عدالت در اخذ مالیات واقعی و حذف سلیقه‌گرایی با حسابرسی سیستمی

محمد بیات، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با پانا، در مورد اجرای حسابرسی‌های سیستمی مالیاتی و تأثیر آن بر عدالت مالیاتی، به ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم اشاره کرد و گفت: «ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم که به تصویب رسید، یکی از اقداماتی است که هدف آن کاهش فرار مالیاتی است. بر اساس این ماده، افراد باید مالیات خود بر طبق حسابرسی سیستمی و بر اساس اظهارنامه‌های سیستمی اعلام کنند. این اقدام می‌تواند تا حد زیادی فرار مالیاتی را کاهش دهد و دولت قادر خواهد بود مالیات‌های جدیدی را بر اساس آن حساب کند. در واقع، این تغییرات به‌طور مستقیم به مسئله عدالت مالیاتی مرتبط است.»

بیات ادامه داد: «در حوزه مالیاتی، یکی از چالش‌های اصلی در گذشته، نظر سلیقه‌ای در کمیسیون‌های حل اختلاف مالیاتی بود. در این کمیسیون‌ها ممکن بود که نظرات مختلفی مطرح شود و گاهاً تصمیمات به‌صورت سلیقه‌ای گرفته می‌شد. اما با راه‌اندازی سیستم‌های هوشمند و مرکزی برای حسابرسی، دیگر جایی برای این نوع سلیقه‌ها وجود ندارد. این سیستم‌ها مانند دوربین‌های مدار بسته برای جریمه‌ها عمل می‌کنند؛ هیچ تفاوتی بین فردی که وزیر است، وکیل است، نماینده است یا شخص عادی وجود ندارد. همه باید طبق قوانین سیستم و مرکز هوشمند رفتار کنند.»

عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها مجلس تأکید کرد: «این تغییرات و اصلاحات در سیستم مالیاتی نه‌تنها باعث افزایش شفافیت در فرآیند مالیاتی می‌شود، بلکه به کاهش خطای انسانی نیز کمک خواهد کرد. در گذشته، بسیاری از خطاها به دلیل تعاملات مستقیم و فیزیکی میان مأموران مالیاتی و مودیان مالیاتی رخ می‌داد. اما با حسابرسی‌های سیستمی، این نوع خطاها به حداقل خواهد رسید و تمام اطلاعات به‌طور خودکار و دقیق بررسی می‌شود. در این زمینه، قطعاً با استفاده از این سیستم‌ها، شفافیت و صحت داده‌ها بهبود یافته و دیگر امکان سلیقه‌ای عمل کردن در امور مالیاتی نخواهد بود.»

دبیر اول کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی افزود: «سیستم حسابرسی سیستمی به نوعی می‌تواند در حل مشکلات مالیاتی به‌ویژه در جلوگیری از فرار مالیاتی نقش مهمی ایفا کند. وقتی که اطلاعات به‌طور متمرکز و هوشمند در یک سامانه بررسی شود، دیگر نمی‌توان از این سیستم‌ها دور زد. تمام افراد باید همانطور که در قانون آمده است، اظهارنامه‌های خود را به‌طور شفاف و مطابق با استانداردهای مالیاتی ارائه دهند.»

این نماینده مجلس دوازدهم در پایان گفت: «در مجموع، اصلاحات در سیستم حسابرسی مالیاتی نه‌تنها به شفافیت بیشتر کمک می‌کند، بلکه به عدالت مالیاتی نیز می‌انجامد. این تغییرات به‌ویژه در شرایط کنونی که دولت نیاز به منابع مالی برای پیشبرد برنامه‌های مختلف دارد، می‌تواند بسیار مفید واقع شود و باعث کاهش نابرابری‌ها در زمینه مالیات‌گیری شود.»