در مورد چگونگی راه اندازی یک کسب و کار کوچک به صورت فردی و یا گروهی آموزش می بینند. در مرحله سوم، پس از چند ماه پس انداز( ۳تا ۶ ماه) اعضا سرمایه لازم برای اعطای تسهیلات را کسب می کنند، در مرحله چهارم هم اعطای تسهیلات در قالب اعتبارات خرد به اعضای واجد شرایط صورت می گیرد تا در نهایت اعضا باید بتوانند تسهیلات دریافتی را صرف یک فعالیت درآمدزا کنند.

معاون امور توانبخشی در ادامه به طرح توانمندسازی افراد دارای اختلال بینایی، اختلال شنوایی، آسیب نخاعی و سالمندان اشاره کرد وتصریح کرد: در این طرح تلاش می شود تا فرد معلول، مهارت ها و آموزش های لازم را جهت غلبه بر محدودیت ها و استفاده بهینه از سایر ظرفیت های جسمی، روانی و اجتماعی خود کسب کرده تا با استقلال و خودباوری، در مسیر احیا حقوق خویش گام بردارد.

وی گفت: این طرح بر خدماتی متمرکز شده و طیفی از مداخلات راشامل شود که یک فرد دارای معلولیت با کمترین سطح مشارکت، در پایان فر آیند توانمندی به فردی مبدل شود که موفق شده توانمندی های بالقوه خود را بالفعل کند، همچنین سطحی از مشارکت راکه متناسب با سطح آسیب و معلولیت وی است را تجربه کرده و بتواند حقوق فردی و اجتماعی خود را مطالبه کند. در نتیجه افراد دارای اختلال بینایی یا شنوایی که براساس نظر کمیسیون پزشکی توانبخشی تشخیص نوع و تعیین شدت معلولیت، شدت معلولیت متوسط و بالاتر داشته باشد یا آسیب نخاعی یا سالمندی وی تأیید شود به مدت یک سال از خدمات طرح بهره مند می شود.

اجرای طرح توانمند سازی ضایعه نخاعی در ۲۹ استان در سال گذشته

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی بیان کرد: در سال۹۸ طرح توانمند سازی ضایعه نخاعی در ۲۹ استان، طرح توانمندسازی سالمندان در ۱۹ استان، طرح توانمند سازی افراد دارای اختلال بینایی در ۶ استان و طرح توانمندسازی افراد دارای اختلال شنوایی در ۴ استان اجرا شد.

نفریه به فعالیت دفتر امور توانبخشی روزانه و توانپزشکی اشاره کرد و راه اندازی سامانه غربالگری و تشخیص اختلال طیف اتیسم در سطح کشور، آغاز پرداخت الکترونیک کمک هزینه (یارانه)، ایاب و ذهاب و تغذیه مراکز روزانه توانبخشی، حرفه آموزی و کارگاه های تولیدی حمایتی، پرداخت متمرکز کمک هزینه لوازم بهداشتی به کلیه افراد ضایعه نخاعی تحت پوشش سازمان، راه اندازی مراکز روزانه آموزشی توانبخشی چند معلولیتی در مناطق محروم، پشتیبانی شغلی افراد دارای معلولیت، برگزاری نخستین نمایشگاه کشوری نقاشی افراد دارای معلولیت، اجرای طرح تحلیل وضعیت کودکان دارای معلولیت با همکاری صندوق کودکان ملل متحد و دستگاه های مسئول وارائه خدمات توانبخشی از راه دور به افراد دارای معلولیت را از جمله اقدامات این دفتر ذکر کرد.

وی همچنین، بهره مندی از تکنولوژی در راستای تقویت دولت الکترونیک در پرداخت کمک هزینه مراکز توانبخشی، تحقق سیاست کوچک سازی مراکز شبانه روزی با ایجاد و توسعه خانه های افراد دارای معلولیت و سالمندان، ایجاد ۱۰۳ خانه حمایتی افراد دارای معلولیت با اارائه خدمات به شیوه ای نظام دار و هدفمند در محیط مشابه منازل عادی و ایجاد بستر مناسب جهت آموزش و توانمند سازی و پوشش حق پرستاری افراد دارای آسیب نخاعی به تعداد ۲۷ هزارو ۲۱۷ نفررا از دیگر برنامه ها و اقدامات این معاونت دانست.

معاون امور توانبخشی در ادامه، افزایش بعد خانوار افراد دارای معلولیت دریافت کننده مستمری از سازمان به تعداد ۱۷۶هزار خانوار، توسعه بهره مندی از کمک هزینه معیشت با پوشش بیش از ۸۰۰ هزار خانوار، بهره مندی ۱۴هزارو۴۵۱ نفر افراد مجهول الهویه مقیم مراکز شبانه روزی از کمک هزینه درمان و نگهداری، پوشش ۵۱ هزار فرد دارای معلولیت واجد شرایط دریافت خدمات مراکز شبانه روزی توانبخشی، تقویت و توسعه برنامه های خانواده محور با پوشش ۳۶ هزارو ۵۰۰ نفر از گروه هدف پشت نوبت مراکز شبانه روزی و پوشش ۱۹۰ هزارو ۲۷۹ نفر از افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید فاقد شغل و درآمد از کمک هزینه معیشت موضوع ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق افرد دارای معلولیت را از جمله اقداماتی ذکر کرد که در سال های گذشته از سوی این معاونت انجام شده است.