آیا استرس موجب بیماری می‌شود؟
تهران (پانا) - ترشح هورمون‌های استروئیدی به نام گلوکوکورتیکوئیدها در بدن فردی که استرس دارد، افزایش می یابد. کورتیزول نیز شامل این هورمون‌ها می‌شود که به‌عنوان «هورمون استرس» نیز شناخته می شود.
به‌گزارش عصرایران، فردی که به طور مداوم استرس را تجربه می‌کند، ممکن است متوجه علائمی مانند الگوهای نامنظم غذا خوردن، دشواری در به خواب رفتن، یا مشکلات قلبی و سیستم ایمنی شود.
اگرچه استرس بخشی طبیعی از وجود بدن انسان است اما زمانی که حالت مزمن به خود می‌گیرد می‌تواند به سلامت روانی و جسمانی انسان آسیب برساند.
آیا استرس موجب بیماری می‌شود؟
استرس می‌تواند محرکی برای شرایط و بیماری‌های مختلف باشد. ترشح هورمون‌های استروئیدی به نام گلوکوکورتیکوئیدها در بدن فردی که استرس دارد، افزایش می‌یابد. کورتیزول نیز شامل این هورمون‌ها می‌شود که به عنوان «هورمون استرس» نیز شناخته می‌شود.
این هورمون‌ها به طور معمول به تنظیم فعالیت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک می‌کنند، اما استرس مزمن می‌تواند موجب یک ارتباط نادرست بین سیستم ایمنی و محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال شود. این تعاملی بین غدد آدرنال (فوق کلیوی)، غده هیپوفیز، و هیپوتالاموس است.
در نتیجه، احتمال ابتلا به شرایط روانی و جسمانی از جمله موارد زیر بیشتر می‌شود:
- خستگی
- دیابت
- چاقی
- افسردگی
- بیماری های مرتبط با سیستم ایمنی
در ادامه با آثار جسمانی استرس بر بدن بیشتر آشنا می شویم.
آثار قلبی‌عروقی
پزشکان سطوح بالای استرس را با شرایطی مانند فشار خون بالا و بیماری قلبی پیوند داده‌اند. همچنین، استرس می‌تواند موجب افزایش ضربان قلب فرد و افزایش میزان اکسیژن مورد نیاز وی شود.
کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو نیز یک شرایط خاص مرتبط با استرس است که بر قلب تاثیر می‌گذارد و به نام‌های کاردیومیوپاتی استرس و سندرم قلب شکسته نیز شناخته می‌شود.
این شرایطی موقتی است که می‌تواند موجب علائمی مشابه با علائم یک حمله قلبی، مانند سینه درد شود.
در کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو بخشی از قلب به طور موقت بزرگ می‌شود و پمپاژ خون با دشواری صورت می‌گیرد. اما بخش‌های دیگر قلب عملکرد عادی خود را ارائه می‌کنند.
به گفته انجمن قلب آمریکا، این می‌تواند به نارسایی عضلانی کوتاه مدت یا حتی شوک منجر شود. اما این شرایطی قابل درمان است. بیشتر افراد طی چند روز یا چند هفته بهبودی کامل را تجربه می‌کنند.
با این وجود، سندرم قلب شکسته در موارد نادر می‌تواند به مرگ نیز منجر شود.
آثار گوارشی
استرس می‌تواند بر اشتهای انسان و عملکرد دستگاه گوارش تاثیرگذار باشد.
به عنوان مثال، استرس می تواند بر موارد زیر تاثیرگذار باشد:
- نفوذپذیری روده
- ترشح اسید معده
- التهاب دستگاه گوارش
- روند جذب
در ادامه با تاثیر استرس بر بخش‌های مختلف دستگاه گوارش بیشتر آشنا می‌شویم.
روده‌ها
به گفته انجمن روانشناسی آمریکا، استرس می‌تواند سرعت حرکت غذا در بدن را تغییر داده و این می‌تواند احتمال بروز اسهال یا یبوست را افزایش دهد. همچنین، استرس می‌تواند بر شرایط گوارش و جذب مواد مغذی توسط بدن تاثیرگذار باشد.
بنابر مقاله‌ای که در نشریه the World Journal of Gastroenterology منتشر شد، مشخص شده است که استرس یک عامل تاثیرگذار در سندرم روده تحریک پذیر محسوب می‌شود. استرس می تواند اثر منفی بر حرکت، حساسیت و جذب روده بگذارد که می‌تواند به بروز علائم سندرم روده تحریک‌پذیر منجر شود.
بر همین اساس، پزشکان ممکن است سندرم روده تحریک‌پذیر را با تجویز داروهای تسکین استرس، مانند داروهای ضد افسردگی مدیریت کنند.
مری
استرس می‌تواند تمایل فرد به استفاده از سیگار یا مصرف نوشیدنی‌های الکلی را افزایش دهد که این موارد می‌توانند احتمال رفلاکس اسید معده و مشکلات سوزش سردل را افزایش دهند.
همچنین، استرس می‌تواند بر نحوه بلع فرد تاثیرگذار باشد. این می تواند مقدار هوایی که فرد هنگام غذا خوردن می‌بلعد را افزایش داده و موجب آروغ زدن بیشتر و به طور بالقوه تجربه نفخ شود.
معده
استرس مزمن ممکن است احتمال تجربه حالت تهوع و استفراغ را افزایش دهد.
همچنین، ذکر این نکته اهمیت دارد که اگرچه استرس به‌طور مستقیم موجب بروز زخم‌های معده نمی‌شود، اما می‌تواند شرایط زخم‌های موجود را وخیم‌تر سازد.
افزون بر این، استرس ممکن است اثر منفی بر تولید اسید معده و دیگر عملکردهای قسمت بالایی دستگاه گوارش داشته باشد.
آثار تنفسی
استرس می‌تواند محرکی برای برخی شرایط تنفسی مانند آسم و آلرژی بوده و یا علائم آنها را تشدید کند. این به دلیل آن است که استرس می‌تواند محرکی برای یک واکنش التهابی باشد که به تنگ شدن مسیرهای هوایی منجر می‌شود.
اگر فردی به یک بیماری تنفسی مبتلا نباشد، معمولا در معرض هیچ‌گونه خطر جدی از جانب استرس قرار ندارد. با این وجود، در افراد مبتلا به مشکلات تنفسی، مانند بیماری مزمن انسدادی ریه، استرس و تنگ شدن مسیرهای هوایی می‌تواند به شکل‌گیری حملات هراس و دشواری بیشتر در تنفس منجر شود.
درد
استرس می‌تواند موجب بروز تنش در عضلات بدن انسان شود. استرس مزمن فرصتی برای کسب ارامش را در اختیار عضلات بدن قرار نمی‌دهد و این می‌تواند موجب دردهای عضلانی شود.
همچنین، به نظر می‌رسد بین استرس و اختلال تمپورومندیبولار (TMD) ارتباطی وجود دارد.
بنابر مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، استرس بر سیستم عصبی مرکزی و چگونگی پردازش درد توسط مغز تاثیر می‌گذارد.
همچنین، استرس می‌تواند موجب سردردهای مزمن تنشی شود. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲ نشان داد که استرس یک محرک شایع برای سردردها است و می‌تواند درد ناشی از این شرایط را نیز تشدید کند.
همچنین، پژوهشگران افزایش استرس را با تجربه درد بیشتر پیوند داده‌اند.
آثار استرس بر پوست
استرس مزمن می‌تواند به بروز انواع مختلف مشکلات مرتبط با پوست منجر شود. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ نشان داد تجربه موارد زیر در افرادی که استرس داشتند بیشتر بوده است:
- شوره سر
- راش هاش پوستی خشک یا دردناک
- خارش پوست
- راش پوستی خارش‌دار
- آکنه
- زگیل
آثار استرس بر باروری
در زنان
استرس می‌تواند به روش‌های مختلفی زنان را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال، استرس می‌تواند بر موارد زیر تاثیرگذار باشد:
میل جنسی: استرس، افسردگی، و خستگی می‌توانند موجب کاهش میل جنسی در زنان شوند.
تولید مثل: استرس می‌تواند به شعله‌ور شدن ویروس هرپس سیمپلکس و سندرم تخمدان پلی کیستیک منجر شود. همچنین، استرس می‌تواند موجب تشدید علائم پیش از قاعدگی و تحریک چرخه‌های نامنظم قاعدگی شود.
یائسگی: استرس می‌تواند آثار جسمانی یائسگی را تشدید کند.
باروری: استرس می‌تواند بر توانایی باردار شدن زنان اثرگذار باشد.
در مردان
استرس می‌تواند بر موارد زیر تاثیرگذار باشد:
میل جنسی: استرس می‌تواند بر تولید تستوسترون در مردان تاثیرگذار بوده و به کاهش میل جنسی منجر شود. این شرایط می‌تواند به اختلال در نعوظ منجر شود.
تولید مثل: استرس می‌تواند بر تولید اسپرم تاثیرگذار باشد.
عفونت‌ها: از آنجایی که استرس می‌تواند بر سیستم ایمنی فرد تاثیرگذار باشد، احتمال ابتلا به عفونت‌ها می‌تواند افزایش یافته و ممکن است بر غده پروستات، بیضه‌ها و مجرای ادرار تاثیرگذار باشد.
آثار استرس بر روان انسان
استرس می‌تواند اثر چشمگیری بر سلامت روانی فرد داشته باشد. بنابر مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، افرادی که در اوایل زندگی خود استرس را تجربه می‌کنند ممکن است در ادامه به افسردگی ماژور، اختلال دوقطبی، یا اختلال استرس پس از سانحه مبتلا شوند.
همچنین، استرس می‌تواند بر حافظه و توانایی یادگیری شناختی فرد تاثیرگذار باشد.
نتایج یک بررسی در سال ۲۰۱۷ نشان داد که استرس خفیف می‌تواند به بهبود عملکرد شناختی یک فرد کمک کند اما استرس شدید می‌تواند اثری منفی بر حافظه و قضاوت داشته باشد.
گزینه‌های درمان
به‌طور معمول امکان درمان استرس در خانه نیز وجود دارد. از جمله گزینه‌های درمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فعالیت بدنی منظم. ورزش برای حداقل ۳۰ دقیقه در روز ممکن است به تسکین استرس کمک کند. از جمله گزینه‌های خوب در این زمینه می‌توان به پیاده‌روی، دوچرخه سواری و شنا اشاره کرد.
خواب کافی. خواب خوب شبانه می‌تواند به احساس شادابی و استرس کمتر کمک کند. اگر فردی در به خواب رفتن با دشواری مواجه است بهتر است از مصرف کافئین و الکل و کشیدن سیگار پرهیز کند، در اتاقی خنک بخوابد و پیش از خواب از قرار گرفتن مقابل نمایشگرها پرهیز کند.
تکنیک‌های پزشکی جایگزین. یوگا، طب سوزنی، یا ماساژ ممکن است به کاهش سطوح استرس یک فرد کمک کنند.
تعیین اولویت‌ها. اگر فردی طرز تفکر خود را از تمرکز بر آنچه که باید انجام دهد، بر آنچه که انجام داده تغییر دهد، ممکن است کاهش سطوح استرس خود را تجربه کند.
ارتباط با دیگران. صحبت کردن با افرادی که دوستشان دارید می‌تواند به تسکین استرس و حفظ ارتباط با دیگران کمک کند. اگر با سطوح بالای استرس مواجه هستید نباید از دریافت کمک از دیگران هراس داشته باشید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر روش‌های تسکین استرس که پیشتر به آنها اشاره شد برای بهبود این شرایط کارایی لازم را نداشتند، بهتر است با یک پزشک صحبت کنید.
پزشک ممکن است شما را به یک تراپیست ارجاع دهد، تغییرات بیشتر در سبک زندگی را توصیه کند یا داروهایی را برای کمک به کاهش سطوح استرس و اضطراب تجویز کند.
گاهی اوقات، استرس می‌تواند موجب شکل‌گیری افکار خودآزاری یا خودکشی در فرد شود. در این موارد، باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کرد.
ارسال دیدگاه