وزارت بهداشت: مردم نان با کیفیتی مصرف نمی‌کنند

به گزارش روز چهارشنبه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، زهرا عبداللهی در نشست خبری با اصحاب رسانه که از طریق ویدیو کنفرانس و از استودیو سلامت وزارت بهداشت برگزار شد، در خصوص تفکیک سبوس در انواع نان و افزایش ضایعات نان، گفت: این مشکل سالها است که وجود دارد و ما به عنوان وزارت بهداشت گله داریم. اتفاقی که ظرف چندین سال اخیر افتاده، این است که میزان سبوس گیری در آرد انواع نان های مختلف، بیشتر شده بدون اینکه نظر تخصصی وزارت بهداشت خواسته شده باشد.
عبداللهی اظهار داشت: اگر از ما سوال می شد که آیا افزایش سبوس گیری از آرد، کار درستی است یا خیر قطعا می گفتیم و گوییم که این کار نادرستی از نظر تغذیه است.

نان سفید شده یکی از دلایل بیماری ها در مردم

وی تاکید کرد: وقتی از آرد، سبوس را بگیرند و آرد سفید و تصفیه شود، مشکلات زیادی برای سلامتی مردم ایجاد می شد و این مساله را سالهاست که دنبال می کنیم. یکی از دلایل اصلی اضافه وزن، چاقی، دیابت و بیماری های قلبی و عروقی، مصرف نان سفید شده در جامعه است و متاسفانه مردم نانی مصرف می کنند که به اندازه کافی، سبوس ندارد.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت افزود: قبلا استاندارد سبوس گیری در آرد نان در کشور وجود داشت و به عنوان نمونه میزان استاندارد سبوس گیری در نان سنگک فقط ۷ درصد بود اما الان در سالهای اخیر، نان سنگک با آردی که ۱۵ درصد سبوس گیری شده و آرد پخت نان لواش و تافتون است، پخته می شود و این مشکل جدی است و ما هم چندین سال است آن را پیگیری کرده و جلسات مختلفی با بخش های مختلف داشته ایم.
عبداللهی تصریح کرد: به عنوان وزارت بهداشت معترض افزایش سبوس گیری از آرد نان هستیم و آرد نباید اینقدر سفید باشد و نان هایی که مردم مصرف می کنند از نظر تغذیه ای نان باکیفیتی نیست و ما از طریق دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی و کارگروه تخصصی بهبود کیفیت نان، این مساله را پیگیری می کنیم و باید به نتیجه برسیم و آرد از وضعیت کنونی باید خارج شود در غیر این صورت شاهد افزایش انواع بیماری های غیرواگیر خواهیم بود.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: رسالت و وظیفه اصلی ما در دفتر بهبود تغذیه جامعه، پایش و رصد وضعیت امنیت غذا و تغذیه در کشور است. باید سیاست ها و برنامه هایی را با کمک همه ذینفعان اجرا کنیم که در جامعه مشکلات تغذیه ای کنترل و پیشگیری شود و در جهت بهبود امنیت غذایی گام برداریم.

تبعات اقتصادی کرونا امنیت غذایی را به خطر می اندازد

وی یادآور شد: در شرایط کنونی نباید فراموش کرد که کرونا تبعات اقتصادی زیادی را در تمام کشورها به همراه داشته و دارد و این تبعات با آثاری مانند کاهش درآمد و افزایش قیمت مواد غذایی، می تواند امنیت غذایی مردم را به ویژه در دهک های درآمدی پایین به خطر بیندازد و این افراد ممکن است دچار ناامنی غذایی شوند و ناامنی غذایی خودش را به شکل سوء تغذیه در کودکان کمتر از ۵ سال و مادران باردار و همچنین شیوع بیماری های غیرواگیر مرتبط با تغذیه نشان می دهد.
عبداللهی خاطرنشان کرد: وقتی امنیت غذایی برقرار نیست به عنوان نمونه مصرف منابع کربوهیدراتی، نشاسته ای و فقط کالری که ارزان قیمت تر هستند، افزایش پیدا می کند و در این صورت علاوه بر سوء تغذیه، شاهد افزایش اضافه وزن، چاقی، دیابت و بیماری های قلبی و عروقی نیز هستیم. چاقی فقط در اقشار پردرآمد جامعه نیست بلکه در دهک های درآمدی پایین که غذاهای ارزان قیمت و دارای منابع نشاسته ای مصرف می کنند و توان خرید پروتِئین های حیوانی، شیر و لبنیات ندارند نیز مشکل چاقی، اضافه وزن و در کنار آن کمبود ریزمغذی ها به وجود می آید.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تصریح کرد: نگران امنیت غذایی در سطح جامعه هستیم و دو مطالعه از طریق برنامه های تلفن همراه با همکاری انستیتو تحقیقات تغذیه و واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی به صورت خوداظهاری در حال اجرا است تا بدانیم مردم در تهیه و تامین غذا با چه مشکلاتی روبرو هستند.
وی افزود: همچنان مشکلاتی مانند سوء تغذیه، کوتاه قدی و لاغری در کودکان کمتر از ۵ سال و مادران باردار در مناطق کمتر برخوردار کشور وجود دارد و در تلاش هستیم که با کمک همه بخش ها از جمله کمیته امداد امام خمینی(ره) و وزارت رفاه، برنامه های حمایتی را برای مادران باردار و کودکان کمتر از ۵ سال دچار سوء تغذیه که در خانواده های نیازمند در مناطق کمتر برخوردار کشور زندگی می کنند، اجرا کنیم چون در این شرایط، ممکن است وضعیت این افراد نامناسب تر شود.
عبداللهی افزود: مطالعات مختلفی در خصوص سوء تغذیه و مشکلات غذایی در کشور در بازه های زمانی ۳ یا ۵ سال انجام می شود. یکی از این مطالعات، مطالعه استپس یا عوامل خطر بیماری های غیرواگیر است که عمولا هر سه سال یکبار انجام می شود. یکی از عواملی که در این مطالعه بررسی می شود، فاکتورهای تغذیه ای است که می تواند به عنوان عامل خطر در بیماری های غیرواگیر مطرح باشد.
۶۰ درصد از افراد بالای ۱۸ سال در کشور دچار اضافه وزن و چاقی هستند
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت یادآور شد: بر اساس آخرین مطالعه استپس، حدود ۶۰ درصد از جمعیت بیشتر از ۱۸ سال کشور، دچار اضافه وزن و چاقی هستند و این به عنوان یک عامل خطر اصلی در بیماری های غیرواگیر مانند دیابت و سرطان ها، برای ما مهم است.
وی ادامه داد: مطالعه مصرف غذایی خانوارها هر ۱۰ سال یکبار در کشور انجام می شود و نتایج این مطالعه که در سال گذشته به پایان رسیده، در حال تحلیل است و بر اساس این مطالعه می دانیم که در جمعیت کشور، کمبود دریافت کلسیم وجود دارد که به علت کم بودن مصرف شیر و لبنیات است و دریافت ناکافی کلسیم و مصرف کم شیر و لبنیات یکی از علل اصلی شیوع پوکی استخوان و کاهش تراکم استخوانی به ویژه در سنین پایین در کشور است. متاسفانه سن پوکی استخوان به کمتر از ۳۰ سال می رسد.
شیوع پوکی استخوان در سنین پایین با مصرف کم شیر و لبنیات
عبداللهی گفت: مصرف شیر و مواد لبنی در کشور خیلی پایین است و در این وضعیت شاهد شیوع بالای پوکی استخوان به ویژه در سنین پایین هستیم و مهم است که در برنامه ریزی و سیاست گذاری ها، تدابیری را اتخاذ کنیم که از طریق یارانه یا کمک های غذایی یا کنترل قیمت ها، این محصولات و همچنین منابع پروتئین های حیوانی در اختیار مردم قرار گیرد.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در خصوص میزان آفلاتوکسین موجود در شیر، گفت: بر اساس پایش و نظارت های موجود، میزان باقی مانده آفلاتوکسین در قبل از کارخانه، در کارخانه تولیدی و بازار مصرفی، کمتر از حد استانداردهای کشوری است اما متاسفانه گاهی اخبار غیرواقعی در خصوص میزان آفلاتوکسین مطرح می شود که واقعیت ندارد.

نگرانی بابت آفلاتوکسین موجود در شیر وجود ندارد

وی خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و بازرسین بهداشت محیط در سطح عرضه، از تمام مواد غذایی نمونه برداری می کنند و این محصولات در آزمایشگاه های تخصصی بررسی می شود. در مورد آفلاتوکسین و آنتی بیوتیک موجود در شیر، هیچ نگرانی وجود ندارد. متاسفانه نشر اخبار و اظهارنظرهای غیرعلمی و نادرست در شبکه های اجتماعی، مشکل ما را بیشتر می کند. چون مشکل ما در حوزه تغذیه، مصرف کم شیر و لبنیات و عادات نامناسب غذایی است و وقتی چنین اخبار و مطالب غیرواقعی منتشر می شوند، ممکن است روی افرادی که شیر و لبنیات به مقدار کافی مصرف می کردند، تاثیرگذار باشد.

مشکل اضافه وزن و چاقی در سالمندان جدی است

مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در خصوص تغذیه در سالمندان، گفت: بر اساس مطالعات وزارت بهداشت، مشکل سوء تغذیه در سالمندان حدود ۳ تا ۴ درصد است و همانند همه گروه های سنی، مشکل اضافه وزن و چاقی، جدی است. در مورد تغذیه برای سالمندان، راهنما و پروتکل های خاصی وجود دارد چون آنها از نظر تغذیه ای در مقابل برخی کمبودهای ریز مغذی ها، آسیب پذیرتر هستند و این افراد مشکل کاهش اشتها، کم شدن حس چشایی و بویایی دارند که می تواند بر روی دریافت های غذایی آنها اثرگذار باشد.
عبداللهی ادامه داد: توصیه ما به گروه سالمندان این است که حتما منابع پروتئینی مانند پروتئین های حیوانی و گیاهی در برنامه غذایی آنها باید وجود داشته باشد چون سالمندان با تحلیل عضلانی روبرو هستند و برای جلوگیری از تحلیل عضلانی، مصرف پروتئین ضروری است.
سالمندان منتظر تشنه شدن نباشد و آب و مایعات زیاد مصرف کنند
وی یادآور شد: حس تشنگی در سالمندان کم می شود و تاکید داریم که مصرف مایعات و آب به شدت مورد توجه قرار گیرد و روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب و مایعات مصرف کنند و منتظر تشنه شدن نباشند. مصرف شیر و لبنیات در سالمندان خیلی توصیه می شود و مصرف روزانه حداقل دو تا سه واحد شیر و لبنیات به تامین کلسیم مورد نیاز بدن کمک می کند. همچنین مصرف گروه های غذایی مانند سبزی، میوه، نان و غلات دارای سبوس بیشتر به سالمندان توصیه می شود.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: چون میزان پرفشاری خون، قند و چربی خون در سالمندان بیشتر است بنابراین توصیه ما مصرف غذاهای کم نمک، کم چرب، کم روغن، کمتر سرخ شده و کمتر شیرین است. همچنین بعضی از مکمل ها مانند ویتامین دی و یا کلسیم که از طریق شبکه های بهداشتی و درمانی توزیع می شود، مورد توصیه است. هر ماه مصرف یک مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین دی و مصرف روزانه مکمل کلسیم برای سالمندان ضروری است.

کاهش قابل توجه سوء تغذیه در کودکان کمتر از ۵ سال

عبداللهی در خصوص وضعیت سوء تغذیه و مشکلات تغذیه ای در کشور، گفت: بر اساس مطالعات و رصد های انجام شده، وضعیت سوء تغذیه در استانهای مختلف، متفاوت است و اینگونه نیست که مشکل ۲۰ سال پیش سوء تغذیه در مناطق کمتر برخوردار، همانطور مانده است. بررسی سوء تغذیه در کودکان کمتر از ۵ سال که معمولا هر ۵ سال یکبار برگزار می شود، نشان می دهد که در همه استانها، کاهش قابل ملاحظه ای در سوء تغذیه این گروه سنی حتی در مناطق کمتر برخوردار داشته ایم.
وی یادآور شد: به عنوان نمونه در استان سیستان و بلوچستان اگر ۲۰ سال میزان سوء تغذیه کودکان کمتر از ۵ سال، ۴۰ تا ۵۰ درصد بود الان وضعیت بهبود یافته و آخرین عدد که مربوط به سال ۹۶ است نشان می دهد که کم وزنی در کودکان این استان ۱۲ درصد و کوتاه قدی، ۲۰ درصد است بنابراین در سالهای اخیر، شاهد ارتقای شاخص های تغذیه ای در استانهای محروم هم بوده ایم.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: در مطالعه ای که سال ۸۰ انجام شد، به این نتیجه رسیدیم که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از کودکان کمتر از دو سال در سیستان و بلوچستان و جنوب استانهای کرمان و خراسان، دچار کم خونی بودند در حالیکه امروز شرایط خیلی بهتر شده است.

کم وزنی در کودکان کمتر از ۵ سال در کشور، ۴ درصد است

عبداللهی خاطرنشان کرد: در حال حاضر می گوییم که کم وزنی در بین کودکان کمتر از ۵ سال، ۴ درصد است و وقتی به سیستان و بلوچستان توجه می کنیم، این شاخص در این استان، ۱۲ درصد است بنابراین ارتقا و بهبود شاخص های تغذیه ای در مناطق کمتر برخوردار هم رخ داده اما هنوز هم راضی نیستیم.
وی اظهار داشت: در مناطق محروم، بحث توسعه مطرح است. باید در مناطق روی توسعه منطقه کار شود تا مشکلات تغذیه ای کاهش یابد. در مناطق محروم باید کشاورزی، اشتغال، سواد، فقرزدایی و حمایت های اجتماعی باید ساماندهی شود و هر دستگاه وظایف خودش را انجام دهد تا میزان سوء تغذیه و ناامنی غذایی در مناطق کمتر برخوردار، کاهش پیدا کند.

تاکید ما اجرای کامل توزیع شیر در همه مدارس است

عبداللهی یادآور شد: یکی از برنامه های کمکی برای بهبود تغذیه کودکان در سن تحصیل به ویژه در مناطق کمتر برخوردار توزیع شیر در مدارس است که با پیشنهاد وزارت بهداشت و تامین اعتبارات اجرایی شد و در سالهای اخیر به دلیل کمبودهای اعتباری دولت، به طور کامل اجرایی نشده اما تاکید ما این است که توزیع شیر در مدارس در همه مدارس اجرایی شود و در صورت کمبود اعتبارات، اولویت با مدارس مناطق کمتر برخوردار باشد.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در خصوص توصیه های غذایی برای همزمانی کرونا با آنفلوآنزا در پاییز امسال گفت: امیدواریم که در فصل پاییز شاهد اوج گیری کرونا در کشور نباشیم. اما برخی توصیه های کلی برای تغذیه وجود دارد که همه باید تمام تلاش خود را کنیم تا مردم این نکات را رعایت کنند و اسفاده از تمام گروه های غذایی، رعایت تعادل و تنوع غذایی و جلوگیری از افراط و حذف برخی مواد غذایی باید مورد توجه باشد.
عبداللهی افزود: ویتامین ث و آ، شیر، لبنیات، سبزی و میوه ها که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کنند، باید بیشتر مصرف شود اگر مدارس در مهرماه بازگشایی شود و هنوز احتمال اوج گیری کرونا وجود داشته باشد، قطعا بوفه ها باز نخواهند بود و عرضه مواد غذایی در مدارس، ممنوع است و باید به دانش آموزان آموزش دهیم که از منزل مواد غذایی بیاورند و به صورت اشتراکی مصرف نکنند.

سرانه پایین مصرف شیر در کشور/ وضعیت ایران چگونه است؟

وی در خصوص میزان سرانه مصرف شیر در کشور، گفت: سرانه مصر شیر در ایران خیلی پایین است و در شرایط فعلی در سالهای اخیر با افزایش قیمت شیر و لبنیات، این سرانه کمتر هم شده است. مصرف سرانه متوسط جهانی حدود ۱۶۵ کیلوگرم در سال است اما در ایران این میزان ۶۰ تا ۷۰ کیلوگرم در سال می باشد در حالیکه در کشورهای اروپایی این میزان حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم است.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: شیر، یک غذای اصلی است و همه افراد در همه گروه های سنی باید حتما هر روز حداقل دو واحد شیر یا جایگزین آن مانند ماست و پنیر مصرف کنند چون این محصولات، منبع عمده کلسیم و فسفر است و برای سلامت استخوان، رشد کودکان و پیشگیری از پوکی استخوان و پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی و پرفشاری خون موثر است.
عبداللهی تاکید کرد: برای ما مهم است که مردم حتما هر روز باید شیر یا جایگزین آن را مصرف کنند. دو راهکار و سیاست باید باهمدیگر پیش برود؛ یکی مربوط به آموزشی و فرهنگسازی و دیگری مربوط به قیمت مناسب و در دسترس بودم برای همه مردم به ویژه اقشار کم درآمد است. باید قیمت های شیر و لبنیات کنترل شود یا یارانه به آنها تعلق گیرد و یکی از مهمترین راهکارها برای افزایش سرانه مصرف شیر در کشور، منطقی شدن قیمت و در دسترس بودن برای اقشار کم درآمد است.

تبلیغات نوشابه گازدار در سطح شهر، تخلف و مغایر قانون است

وی در خصوص تبلیغات نوشابه های گازداری در سطح شهرها، گفت: تبلیغات محصولات غذایی در ایران دارای قانون است و جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری است که در این زمینه دارای قانون ممنوعیت تبلیغات کالاهای آسیب رسان به سلامت است و بر اساس این قانون، هر سال فهرست کالاهای آسیب رسان به سلامت توسط وزارت بهداشت تهیه و به صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ می شود اما این قانون به طور کامل اجرا نمی شود. نمونه عدم اجرای این قانون، تبلیغات نوشابه های گازدار در سطح شهرها است که تخلف و مغایر با فهرست اعلامی وزارت بهداشت است.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در خصوص گزارش اخیر در مورد سند آمایش رشته تغذیه در شورای گسترش، گفت: یک گزارشی تهیه شده است که این گزارش، کارشناسی شده نیست و ایرادات و نقاط ضعف زیادی دارد و متناسب با سیاست های وزارت بهداشت در بحث پیشگیری و تغذیه نیست و ما رسما نظرمان را اعلام کرده ایم و مقرر شد که آن گزارش بازنگری شود و پیشنهادات ما، انجمن ها و دانشکده های تغذیه برای دبیرخانه شورای گسترش ارسال شود.

قیمت شیر و لبنیات باید منطقی باشد

عبداللهی در پایان در خصوص جایگاه وزارت بهداشت در مورد قیمت شیر و لبنیات در کشور یادآور شد: وزارت بهداشت همیشه نظرش را اعلام و درخواست کرده که باید شیر و لبنیات یارانه داشته باشد و قیمت آن به گونه ای باشد که تامین آن برای همه مردم امکان پذیر باشد. این درخواست ها سالیان سال است که توسط وزارت بهداشت مطرح می شود چون شیر، یک کالای اساسی اصلی است و فقط با آموزش عمومی و فرهنگسازی نمی توان مصرف شیر را در کشور افزایش داد بلکه باید قیمت آن منطقی و کنترل شود.