شیوه واگذاری معادن به متقاضیان

به‌گزارش ایران، از گذشته معدن و صنایع معدنی جذابیت‌های زیادی در بورس داشته‌اند، چرا که نمادهای این حوزه اکثر اوقات رنگ سبز به خود دیده است و مردم امیدوار به سودده بودن این بخش هستند، حال با پررنگ‌تر شدن نقش بورس در اقتصاد کشور، ایمیدرو و صنایع معدنی قرار است با چه سازوکاری پیش بروند تا ضمن توسعه این صنعت استراتژیک بتوان به سهامداران سود رساند. در این‌باره گفت‌و‌گویی با خداداد غریب‌پور، مدیرعامل سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران(ایمیدرو) انجام داده است که در ادامه می‌آید.

طی چند وقت اخیر موضوع واگذاری معادن رسانه‌ای شده است، ایمیدرو برای واگذاری معادن بزرگ و کوچک چه برنامه عملیاتی تعریف کرده است؟
اکثر معادن بزرگ کشور واگذار شده است و همه آنها توسط بخش خصوصی فعال هستند. در واگذاری‌های صورت گرفته، مالکیت با دولت و مدیریت معدن با بخش خصوصی است که اعتقاد دارم این بهترین حالت برای توسعه و افزایش بهره‌وری معادن است. از سویی نظر رئیس جمهوری بر این است که معادن بزرگ در بورس عرضه شود که در این میان در حال همکاری با وزارت اقتصاد و سازمان بورس هستیم تا بتوان در این مسیر به‌صورت کارشناسی و فنی حرکت کرد. با نهایی شدن بحث‌های کارشناسی واگذاری‌ها اتفاق خواهد افتاد.

معادن بزرگ با چه سبک و سیاقی واگذار خواهند شد؟
هنوز نهایی نشده است اما به‌نظر می‌رسد که معادن بزرگ مانند بانک‌ها، صندوق ایجاد کنند یا شرکتی شوند که سهام آنها واگذار شود. این موضوع به بحث و کارهای کارشناسی بیشتری نیاز دارد که سازوکار آن پیدا شود.

در سال‌جاری معادن واگذار خواهد شد؟
ما اکنون معادن آزاد نداریم؛ معادن در اختیار ذینفعان است. به‌همین دلیل ابتدا باید با سازمان بورس به توافق‌هایی برسیم و سپس برنامه اجرایی ارائه داد.

اگر معادن واگذار شوند، سوددهی خواهند داشت؟
معادن سودده است و نمی‌توان منکر آن بود. طبق ارزیابی‌های صورت گرفته ۲۵ درصد سهم بورس متعلق به صنایع معدنی است و حدود ۳۰ درصد سود بورس هم از صنایع معدنی و کالاهای فلزی است، این اعداد نشان می‌دهد که بخش معدن و صنایع معدنی دارای مزیت است. مردم دنبال خرید سهامی هستند که به سود‌آوری و مزیت آن اطمینان داشته باشند. صنایع معدنی یکی از مجموعه‌های است که کمترین ریسک را دارد.

واگذاری ایمیدرو چگونه خواهد بود؟ آیا سازمان‌های توسعه‌ای قابل واگذاری است؟
مدل و شیوه واگذاری ایمیدرو هنوز نهایی نشده است، بعد از آنکه این امر شفاف شد، می‌توان اطلاع‌رسانی کرد.

رئیس جمهوری در روزی که ۴ پروژه ملی مس به بهره‌برداری رسید از واگذاری معادن به‌صورت خانوادگی گلایه کرد، آیا چنین رویه‌ای وجود دارد؟
خیر. در گذشته معادن به‌صورت خانوادگی واگذار می‌شد اما اکنون واگذاری معادن در قالب مزایده است و همین امر باعث شده که رکود در معادن تقلیل پیدا کند.

مقام معظم رهبری عنوان کردند در بخش معدن و صنایع معدنی با عقب افتادگی‌هایی روبه‌رو هستیم، برای گذر از چنین چالشی راهکار و سیاست ایمیدرو چیست؟
بله، در این حوزه با عقب افتادگی‌هایی روبه‌رو هستیم که بایست در جهت حل آن حرکت کنیم. از ۶۵۰ هزار کیلومتر مربع پهنای اکتشافی که داریم تنها ۱۰ درصد آن واگذار شده واین بدان معناست که ما عقب هستیم. تا قبل از سال ۹۸ میزان پهنای اکتشافی در کشور ۲۵۰ هزار کیلومتر بود که در این مدت سعی شد در راستای توسعه اکتشاف گام برداریم و باید این رویه برای ماه‌ها و سال‌های آتی ادامه پیدا کند. برای اینکه بتوان در حوزه معدن به موفقیت‌های خوبی دست یافت به منابع مالی برای توسعه معادن، شناسایی ذخایر معدنی و زیرساخت‌ها چون دسترسی به جاده نیاز داریم.

برای توسعه در بخش‌های اکتشاف و معادن چه مشکلاتی وجود دارد؟
هر سازمان و مجموعه بر اساس وظایف محوله خود فعالیت می‌کند، اما در برخی از موارد فعالیت‌های توسعه‌ای در بخش‌های اکتشاف و معدن با سیاست‌های سایر سازمان‌ها و مجموعه‌ها در تضاد است.از این‌رو به جای آنکه دنبال مقصر باشیم بایست به سمت راهکار برویم که برآیند آن حل مشکلات مربوط به اکتشاف و واگذاری‌ها باشد؛ سازمان‌های درگیر می‌توانند در نشست‌های تخصصی و بیان مسائل به راهکار مناسب برسند تا در پی آن اهداف توسعه‌ای در بخش اکتشاف و معدن محقق شود و در نهایت در این بخش استراتژیک، به رشد و هدف گذاری‌های تعیین شده دست پیدا کنیم.
به‌خاطر ماهیت یک سازمان و وظایفی که بر دوش آن گذاشته شده است، مخالفت‌هایی در واگذاری معادن و سایر موارد مربوط به صنایع معدنی و اکتشاف اتفاق می‌افتد، اما تمام این مخالفت‌ها با گفت‌و‌گو و مذاکره قابل حل است.
به هر ترتیب تضادهایی در بخش مسائل اجتماعی، زیست محیطی و منابع طبیعی با بخش معدن وجود دارد که دراین راستا می‌توان به سمت حل مشکلات رفت و تفاهم‌هایی حاصل شود که در پی آن عقب افتادگی‌ها در واگذاری پهنای اکتشافی به بخش خصوصی جبران شود. معتقدم مهم‌ترین عقب افتادگی ما در بخش معدن و صنایع معدنی، حضور کمرنگ بخش خصوصی (بخصوص در حوزه اکتشاف و استخراج و فرآوری) باشد.

برای حل موانع بین سازمان‌ها و مجموعه‌ها چه راهکاری توصیه می‌شود؟
در سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران و با همکاری معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت درصدد آن هستیم که موانع را برداریم و به سمت واگذاری امور به بخش خصوصی برویم. با این سیاست می‌توان اهداف توسعه‌ای در بخش‌های مختلف صنایع معدنی را محقق کرد. برای اینکه در این مسیر قرار گیریم باید سطح همکاری و مذاکره با سایر سازمان‌های درگیر افزایش پیدا کند. نیاز به همکاری جمعی داریم تا پیشرفت در بخش معدن و صنایع معدنی اتفاق بیفتد.

حل کدام موانع در اولویت کاری ایمیدرو قرار دارد؟
در پهنه‌های اکتشافی با دستگاه‌های حاکمیتی چون سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی مشکلاتی وجود دارد که باید رفع شود. چالش‌ها به گونه‌ای نیست که سازمان‌ها به جمع‌بندی نرسند.

یکی از موضوعاتی که در بخش صنایع معدنی به آن اشاره می‌شود، خام فروشی است. چه زمان شاهد توقف خام‌ فروشی خواهیم بود؟
ایمیدرو هیچ خام فروشی ندارد و صنایع معدنی با فرآوری بالا عرضه می‌شود. معادن بزرگ در اختیار بخش فرآوری و تولید محصول است.

در حوزه معدن و صنایع معدنی سرمایه‌گذاری در کدام بخش‌ها باید در اولویت قرار گیرد و انتظار دارید که سرمایه‌گذاران در این بخش‌ها ورود کنند؟
اولین اولویت سازمان توسعه و نوسازی معادن برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی اکتشاف و سپس استخراج است. معادن ما ظرفیت زیادی دراستخراج، اکتشاف و صنایع پایین دستی دارند.

آیا توسعه بخش فولاد در دستور کار قرار دارد؟
بله. توسعه بخش فولاد باید ادامه پیدا کند چرا که هدف‌گذاری ما تولید تا ۵۵ میلیون تن فولاد است. در سال ۹۸ ظرفیت تولید فولاد کشور به ۳۶ میلیون تن رسید که این رقم برای سال‌های آینده قابل افزایش است.

با‌وجود این چه تعداد معدن راکد داریم؟
طبق آخرین برآوردهای صورت گرفته، بیش از ۴ هزارمعدن کوچک غیرفعال در کشور وجود دارد که ۱۴۶ معدن آن فعال شده است. از سویی بیش از ۶۰۰ معدن در مقیاس کوچک شناسایی شده است.

برای توسعه معادن کوچک چه سیاست‌ها و راهکار‌هایی وجود دارد؟
یکی از راهکارها این است که معادن مقیاس کوچک به بخش خصوصی و فولادسازان بزرگ کشور واگذار شود. در حقیقت تمرکز ما تنظیم روابط صنایع و معادن و توسعه نگری در صنایع کوچک و بزرگ است.