آموزش مجازی از نوع روش کلاس درس معکوس پی‌آمد شیوع ویروس کرونا و تعطیلی آموزش مدرسه‌ای
اشرف السادات شکرباغانی*
در پی شیوع ویروس کرونا و ابتلای تعدادی از هموطنان به این بیماری بنابر اقتضای خانواده‌ها برای ممانعت از بیرون رفتن فرزندانشان از منازل و اصرار بر تعطیلی مدارس آموزش‌های مجازی جایگزین آموزش‌های مدارس شده و روز به روز این آموزش‌ها رونق گرفته است.
همانطور که از تلویزیون نمایش داده می‌شود؛ برای پنج درس متوسطه اول و تمام دروس پایه ۱۲ برنامه آموزشی توسط دبیران مجرب تهیه شده است و مابقی کتاب دروس پایه‌های دهم و یازدهم که درس داده نشده بود توسط معلمان مجرب تدریس و در اختیار معلمان آن درس قرار گرفت، برای مثال طی اقدامی ارزشمند، انجمن علمی آموزشی معلمان فیزیک شهر تهران از دو دبیر با تجربة فیزیک درخواست نمود تا مابقی کتاب‌های فیزیک پایه ۱۰ و ۱۱ را تدریس کنند و به این ترتیب درسنامه درس فیزیک دهم و یازدهم براساس بودجه‌بندی تهیه شد. این درسنامه‌ها برای مناطقی که دسترسی به اینترنت ندارند؛ طراحی شده است و توسط مدیران و معاونان آموزشی باید به دست دانش‌آموزان برسند.
راه‌اندازی کانال‌های آموزشی مجازی توسط معلمان و پی‌گیری آموزش دروس مختلف نیز مکملی بر آموزش‌های مجازی سراسری شده‌است و این امر نشان می‌دهد که معلمان هنگام تعطیلی مدارس هم از وظایف‌شان غافل نشده‌اند. مدیران و معاون‌های آموزشی مدارس نیز در این ایام بیکار نبوده‌اند و در راستای تعلیم و تربیت دانش‌آموزان وظایف زیر را برعهده دارند:
نظارت بر گروه‌های درسی که در شبکه‌های اجتماعی ایجاد شده است.
نظارت بر محتوای درسی که در گروه‌های درسی قرار می‌گیرد.
نظارت بر ارسال درسنامه به دانش‌آموزان مناطقی که دسترسی به اینترنت ندارند.
معلمی فقط سر کلاس بودن و آموزش کتاب‌ها و محتوای درسی نیست و معلم در هر مکان و زمان برای پیشرفت دانش‌آموزان خود فداکاری و خدمت میکند.
مطالعه مروری در سال تحصیلی ۹۷-۹۸ توسط اینجانب در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش انجام شد. در این مطالعه به منظور آموزش دروس علوم، ریاضی و درس‌های دیگر به‌کارگیری روش کلاس درس معکوس توصیه شده است. به عنوان محقق آموزش علوم به معلمان پیشنهاد می‌کنم در این ایام، آموزش مجازی را همانند روش کلاس درس معکوس اجرا کنند. یکی از آبشخورهای فکری کلاس درس معکوس، «رویکرد یادگیری تلفیقی/ترکیبی» است که طی آن تدریس و سخنرانی به کمک تدریس برخط (آنلاین) و امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات به بیرون از کلاس درس محول می‌شود. از دیگر مبانی نظری مستتر در ژرفنای کلاس درس معکوس می‌توان به راهبرد «آموزش از طریق گروه همسالان» اشاره کرد و مبانی نظری بارز دیگر در روش کلاس درس معکوس برگرفته از روش ساختارگراییاست و الگوی برنامه‌ریزی درسی در کلاس درس معکوس شامل یک تغییر در ساختار کلاس درس خواهد شد که نقش‌ها و مسئولیت‌های متفاوتی از قبیل مدیریت گروه‌های علمی، نظارت بر روند پیشرفت درسی دانش‌آموزان، تهیه نوار ویدیو یا پاورپوینت یا جزوه درسی برای مبحث درسی جدید را برای معلم به منظور استفاده خارج از کلاس شاگردان و یادگیری دانش‌آموزان در خارج از کلاس درس ایجاد میکند. فضای مجازی ظرفیت مناسبی برای تداوم تحصیل علم و دانش است و باید از این فرصت استفاده کرد.
وظیفه معلمان در این ایام عبارت است از:
قرار دادن مطالب درسی مناسب و مفید برای دانش‌آموزان
تسهیل در آموزش با ارایه پاسخ آسان به اشکالات دانش‌آموزان
معلمان در صورت نیاز می‌توانند برای تهیه مطالب آموزشی از سایت‌های علمی آموزشی رایگان همانند سایت http//alaatv.com (این سایت توسط دانش‌آموخته‌های دانشگاه صنعتی شریف به جهت ایجاد عدالت آموزشی تاسیس و اداره می‌شود) استفاده کنند.
اکنون با فعال‌شدن آموزش‌های مجازی از دلواپسی خانواده‌ها برای فرزندانشان کاسته شده است. وظیفه اولیا همراهی با معلمان و دانش‌آموزان است. به این منظور لازم است تا با نظارت و هشیاری کامل، اینترنت را در اختیار فرزندانشان قرار دهند.
آمار نشان می‌دهد تعداد زیادی از دانش‌آموزان دوره متوسطة اول و دوم گوشی همراه در اختیار دارند. در غیر اینصورت وظیفه اولیاست تا برای فرزندانشان گوشی همراه تهیه نمایند. زیرا تعداد زیادی از معلمان زحمتکش با ابتکاراتی قابل توجه با تشکیل گروه‌های درسی در شبکه‌های اجتماعی سعی در تداوم امر آموزش و برقرای ارتباط هرچه بیشتر مجازی با دانش‌آموزان دارند با ارایه تکالیف و رفع اشکالات درسی در شبکه‌های اجتماعی فرایند تعلیم و تریبت را هرچه بیشتر فعال کرده‌اند و نتیجه این امر زمانی به ثمر می‌نشیند که اولیا نیز این برنامه‌ریزی قابل تحسین را حمایت نمایند. در این ایام اولیا لازم است با رعایت موارد زیر با معلمان و فرزندانشان همکاری نمایند. این موارد عبارت‌اند از:
ایجاد محیطی آرام و بی‌استرس برای دانش‌آموزان
نظارت بر استفاده دانش‌آموزان از برنامه‌های آموزشی که از تلویزیون پخش می‌شود
نظارت آگاهانه بر استفاده دانش‌آموزان دوره متوسطة اول و دوم از اینترنت
فراهم کردن اینترنت برای دانش‌آموزان
در اختیار قرار دادن گوشی همراه به فرزندان دوره متوسطة اول و دوم
به دانش‌آموزان توصیه می‌شود تا آموزش مجازی را همانند آموزش مدرسه‌ای جدی بگیرند. با دقت به مطالب توجه کنند و درصورت اشکال حتما بدنبال پاسخ سوالات‌شان باشند. اولیا اگر می‌توانند به فرزندانشان در یادگیری کمک کنند در غیر اینصورت مابین اقوام از کسی که می‌تواند به فرزندشان در یادگیری کمک کند، یاری بخواهند.
بیماری کرونا و هراس از ابتلای به آن دغدغه‌ای فراموش نشدنی در این روزها برای خانوداه‌ها است اما حضور آموزش‌های مجازی در سطح خانه‌های ایرانی و پی‌گیری امر تعلیم و تربیت تجربه‌ای جدید برای خانوداه‌ها و دانش‌آموزان است و همدلی را بین اولیا و مربیان ایجاد کرده است. حضور دانش‌آموزان در کلاس‌های مجازی و توجه به آن‌ها و کیفیت مطالب ارایه‌شده به دانش‌آموزان حایز اهمیت است که خوشبختانه در این زمینه معلمان فداکار دست به کار شده‌اند تا از اتلاف وقت فرزندان این مرز و بوم جلوگیری شود. اکنون که تصمیم بر این شده برای مقابله با ویروس کرونا، دانش‌آموزان در منزل بمانند، بهترین روش برای تداوم امر تعلیم و تربیت آموزش‌های مجازی (آموزش با روش کلاس درس معکوس) است. برای این منظور ضروری است مدیران مدارس، خانواده‌ها و دانش‌آموزان با همراهی و هماهنگی با معلمان در کیفیت هرچه بیشتر این آموزش‌ها تلاش کنند.
*دانشیار پژوهشکده برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی
منبع: پژوهشکده برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش
ارسال دیدگاه