ضرورت توجه به ایمنی مدارس در برابر زلزله

آسیه اسحاقی - علی‌بیت‌اللهی در گفت‌وگو با پانا همزمان با روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی با بیان اینکه زلزله یکی از مخاطرات پایتخت به شمار می‌رود، اظهار کرد: «با توجه به واقع شدن شهر تهران در کمربند لرزه‌خیز البرز و سابقه تاریخی رخداد زمین لرزه‌های شدید در محدوده شهرری و نواحی شمالی آن، همچنان خطر رخ‍داد زمین‌لرزه وجود دارد. در واقع رشد غیراصولی شهر تهران در چند دهه اخیر، ساخت‌وساز در حریم گسل‌ها، وجود بافت‌های آسیب‌پذیر و فرسوده متعدد و پراکنده در شهر نشان می‌دهند که در صورت وقوع زلزله احتمالی در تهران، صدمات جبران‌ناپذیری به شهر وارد خواهد شد.»

فعالیت 23 گسل زلزله در شهر تهران

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: «شهر تهران روی گسل‌های متعدد اصلی، متوسط و فرعی بنا شده و پیرامون آن را نیز گسل‌های مهمی نظیر مشا احاطه کرده است‌. تهران سه گسل اصلی به نام‌های نیاوران، لویزان و ری هستند. 23 گسل به طول 88 کیلومتر تا سال 97 در مناطق تهران شناسایی شده بود که بیش از 12 درصد مساحت تهران روی گسل‌ها واقع شده است.»

وی با تاکید بر اینکه تنها راه کاهش مخاطرات زلزله، فاصله از ساخت‌وساز و زندگی روی گسل‌ها است، گفت: «تهران از هزاران سال پیش زلزله‌خیز بوده و این جغرافیا را نمی‌توان تغییر داد. نباید از ابتدا مجوز ساخت‌وساز روی گسل‌ها و مناطق زلزله‌خیز شهر تهران صادر می‌شد زیرا اگر ساخت‌وسازها همچنان روی گسل‌ها ادامه داشته باشد و هیچ توجهی به کیفیت مصالح و ایمنی بنا نشود، تبعات بسیار خطرناکی در انتظار شهر تهران است.»

بیت‌اللهی در ادامه با اشاره به حجم خسارت در گزارش‌های جایکا و شبیه سازی‌هایی مختلف زلزله توضیح داد: «این موارد نشان می‌دهد، زلزله 6 ریشتری به نسبت 7 ریشتر، 10 برابر از نظر انرژی و اندازه کوچکتر است و به همان نسبت هم شدت و خسارتی که دارد، پایین‌ترخواهد بود. نمی‌توان در این باره برآورد دقیق و مهندسی انجام داد به این خاطر که داده‌ای به صورت روشن و شفاف در مورد کیفیت ساخت‌وسازها در تهران ارائه نشده، اما ساختمان‌های فاقد اسکلت و فرسوده که عمدتا در بافت‌های فرسوده تهران و مناطق جنوبی و مرکزی و شمالی قرار دارند، بر مساله میزان خسارت‌ها تأثیرگذار هستند و احتمال دارد میزان تخریب قابل ملاحظه باشد.»

میزان آمادگی تهران در برابر زلزله

به گفته وی، اگر امروز زلزله‌ای مانند آنچه در بم رخ داد، در تهران رخ دهد، ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که نهایتا 20 درصد آمادگی در برابر زلزله وجود دارد و این می‌تواند مشکلات زیادی را برای شهر تهران و حتی کشور ایجاد کند.

اقدام خاصی برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها صورت نگرفته است

بیت‌اللهی درباره ایمنی ساختمان‌های موجود در تهران گفت: «اقدام خاص و ویژه‌ای برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها صورت نگرفته است. حتی در مورد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی که بناهای فرسوده و قدیمی دارند اتفاق خاصی رخ نداده است. در عین حال باید به مقاوم‌سازی مدارس نیز توجه کرد. البته از آنجا که مقاوم‌سازی و انجام اقدامات مهندسی برای ساختمان‌هایی که مورد استفاده است، گرفتاری و دردسرهای زیادی دارد، بنابراین چنین کاری کمتر مورد استقبال قرار می‌گیرد ولی یکی از اقدامات مهمی که انجام شده، تعیین حریم گسل‌های شهر تهران است که در این حریم‌ها احداث ساختمان‌های بلندمرتبه و مهم ممنوع شده، اما اقدامی که ما انتظار داشتیم، محقق نشده است.»

وی درخصوص اقدامات انجام شده برای ایمنی در برابر مخاطرات زلزله در کشورهای لرزه‌خیز گفت: «در این کشورها در طول سالیان سال کارشناسان و مدیران و مردم دست به دست هم داده‌اند تا بنایی اصولی و محکم و مقاوم ساخته شود و ما اگر اکنون نسبت به تغییر وضعیت بافت‌های فرسوده اقدام کنیم و برای ساختمان‌های غیرمقاوم چاره‌اندیشی کنیم، پس از چند سال به نقطه مطلوب خواهیم رسید و این اقدام مستلزم برنامه‌ای درازمدت است که متاسفانه به این‌ مسائل کمتر بها داده می‌شود و به‌طور معمول برنامه‌های درازمدت و مستمر، به علت تغییر دولت‌ها و مدیریت‌ها محقق نمی‌شود.»