تلویزیون چگونه می‌تواند به آموزش رسمی کمک کند
تهران (پانا) - مدیران و دست‌اندرکاران آموزشی همیشه بر این نکته تاکید داشته‌اند که امر آموزش تعطیلی‌پذیر نیست و حتی در صورت تعطیلی مدارس، آموزش تعطیل نخواهد شد. سوال اینجاست که تلویزیون به عنوان رسانه‌ای فراگیر چه جایگاهی در تحقق این امر ایفا می‌کند.
این روزها که اپیدمی کرونا عملکرد اغلب ارگان‌ها و دستگاه‌های کشور را دچار اختلال کرده و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها را به دنبال داشته است، اهمیت استمرارِ جریانِ تعلیم و تربیت برنامه‌ریزان و دست‌اندرکاران نظام تعلیم و تربیت را به فکر ایجاد و تقویت زیرساخت‌های آموزش‌های غیرحضوری انداخته است.
زیرساخت‌هایی که نه تنها طی بحران باعث تداوم جریان آموزش و پرورش در سراسر کشور می‌شود، بعد از رفع این بحران و بازگشت به شرایط عادی هم می‌تواند به مثابه یکی از بازوهای ضروری نظام آموزشی در اتفاقاتی که منجر به تعطیلی ناخواسته مدارس می‌شوند به کمک دستگاه آموزش و پرورش بیاید. اتفاقاتی نظیر آلودگی هوا، تغییرات شدید جوی و بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله و طوفان که طی سال‌های اخیر بارها ارکان مملکت را درگیر کرده و از جمله موجب اختلال در کار سیستم آموزش و پرورش شده است.
آموزش‌های غیرحضوری که این روزها از آن به «آموزش‌های مجازی» یا «آموزش از راه دور» نیز تعبیر می‌شود با استفاده از امکانات مدرن عصر حاضر از جمله رادیو، تلویزیون، خطوط مخابراتی و اینترنت بستر لازم برای ارتباط میان تعلیم‌دهنده و تعلیم‌گیرنده را ایجاد می‌کند که هریک از این بسترها امکانات ویژه‌ای در اختیار طرفین قرار می‌دهد که چنانچه به نحو احسن در خدمت اهداف تعریف‌شده قرار گیرد به صورت موقت یا دائم می‌تواند بسیار مفید و اثرگذار باشد.
تلویزیون به عنوان یکی از زیرساخت‌های مهم ارتباطی از بدو پیدایش تا امروز در سراسر دنیا در خدمت اهداف آموزشی و پرورشی قرار داشته است. در کشور ما نیز علاوه بر آموزش‌های غیرمستقیم که یکی از کارکردهای ماهوی این رسانه است، سال‌هاست که به عنوان ابزاری برای آموزش‌های مستقیم و ارائه دروس مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما طی روزهای اخیر و بعد از تعطیلی اجباری مدارس بر اثر اپیدمی ویروسی تولید و پخش انواع برنامه‌های آموزشی که جایگزین کلاس‌های درس مدارس شده‌اند تبدیل به دغدغه اصلی چند شبکه تلویزیونی شده است و مسئولان آموزش و پرورش نیز بارها طی صحبت‌های خود استفاده از این برنامه‌ها را به دانش‌آموزان و خانواده‌های‌شان توصیه می‌کنند.
البته قصد و نیت تلویزیون آموزشی این نیست که جایگزین دائمی آموزش رسمی در مدارس شود بلکه این روش کارآمد آموزشی می‌تواند به عنوان راهکاری موقتی در بحران‌ها و مکملی تأثیرگذار، به جبران و تقویت یادگیری رسمی بپردازد. سوال اینجاست که تلویزیون آموزشی چگونه و با چه روش‌هایی می‌تواند به آموزش رسمی کمک کند؟
قرار گرفتن دانش‌آموز در معرض موضوعاتی که در کلاس درس به آنها پرداخته نمی‌شود
با وجود تأثیر فراوان کلاس درس در یادگیری دانش‌آموزان، محدود بودن ساعات حضور دانش‌آموزان در مدرسه سبب می‌شود که نظام آموزشی نتواند تمامی موضوعات موردنیاز دانش‌آموز در مباحث مختلف را در اختیار او قرار دهد. اما زمان بالایی که هر فرد به تماشای تلویزیون اختصاص می‌دهد، مضاف بر جذابیت‌های برنامه‌های تلویزیون، باعث می‌شود که امکان مطرح کردن تعداد بیشتری از موضوعات آموزشی برای دانش‌آموزان وجود داشته باشد؛ موضوعاتی که دانش‌آموز از طریق آموزش رسمی با آنها برخورد نخواهد داشت و یا در سطح‌های بالاتر با آنها آشنا خواهد شد.
تثبیت کردن آموخته‌های دانش‌آموزان در کلاس درس
از آنجا که آموزش از طریق تلویزیون در فضای خارج از مدرسه و در خانه صورت می‌گیرد، می‌تواند به معلمان و همچنین به پدران و مادران این اطمینان را بدهد که آموزش تنها به مدرسه و چند ساعت حضور دانش‌آموز در کلاس درس محدود نمی‌شود. تلویزیون می‌تواند به عنوان مکمل کلاس درس، میانگین ساعات آموزش دانش‌آموزان را افزایش دهد.
ایجاد تفکر مثبت به تحقیق و پژوهش
آموزش از طریق تلویزیون در پرورش دانش‌آموزان پژوهش-محور نقش مهمی ایفا می‌کند. تلویزیون می‌تواند این تفکر غلط را که هدف از آموزش، نمره و قبولی در امتحان است، از بین ببرد و به پرورش خلاقیت و تفکر انتقادی در دانش‌آموزان که از اهداف اصلی آموزش مدرن هستند، کمک کند.
افزایش کیفیت آموزش با استفاده از برنامه‌های تلویزیونی
گسترش رسانه‌های مختلف و در دسترس بودن آنها برای تمامی گروه‌های سنی از جمله دانش‌آموزان می‌تواند فرصت مغتنمی را برای مسئولان آموزشی ایجاد کند تا با بهره‌گیری از قابلیت‌های بالای رسانه، کیفیت آموزش و به تبع آن میزان یادگیری دانش‌آموزان را بالا ببرند. تلویزیون، به عنوان رسانه‌ای فراگیر، در صورت برنامه‌ریزی درست و ایجاد تعاملات مثبت میان سازندگان برنامه‌های آموزشی و متولیان آموزش، می‌تواند مکملی کارآمد و تأثیرگذار برای آموزش رسمی از طریق مدارس باشد.
در ابن نوشتار از بخشی از مقاله «افزایش کیفیت آموزش با استفاده از برنامه‌های تلویزیونی» مندرج در وب‌سایت سمیم استفاده شده است.
ارسال دیدگاه