ارزش خانه‌های خالی به ۷۴۷ هزار میلیارد تومان رسید

به گزارش پژوهشکده پولی و بانکی، مطالعات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، سرانه زیربنای مسکونی در اختیار خانوار در ایران به بیش از ۲۷ مترمربع رسیده است. این در حالی است که در سال ۱۳۸۵ این سرانه در حدود ۲۵ مترمربع بوده است. گزارش این موسسه نشان می‌دهد اندازه این شاخص در کشورهایی همچون مصر، مراکش، آذربایجان و کره جنوبی بسیار کمتر از ایران است.

این ویژگی سبب شده سهم هزینه تامین مسکن در سبد خانوار ایرانی افزایش قابل توجهی پیدا کند. به گونه‌ای که این رقم از ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان در سال ۸۵ به ۲۱ میلیون تومان رسیده است. در سال ۱۳۸۵، سهم مسکن در سبد هر خانوار ایرانی معادل ۲۸ درصد بوده است اما آخرین آمارها حکایت از آن دارد که این سهم از ۳۳ درصد در سال‌های اخیر عبور کرده است.

مطالعه مذکور با اشاره به نقش پس‌انداز در فرآیند تشکیل سرمایه و رشد اقتصادی تاکید دارد گرچه تصمیم به پس‌انداز در سطح خرد و از سوی خانوار اتخاذ می‌شود اما وضع عمومی اقتصاد که متاثر از سیاست‌های کلان و عملکرد بازارها است نقش انکارناپذیری بر رفتار پس‌اندازی خانوارها دارد. به اعتقاد محققان این موسسه برآیند سیاست‌های اقتصادی در کشور موجب تضعیف درآمد شده است.

این مطالعه با اشاره به ناکارآیی بازارهای مالی و ساز و کارهای تبدیل پس‌انداز به سرمایه، تاکید دارد پس‌اندازهای صورت‌گرفته به جای آنکه در تولید کالاها و خدمات قابل مبادله به کار رود در تولید کالای غیرمبادله همچون مسکن استفاده می‌شود.

مطالعه جامع اقتصاد ایران نشان می‌دهد رفتارهای سفته‌بازانه عاملی در جذب بیشتر منابع در بخش مسکن و زمین و خلق بازده‌های اسمی بوده است در نهایت سکونت در مسکنی بیش از نیاز خانوار یا داشتن بیش از یک محل سکونت برای هر خانوار، جانشین پس‌انداز نقدی در خانوارهای ایرانی شده است.

از دیدگاه محققان این پژوهش، واژه تبدیل به احسن کردن که در ادبیات مسکن وارد شده، به مفهوم تغییر محل سکونت و ارزشمندتر کردن مسکن با استفاده از پس‌اندازهای ریالی است.این مفهوم نشانه‌ای از نوع دیگر خریدهای ملکی است که همه خانوارها را درگیر کرده است و موجب شده با هدف حفظ پس‌انداز، خانوارها دست به تغییر محل یا ارزشمندتر کردن واحد مورد سکونت باشند.

بخشی از خریدهای غیرمصرفی در بازار مسکن باعث شده است تعداد واحدهای مسکونی خالی از سکنه در یک دهه گذشته از ۴۵۷ هزار به بیش از دو میلیون واحد مسکونی رسیده است و مساحت زیربنای واحدهای مسکونی خالی از سکنه نیز از ۵۷ میلیون مترمربع به ۲۶۳ میلیون مترمربع افزایش یافته است. برآورد می‌شود ارزش خانه‌های خالی نیز از ۲۰ هزار میلیارد تومان به ۷۴۷ هزار میلیارد تومان رسیده باشد.