کارشناس منابع آب و توسعه پایدار در گفت‌وگو با پانا مطرح کرد:
ضرورت تجدید نظر در سیاست های کلی آبخیزداری برای عبور از بحران آب
تهران(پانا)- کارشناس منابع آب و توسعه پایدار اظهار کرد برای جلوگیری از خالی شدن سفره آب‌های زیرزمینی باید مدیریت بیولوژیک آبخیزها با پوشش گیاهی صورت پذیرد. این کار نیازمند تجدید نظر در سیاست‌های کلی آبخیزداری و مدیریت سدها که وظیفه وزارت جهاد و وزارت نیرو است.
احمد خاتون‌آبادی، کارشناس منابع آب و توسعه پایدار در گفت‌وگو با پانا درباره مشکلات سدهای موجود در کشور، اظهار کرد: «مسئله سدها مانند یک تیغ دو لبه است. یک لبه مفید آن این است که زمان‌هایی مانند فصل تابستان که به آب بیشتری نیاز داشته و آب باید ذخیره شود، از این سدها استفاده می‌کنیم.»
خاتون‌آبادی ادامه داد: «جدا از بحث سدسازی باید روش‌های مدیریت مخزن را پیگیری کرد. بسیاری از اوقات دریچه‌ها به موقع گشوده نشده و موجب آمدن سیل شده است زیرا سدها لبریز شده و به موقع مدیریت نشده است.»
مسئله آب چند بعدی و سیستمی است
وی گفت: «مسئله آب تک‌بعدی نیست بلکه چند بعدی و سیستمی است. بسیاری از سدهایی که در اقلیم خشک ساخته می‌شود مناسب برای آن محیط نیست زیرا در آنجا وابستگی مردم بیشتر به آب‌های زیرزمینی بوده و همچنین آب سطحی در این مناطق کم است.»
این کارشناس افزود: «هنگامی که آب زیرزمینی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد نیاز به تغزیه مجدد دارد. بنابراین سدها مانع حرکت آب در رودخانه‌ها شده و تغزیه سفره‌های آب زیرزمینی را متوقف می‌کنند زیرا رودخانه‌ها خود محل حرکت سیلاب‌ها هستند.»
خاتون‌آبادی بیان کرد: «هنگامی که سد ساخته می‌شود، جنبه‌های مثبت سیلاب را جلوگیری می‌کند یکی از این جنبه‌های مثبت طبیعی این است که سفره‌های زیرزمینی را تغذیه می‌کند و موجب جلوگیری از نشست زمین می‌شود.»
وی درباره علت خالی‌بودن سدها در کشور، گفت: «یکی ازعلت‌های خالی‌بودن سدها این است که در بالادست سدها فعالیت‌هایی تحت عنوان آبخیزداری صورت می‌گیرد. این آبخیزداری باید بیشتر به صورت بیولوژیک باشد یعنی با پوشش گیاهی آب را جذب کند.»
این کارشناس ادامه داد: «اما اکنون راه آب را بسته و آب‌بند درست می‌کنند. نکته جالب‌تر این است که در مسیرهای سیلاب قبل از رسیدن به سد اصلی، سد کوچک‌تر احداث می‌کنند. در این صورت دیده می‌شود که در بالادست، آب از آن سد میانه یا آب‌بند به ارتفاعات پمپاژمی‌شود.»
خاتون‌آبادی خاطر نشان کرد: «این فرایند تحت عنوان طرح طوبی صورت می‌گیرد. صورت مسئله روشن است ما با دخالت در طبیعت، حرکت طبیعی آب را با ایجاد آب‌بند‌های میانه منحرف کرده و جلوی حرکت سیلاب در رودخانه را گرفتیم. سفره‌های آب زیرزمینی تغذیه نمی‌شود و از آن طرف برداشت‌ها همچنان ادامه دارد.»
ضرورت جلوگیری از احداث سدهای کوچک و میانه
وی با اشاره به اینکه میزان برداشت در سفره‌ها چند برابر میزان آب وارد شده به این سفره‌ها است، بیان کرد: «میزان برداشت آب چند برابر میزانی است که به سفره‌ها وارد می‌شود. راه حل این است که با مدیریت بیولوژیک آبخیزها با پوشش گیاهی و جلوگیری از احداث سدهای کوچک و میانه که جلو آب را می‌گیرد.»
این کارشناس خاطر نشان کرد: «به طور کل طرح طوبی یا طرح‌هایی که موجب پمپاژ آب می‌شود، مضر است در مناطق کوهستانی احداث باغ و کشت درخت جواب‌گو نیست زیرا معمولا در فاصله نیم متر به سنگ رسیده و در آنجا مشخصا باید مراتع، گیاهان دارویی و بوته‌زار باشد.»
خاتون‌آبادی راه حل مشکلات منابع آب در کشور را بازنگری در سیاست‌ها دانست و گفت: «تجدید نظر در سیاست‌های کلی آبخیزداری و مدیریت سدها که وظیفه وزارت جهاد و وزارت نیرو است. البته آبخیزداری زیر پوشش سازمان جنگل‌ها است.»
ارسال دیدگاه