توماس کوک، پدر گردشگری مدرن

به گزارش دنیای اقتصاد؛ اودر سن ۱۰ سالگی به‌عنوان دستیار یک سبزی کار محلی با دستمزد شش پنی در هفته کار خود را شروع کرد. وقتی ۱۴ ساله بود شاگرد دایی خود، جان پگ شد و پنج سال بعد را به‌عنوان یک کابینت‌ساز گذراند. او که به‌عنوان یک باپتیست سفت و سخت بار آمده بود در فوریه ۱۸۲۶ مبلغ فرقه باپتیست شد و به‌عنوان یک بشارت‌دهنده روستایی در منطقه دربی‌شایر جزوات مذهبی پخش می‌کرد و گاه برای کسب درآمد کابینت هم می‌ساخت.

در سال ۱۸۳۲ به شهرک مارکت‌هاربورگ نقل مکان کرد و در آنجا تحت‌تاثیر کشیش ناحیه، فرانسیس بیردسال، در نخستین روز از سال ۱۸۳۳ سوگند ترک شرب خورد. پس از آن به‌عنوان بخشی از جنبش خودداری از نوشیدن مشروبات الکلی، وی نشست‌هایی را سازماندهی و اجتماعاتی را برگزارکرد.

نخستین تورهای کوک

کوک در آگوست ۱۸۴۵ برای برگزاری یک میهمانی، توری گروهی به مقصد لیورپول راه‌اندازی کرد؛ او برای این تور یک کتابچه راهنمای ۶۰ صفحه‌ای طراحی کرد. در ۱۸۴۶، ۳۵۰ گردشگر را از لستر به یک تور گردشگری در اسکاتلند برد. در ۱۸۵۱ عهده‌دار سفر ۱۵۰ هزار مسافر برای شرکت در نمایشگاه بزرگ لندن بود. چهار سال بعد، نخستین تور گردشگری خود در خارج از کشور را راه‌اندازی کرد و عهده دار سیر و سیاحت دو گروه از گردشگران بلژیکی، آلمانی و فرانسوی تا نمایشگاه پاریس شد.

شرکت توماس کوک و پسران

توماس کوک دفتر شرکت خود را در ساختمانی واقع درخیابان فلیت لندن در ۱۸۶۵ راه‌اندازی کرد و در همان‌جا فروشگاهی برای عرضه لوازم اصلی سفر مشتمل بر کتابچه‌های راهنما، چمدان، تلسکوپ و پوتین افتتاح کرد. در ۱۸۷۲ پسرش، جان میسون اندرو کوک را شریک خود کرد و نام آژانس مسافرتی خود را به آژانس «توماس کوک و پسران» تغییر داد. او و همسرش براساس باورهای شخصی خود، یک هتل کوچک را برای پرهیز از الکل در طبقه بالایی دفتر شرکت راه‌اندازی کردند. مدل کسب و کار آنان با ارائه «کوپن هتل» در ۱۸۶۸ شکل دیگری یافت.

کوپن‌های جداشدنی در یک دفترچه برای مسافران صادر شد که هم برای صرف غذا در رستوران و هم اقامت شبانه در هتل برای کسانی که در لیست کوک بودند، اعتبار داشت.

رونق بخشی به توریسم گروهی

توماس کوک از پیشروان تاسیس صنعت توریسم بود و او بود که توریسم جمعی را در ایتالیا ممکن کرد. در این راستا و در وهله نخست، استفاده از بلیت‌های چرخشی در تقریبا همه ایستگاه‌های راه آهن ایتالیا را ممکن کرد. این بلیت‌ها امکان سفر با قطار طی روزهای مشخص و در مسیرهای از قبل تعیین شده را به مسافر می‌داد. ثانیا، کوک مجموعه‌هایی از کوپن‌های هتلی را طراحی کرد تا مکمل بلیت‌های چرخشی باشند و بتوان از آنها برای اقامت و صرف غذا در میهمان سراهای مدنظر استفاده کرد. سرانجام، او حواله‌های اعتباری را ارائه می‌کرد که می‌شد آنها را در هتل‌ها، بانک‌ها و دفاتر فروش بلیت معین، با نرخ برابری از قبل تعیین شده به لیره ایتالیا تبدیل کرد. ارائه ارز ویژه توریسم از سوی کوک، سیر و سیاحت در ایتالیا را راحت‌تر و کارآمدتر کرد. ارائه و باب‌سازی یک سیستم کوپنی توسط کوک در ایتالیا موجب شد تا در پی افزایش درآمدها از صنعت توریسم و نیز گسترش رواج و گردش پول جدید ایتالیا یعنی لیره، شکوفایی اقتصاد نوظهور این کشورتثبیت شود و تداوم یابد. سیستم کوپنی وی به سرعت گسترش یافت و در شهرهای مختلف ایتالیا با استقبال مواجه شد. همچنین به لطف این سیستم طبقه متوسط ایتالیا توانست بیشتر و بهتر به مسافرت بپردازد.

از اوج تا ورشکستگی

در اوایل قرن بیستم آژانس توماس کوک که اکنون توسط نوه‌های او اداره می‌شد توانست با تورهای ورزشی، تور با خودروهای شخصی و سفرهای هوایی، جایگاه خود را در صنعت گردشگری تثبیت کند. در ۱۹۲۸ «شرکت توماس کوک و پسران با مسوولیت محدود»به شرکت بین‌المللی بلژیکی واگن لیتس فروخته شد.

بعد از جنگ جهانی دوم این شرکت به شرکت حمل‌ونقل ریلی بریتانیا فروخته و بخشی از آن شد. در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ با افزایش سفرهای تفریحی سود سرشاری نصیب این شرکت شد. در ۱۹۷۲، کنسرسیوم بانک میدلند و تراست‌هاوس فورت آن را خریدند. در سال‌های ۹۰-۱۹۸۵ شرکت توماس کوک شبکه فروشگاه‌های بزرگ خود را با خرید خرده‌فروشی‌های زنجیره‌ای فریمز، بلواسکای و فورکورنز گسترش داد. در سال ۱۹۹۲ به تملک اختصاصی شرکت وست ال‌بی در آمد. در ۲۰۰۷ توماس کوک و Group plc MyTravel با هم ادغام شده و Thomas Cook Group plc تاسیس شد. این شرکت طی یک دهه سالانه بیش از ۹ میلیارد پوند فروش و بیش از ۲۰ میلیون مشتری داشت.

در نهایت و در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۹ این شرکت ورشکسته شد. گرمای شدید تابستان ۲۰۱۸، بی‌ثباتی سیاسی در برخی کشورهای مقصد مانند ترکیه، احتیاط بریتانیایی‌ها در هزینه‌های «غیرضروری» در پی خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا و... از جمله دلایل این ورشکستگی دانسته شده است.