حذف آزمون ورودي مدارس خاص، گامي بسوي عدالت آموزشي و مهار تب آزمون

طبق مصوبه اخير شوراي عالي آموزش و پرورش، آزمون‌های آمادگی برای ورود به مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی و همچنین آزمون‌های مقیاس وسیعی که توسط بنگاه‌های آزمون‌ساز و آزمون‌پرداز در دبستانها برگزار می‌شود، ممنوع شده است. اين تصمیم در راستای ارزش‌هاي اسلامي و اهداف سند تحول بنیادین یعنی«توسعه و گسترش عدالت آموزشی» است، كه مي‌تواند تب كنكور زودهنگام در دوره كودكي را تا حد زیادی كنترل كند. به همين دليل، اغلب صاحب‌نظران و كارشناسان تعلیم و تربیت و نيز مسئولان نظام آموزش‌وپرورش از اتخاذ اين تصميم خرسند شده‌اند. سرايت تب كنكور به دوره ابتدايي، فضاي تربيتي را آلوده و مدارس را به محلي عاري از نشاط و زندگي تبديل كرده است. در حالي كه حق بهره‌مند شدن آحاد جامعه از تربیت در حکم جلب مسؤولیتی بی‌نهایت سنگین‌تر از تأمین انباشت حافظه است. نظام آموزشي نبايد با این وظیفه سنگين طوری برخورد كند که بخشي ازامکانات کودکان که در وهلۀ اول به سود اجتماع است، ضایع گردد. آزمون‌هاي ورودي شوق يادگيري را در دانش آموزان می‌کشد. این امتحانات دو عیب اساسی دارند: اول آنکه غالبا به نتایجی عینی منجر نمی‌شوند، ثانیاً و خصوصاً بیشتر با حافظه سروکار دارد تا با ظرفیت‌های خلاق دانش‌آموز.

ناگفته نماند که برای مقابله با فرهنگ و معضل آزمون‌زدگی و فراهم ساختن فرصت‌های یادگیری در دوره ابتدایی، نباید تنها به تصویب قانون بسنده کرد. تصویب این‌گونه قوانین، اگر چه لازم و ضروری و نویدبخش است، کافی نیست. افزون بر این، برای توسعه عدالت آموزشی و ارائه فرصت‌های یادگیری و تربیتی معني‌دار در دوره ابتدایی، باید به دنبال فراهم کردن زمینه‌های باشیم تا مطالبات تربیتی جامعه از نظام آموزشی کشور «از مطالبه در پر کردن حافظه به کسب آمادگی برای زندگی شاد، سالم و اعمال صالح؛ از مطالبه نمره و رتبه به کسب قابلیت ها و مهارت های پایه؛ از مطالبه یک فضای رقابتی در مدرسه به فضای رفاقتی مبتنی بر مشارکت و همکاری وسرشار از ارزش‌های اخلاقی چرخش کند. اگر این چرخش ها صورت گیرند، بی‌تردید تب آزمون و حافظه‌محوری فروکش کرده و عقلانیت تربیتی بر مدارس و جامعه، حاکم خواهد شد.

امید است که شریط لازم برای اجرای این نوع قوانین در نظام آموزشی کشور به خوبی فراهم شده و از برکات آن همه آحاد جامعه بهرمند شوند.

امضاکنندگان:

جمعی از اعضای هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش

پژوهشکده برنامه ریزی درسی و نوآوری های آموزشی