بررسی زیرساخت‌های ورود اقتصاد دانش‌بنیان به مدارس در گفت‌وگو با پانا:
راه رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان پیوند میان مدارس، دانشگاه و محیط کار است
تهران (پانا) - یک اقتصاددان و پژوهشگر توسعه با اشاره به اینکه برای توسعه اقتصاد مهم‌تر از کار و سرمایه، عنصر دانش است که کاربردی است، راه رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان از مسیر آموزش و پرورش را پیوند میان مدارس، دانشگاه و محیط کار عنوان کرد.
کمال اطهاری، اقتصاددان و پژوهشگر توسعه درباره تعریف اقتصاد دانش‌بنیان و فلسفه ظهور این رویکرد در جامعه گفت: «مدت‌هاست که جامعه نوین تشکیل اقتصاد و جامعه دانش را در دستور کار قرار داده است. درواقع اقتصاد دانش‌بنیان بدون بالندگی جامعه دانش، پویا نمی‌شود و جامعه دانش هم به همین آموزش‌هایی که در مدارس داده می‌شود، وابسته است.»
وی افزود: «امروز تمامی کشورهای پیشرفته‌ای که توانسته‌اند جلو بروند و از تله توسعه بیرون بیایند، توانسته‌اند تلفیقی میان بالندگی و پویایی اقتصاد دانش‌بنیان با جامعه دانش ایجاد کنند. این کشورها نوآور شده‌اند و عدالت اجتماعی را پیاده کرده‌اند، حالا تفاوتی ندارد اروپا باشد یا کشورهای اسکاندیناوی یا کره جنوبی و چین باشد. اما کشورهایی که در تله توسعه می‌افتند دائم تورم دارند و عدالت اجتماعی به‌صورت معکوس اجرا می‌شود و مصائب زیادی دارند. این کشورها شعارشان از گهواره تا گور دانش بجوی است.»
در اقتصاد دانش‌بنیان باید دانش پیشران باشد
اطهاری اظهار کرد: «جامعه دانش جامعه‌ای است که در آن دانایی به توانایی تبدیل می‌شود یعنی توانایی فردی و توانایی اجتماعی وجود دارد. اقتصاد دانش یعنی اقتصادی که دانش در آن نقش پیشران را دارد. این در حالی است که قبلاً این نقش را نیروی کار و سرمایه داشته است. دوره‌ای بود که اقتصاد توسعه بر این تأکید می‌کرد که باید سرمایه‌گذاری بیشتر شود اما اکنون می‌گوید باید دانش بیشتر باشد تا توسعه رخ دهد یعنی توسعه به دانش وابسته است.»
برای توسعه، مهم‌ترین عنصر، دانش است و نه کار و سرمایه
این پژوهشگر توسعه عنوان کرد: «توسعه معتقد است نایاب‌ترین عنصر توسعه در کشورهای پیشرفته و جهان سوم، دانش است و نه کار و سرمایه. این دانش هم حتماً در نیروی انسانی متجلی می‌شود و دانش در کامپیوتر فایده‌ای ندارد و صرفاً ابزار است.»
وی افزود: «اگر نیروی انسانی بالنده نشود، توسعه تحقق پیدا نمی‌کند و سیاست ما باید این باشد که دانایی را به توانایی فردی و اجتماعی تبدیل کنیم. این مهم با پیوند هنرستان‌ها و برنامه‌های آموزشی و محیط کار ممکن می‌شود. به این پیوند اصطلاحاً می‌گویند مارپیچ سه‌گانه. درواقع پیوندها باید بین مدارس، دانشگاه و محیط کار برقرار شود.»
برای دانش‌بنیان‌شدن اقتصاد باید در مدارس فلسفه تدریس شود
اطهاری با اشاره به اهمیت تدریس فلسفه در مدارس برای رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان گفت: «در مدارس باید مبانی فلسفی تدریس شود. رشته‌های ریاضی نوع فلسفه‌هایی را بخوانند که به رشته‌شان مربوط است و آن‌هایی که علوم انسانی می‌خوانند نوع فلسفه‌هایی که به علوم انسانی مربوط است را بخوانند و به همین ترتیب برای بقیه رشته‌ها همین باشد. خواندن فلسفه اثرگذار است زیرا بدون مبانی اندیشیدن نمی‌توان از دانش استفاده کرد.»
بهترین نقطه برای آموزش اقتصاد توسعه دانشگاه فرهنگیان و شهید‌رجایی است
وی افزود: «مدارس متعارف و حرفه‌ای به‌نوعی متناسب با شرایطی که دارند باید ارتباط شان را با محیط‌های کار داشته باشند و بدین ترتیب این ارتباطات از این مارپیچ سه‌گانه پیروی کند نه اینکه آموزش از توسعه مادی و معنوی جدا باشد. در مدارس حتماً باید آموزش علوم پایه و فلسفه و مطالعات اقتصاد توسعه وجود داشته باشد. بهترین نقطه شروع این نوع آموزش‌ها مراکز تربیت دبیر و دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی است تا در آینده به دانش آموزان هم تسری داده شود.»
ارسال دیدگاه