تاثیر اخبار ناخوشایند و مخرب در فضای مجازی بر سلامت افراد

آثار ناخوشایند و مخرب در فضای مجازی، دامنه وسیعی را در برمی گیرد که در اینجا قصد داریم در مورد یکی از این آثار مخرب که هم سلامت فرد و هم سلامت جامعه را به خطر می اندازد صحبت کنیم و آن نشر اخبار ناخوشایند و نگران کننده درست و نادرستی است که در این فضا دست به دست و صفحه به صفحه می چرخد و گویی که عده ای بخواهند از آب گل آلود ماهی گیری کنند و بازار این اخبار را داغ تر می کنند و نشر می دهند.

اینکه افراد یا گروه ها چه اهداف، نیت و قصدی از این کار داشته باشند طیف متنوعی را می تواند شامل بشود. در یک سر طیف افرادی هستند که از روی ناآگاهی و صرفا به دلیل هیجانی بودن موضوع یا خبر یا حادثه اقدام به نشر آن می کنند و غافل هستند که این کار به ظاهر کوچک آنها چه تبعات زیانباری می تواند برای افراد و جامعه و حتی اطرافیان خود آنها داشته باشد.

همینطور ممکن است افرادی هم باشند که از نشر این اخبار و حوادث نفعی می برند ولو نفع کوچکی باشد مثل بالابردن تعداد بازدیدکننده های صفحه مجازی خود و غیره. در هر حال چیزی که اهمیت دارد اینکه برخی اخبار و اطلاعاتی که در فضای مجازی پخش می شود نه تنها سودی برای مخاطبین ندارد بلکه باعث رشد و گسترش آسیب ها در سطح جامعه می شود. حتی در بررسی محتوایی این اخبار به مواردی بر می خوریم که هیچ هدف رسانه ای در آن قابل مشاهده نیست و روشن نیست که هدف نشر دهنده آن کدام هدف رسانه را شامل می شود. آیا هدف از آن بالابردن سطح آگاهی مردم است، آیا یک پیام هشدار دهنده و زنگ خطر و آگاهی بخش است؟ آیا قصد دارد به این شکل و با اطلاع رسانی اتفاقات و رخدادهای ناخوشایند از تکرار اتفاقات مشابه پیشگیری کند؟

متاسفانه در مواردی می بینیم چنین اهدافی در کار نیست و حتی اگر چنین اهدافی هم در کار باشد باید با رعایت اصول و شرایطی انجام شود که نتیجه معکوس در پی نداشته باشد. برخی مشکلات و آسیب های فردی و اجتماعی با نشر بی محابا و غیر اصولی به جای اینکه به عنوان عامل بازدارنده عمل کنند باعث رشد و گسترش همان آسیب می شوند. از جمله این موارد می توان به خودکشی اشاره کرد که همواره از طرف صاحبنظران توصیه می شود که در نشر اخبار مربوط به آن نهایت احتیاط در نظر گرفته شود. از این رو یک توصیه جدی است که در مواجهه با اخبار مربوط به رخدادهای ناخوشایند، حوادث و سوانح، پیش از اقدام به نشر و باز ارسال آن به دیگران از خود بپرسیم که چه نیازی به این کار است؟ چه هدفی داریم؟ ارسال این خبر برای فلان شخص یا بارگزاری آن در یک صفحه شخصی یا عمومی یا در گروه ها و کانال هایی که عضو هستیم چه سودی برای مخاطبین دارد؟ آیا مشکلی را حل می کند؟ آیا از وقوع مشکلی پیشگیری می کند؟ آیا پیام هشداری برای مراقبت از افراد است؟

اگر پاسخ شما به هریک از این سوالات منفی بود از بازنشر آن مطلب خودداری کنید. هر چند آن موضوع خیلی برایتان هیجان انگیز و جالب باشد. حتی زمانی که پاسخ شما به هریک از این سوالات مثبت هم باشد به کیفیت خبر و نوع اطلاع رسانی آن توجه کنید. در برخی از این نوع اخبار شیوه بیان مطلب و یا تصاویر و فیلم هایی که استفاده می شود به نحوی است که ضرر و زیان و میزان آسیب رسانی آن بیشتر از منافعش است و این ضرر و زیان می تواند دامن خود شما یا اطرافیان یا نزدیکان و عزیزان شما را هم بگیرد.

بنابراین با آگاهی و توجه بیشتر احساس مسئولیت خود را بالا ببریم و در پیشگیری از مشکلات و آسیب ها چه در مورد خودمان یا خانواده خودمان و چه در افراد دیگر جامعه سهیم شویم.

*رئیس مرکز مشاوره آذربایجان شرقی