ظریف: نظم نوین جهانی دیگر کاملا غربی نخواهد بود

محمدجواد ظریف در گفت‌وگوی زنده اینستاگرامی درباره تحولات جهانی که در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برای مخاطبان بین‌المللی انجام شد، گفت: «پس از پایان جنگ سرد برخی تلاش کردند تا آینده جدیدی بسازند و تحولات آینده را نه تنها پیش‌بینی بلکه تجویز می‌کردند. ابرقدرت‌ها اشتباه محاسباتی داشتند و اعلام نظم نوین جهانی به وسیله رئیس‌جمهور وقت آمریکا، موضوع حکمرانی جهانی و قرن نوین آمریکایی و اعلام پیروزی بر عرشه ناو جنگی آمریکایی در ۳۰ و چند سال گذشته تلاش‌هایی برای نسخه پیچی آینده بود.»

ظریف با بیان اینکهاگر می‌خواهیم بدانیم که چه می‌گذرد و از اتفاقات سوء جلوگیری کنیم باید بدانیم که کجاییم و به کجا خواهیم رفت، گفت: «یادمان باشد که رئیس جمهور ترامپ گفت که ۷ تریلیون دلار برای برپایی نظم نوین جهانی هزینه کردیم و شکست خوردیم.»

وی به پیشینه تاریخی گذار جهانی اشاره کرد و گفت: «در طول تاریخ، نظم قدیم فروپاشیده و نظم جدید با خونریزی‌های فراوان جانشین آن می‌شد. معتقدم رویکردهای کاملا غربی نتوانست به ما درک درستی از وقایع جهان را ارائه دهد. نظم نوین جهانی دیگر کاملا غربی نخواهد بود.»

وی با بررسی وقایع مهم قرن بیست مانند جنگ جهانی اول و دوم و جنگ سرد و ناموفق بودن سیاست ورزی‌های غربی در جهت جلوگیری از بروز درگیری‌ها گفت: «انقلاب اسلامی ایران و جنبش غیر متعهدها تلاش‌هایی برای گریز از جنگ سرد بود.»

وزیر امور خارجه در ادامه سخنانش اظهار داشت: «در دوران جنگ سرد با وجود وابستگی‌های زمان جنگ سرد، دسته‌بندی‌ها، یارکشی‌ها و با وجود آنکه آن کشور خاص در رقابت‌های جنگ سرد در چه نقطه‌ای قرار داشت، همه به کمک یک طرف آمدند. همه یک طرف را یاری کردند. شورای امنیت همچنین در رسیدگی به تجاوزگری آشکار ناکام بود. حتی در برخی مواقع،‌ ایران را به خاطر مشکلات مقصر می‌دانست و در پایان، زمانی که ایران در حال به دست آوردن پیروزی‌هایی در نبردها بود، همه اعضای شورای امنیت در کنار هم قرار گرفتند و این نهادی را که اکنون به نام پنج عضو دائم شورای امنیت می‌شناسیم، تاسیس کردند.»

ظریف اضافه کرد:‌ «پس از حمله به کویت، هر کسی به ائتلافی که آمریکا ایجاد کرده بود، پیوست تا عراق را از کویت خارج کند، از جمله کشور سوریه. روسیه به این ائتلاف نپیوست اما کاری هم برای ممانعت از اقدام این ائتلاف انجام نداد. به همین دلیل بود که کج فهمی در آمریکا مبنی بر اینکه نظم جدید جهانی روی داده، رخ داد. در این میان بود که جورج بوش پسر در نطق مجمع عمومی سازمان ملل ظهور نظم نوین جهانی را اعلام کرد که هزینه‌های گسترده و گزافی در جامعه جهانی و آمریکا به دنبال داشت.»

وزیر امور خارجه ادامه داد: «سپس شاهد ظهور جهانی‌سازی بودیم. البته جهانی سازی در مورد تجارت مدت‌ها بود، آغاز شده بود. حتی برخی معتقد بودند جهانی سازی در حوزه تجارت در ابتدای قرن بیستم آغاز شده اما جهانی سازی به سطوح جدیدی رسیده بود. در آن زمان به این مساله پی برده شد که نه تنها در حوزه تجارت، بلکه در مسائل دیگر نیز جهانی سازی رخ داده است حتی در مساله امنیت.»

ظریف در این سخنرانی همچنین به هزینه‌های آمریکا در امور نظامی در ادوار گذشته در مقایسه با دیگر کشورهای جهان اشاره و تصریح کرد که آمریکا بسیار بیشتر از هر کشور دیگری همچون روسیه، چین و عربستان هزینه نظامی داشته است و با این کار همه چیز را امنیتی کرد. وزیر امور خارجه افزود: «هدف آمریکا ایجاد فضای امنیتی در جهان بود تا بتواند با هزینه‌های نظامی بر دنیا تسلط یابد.»

ظریف در بخش دیگری از سخنانش به اشتباه محاسباتی دیکتاتورهایی از جمله صدام در عراق برای حمله به کویت و زمانبندی حملات وی به این کشور اشاره کرد و افزود که این اتفاق منجر به فاجعه در منطقه شد. وی همچنین به اشتباه محاسباتی معمر قذافی دیکتاتور سابق لیبی اشاره و اضافه کرد که وی بسیار خشن و افراطی بود و همین مساله،‌ تجزیه لیبی و مرگ وی را در پی داشت.

وزیر امور خارجه اشتباه محاسباتی آمریکا را باور به ظهور نظم نوین جهانی و استفاده از قدرت نظامی برای جاودانه ساختن نظم جهانی آینده دانست و اظهار داشت آنها با دخالت‌های خود مرتکب یک اشتباه بزرگ شدند و دخالت نظامی تبدیل به یک هنجار در سیاست‌های جهانی آمریکا شد. ظریف با اشاره به اظهارات ترامپ در مورد هزینه‌های هنگفت بی‌ثمر برای منافع ملی آمریکا گفت که او نیز اکنون در دوران ریاست جمهوری خود یک میلیارد دلار دیگر در همان باتلاق هزینه کرد.

وی ادامه داد: «ماجراجویی‌های واشنگتن به قیمت جان تعداد زیادی از مردم آمریکا و هشت هزار میلیارد دلار از خزانه این کشور تمام شده که منجر به افراط گرایی و تروریسم در منطقه ما (خاورمیانه) شده است.»

ظریف در ادامه اظهار داشت که معتقدم این نتیجه عدم درک حقایق مربوط به گذار است یا تلاش برای پیشداوری نتیجه یا تلاش برای تسهیل نتایج دلخواه که منجر به وقوع این فاجعه شده است.