رویکردی برای کنترل اضطراب
تهران (پانا) - شوخ‌طبعی، یک حس دوست‌داشتنی است که وجود آن در افراد، می‌تواند علاوه‌بر سرحال نگه‌داشتن مداوم آن‌ها، تغییرات مثبتی را نیز در محیط پیرامونشان ایجاد کند. محققان کشور از این خاصیت برای رهایی زنان از اضطراب و بهبود کارکردهای خانوادگی آن‌ها بهره‌برده‌اند.
به‌گزارش ایسنا، تأمین سلامتی اقشار مختلف جامعه از مهم‌ترین مسـائل اساسی هر کشوری است. بررسی‌های همه‌گیرشناسی نشـان می‌دهند که حجم مسـائل رفتـاری و روانـی در کشـورهای در حال توسعه ماننـد ایـران رو بـه ازدیـاد اسـت و ایـن افـزایش می‌تواند در افراد مختلف بالأخص زنان، با مسائل متعددی از جمله پدیـده اضـطراب همراه باشد. اضطراب عبارت اسـت از واکـنش به یک تهدید ناشناخته، درونی، مُبهم، ناخوشایند و فراگیر کـه در اکثر مواقع با علائمی مانند سردرد، عرق کـردن، تپش قلـب و درد قفسه سینه همراه است. محققان معتقدند کارکرد خـانواده مهم‌ترین عامل محیطی است که در شکل‌گیری یـا حفـظ و تشدید اضطراب نقش دارد.
بنا بر گفته متخصصان، در راسـتای کـاهش اضــطراب و بهبـود کـارکرد خـانواده، طرح‌ها و آموزش‌های متعددی بر اساس رویکردهـای متفـاوت مطرح شده است. باوجود شواهد محکمی کـه در رابطـه بـا اثربخشی درمان‌های شناخته شده و اسـتاندارد وجـود دارد، نتایج پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهند به‌کارگیری آن‌ها مـثلاً درمان شناختی-رفتـاری بـرای تعـداد زیـادی از درمـانگران و مراجعان دشوار است و اغلب این مـداخلات بـا پاسـخ درمـانی مناسبی روبه‌رو نمی‌شوند و به‌شدت متـأثر از زمینه‌های فرهنگی هستند. ازاین‌رو توجهات به‌سوی بررسی عوامل دیگر مؤثر بر این پدیده جلب شده است.
در این خصوص، محققانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خمین، پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن از آموزش حس شوخ‌طبعی به‌عنوان عاملی برای کاهش اضطراب و بهبود کارکرد زنان متأهل در خانواده استفاده شده است.
این مطالعه پژوهشی بر روی ۵۰ تن از زنان متأهل مراجعه‌کننده به خانه‌های سلامت شهر تهران انجام شده است و برای گروهی از این زنان، دوره آموزش حس شوخ‌طبعی در هشت جلسه به‌صورت هفته‌ای یک جلسه و هر جلسه به‌مدت ۱ ساعت اجرا شده است.
نتایج این پژوهش جالب بر اساس مقایسه افراد آموزش‌دیده و افراد عادی نشان می‌دهد که آموزش حس شوخ‌طبعی بر کاهش اضطراب و بهبود کارکرد خانواده زنان متأهل تأثیرات بسزایی دارد.
بر این اساس به نظر می‌رسد در نظر گرفتن آموزش حس شوخ‌طبعی در برنامه‌ریزی‌های پیشگیری از مشکلات سلامت روان و بهبود کارکرد خانواده، امری ضروری است.
در این رابطه، سمانه عباسی، پژوهشگر گروه مشاوره دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خمین و دو همکار دیگرش در این تحقیق بیان داشته‌اند: «شوخ‌طبعی، مکانیزم دفاعی رشد یافته‌ای است که بـه افـراد کمک می‌کند بـا تعارضات هیجـانی یـا عوامـل تنش‌زای محیطی از طریق تمرکز بر جنبه‌های طنزآمیز و سرگرم‌کننده مقابله کنند».
به‌گفته این متخصصان، «شوخ‌طبعی مفهـوم فراگیـر و چندگانه‌ای دارد. شوخ‌طبعی را تفاوت‌های افـراد در رفتارهـا، تجـارب، عواطف، بازخوردها و توانایی‌های فـرد درزمینه سـرگرمی، خندیدن و اهل شوخی بودن تعریف کرده‌اند».
آن‌ها معتقدند: «یافته‌های حاصل از پـژوهش ما، اثربخشـی آموزش حس شوخ‌طبعی را بـر کاهش میزان اضطراب و بهبود کارکرد خـانواده در بـین زنـان تأیید می‌کند».
طبق یافته‌های این پژوهش، «آموزش حس شوخ‌طبعی بـه دلیـل ارزان بـودن، مؤثر بودن، در دسترس و کاربردی بودن می‌تواند در مراکـز و کلینیک‌های خدمات بهداشتی-درمانی خانواده، مراکز درمـانی و روان‌شناختی جهـت بهبـود کارکردهـای خـانواده و افـزایش بهزیستی روانی زنان متأهل در کنار سـایر روش‌های شناخته‌شده آموزشی و درمانی استفاده گردد».
این نتایج علمی پژوهشی که بر اهمیت حس شوخ‌طبعی در بهبود کارکردهای روانی افراد تأکید دارند، در فصل‌نامه «سلامت جامعه» متعلق به دانشکده پرستاری مامایی و پیراپزشکی رفسنجان منتشر شده‌اند.
ارسال دیدگاه